Paris : Chảy máu bất động sản và xói mòn dân số

Thành phố Paris nhìn từ tầng 3 tháp Eiffel.Wikimedia Commons

Từ năm 2011 đến năm 2016, trong khi dân số Pháp tăng trung bình gần 300.000 người mỗi năm, thì theo kết quả một nghiên cứu về dân số mà Viện Thống Kê Quốc Gia Pháp INSEE công bố ngày 27/12/2018, riêng tại Paris, dân số lại giảm trung bình 0,5%/năm (gần 12.000 người/năm).

Báo chí Pháp những ngày đầu năm 2019 nói đến tình trạng giảm sút dân số, xói mòn dân cư ở Paris hay người Paris di cư ồ ạt, mặc dù trong 5 năm trước đó (2006-2011), số dân Paris tăng 0,6%/năm.
Không những vậy, Paris còn là thành phố duy nhất ở Ile-de-France (bao gồm Paris và vùng phụ cận) có dân số giảm.

 Trong tổng số 20 quận nội thành, có tới 18 quận dân số bị giảm và 3 quận giảm nhiều nhất là quận VIII (-11%), quận II (-9.61%) và quận VII (-6.62%), chỉ có hai quận XIII và XIV dân số tăng lần lượt 0.92% và 1.22%. Vậy đâu là lý do khiến dân số Paris giảm liên tục trong 5 năm qua?

Paris và « điệu valse của những chiếc vali »

Lý do chủ yếu, theo giới chuyên gia và chính quyền Paris, là cuộc sống quá đắt đỏ, nhất là giá nhà.
Paris là một trong những thành phố có giá bất động sản cao nhất thế giới, và không ngừng tăng trong những năm qua.

Vào năm 2006, nhà ở tại Paris có giá trung bình 5.650 euro/m2, con số này vào năm 2018 là 9.500 euro/m2, thậm chí những căn hộ có cửa sổ nhìn ra tháp Eiffeil có thể có giá tới 30.000 euro/m2.

Giá bất động sản cao, « cung vẫn không đủ cầu », quỹ nhà ở tại Paris ngày càng bị thu hẹp.
Căn hộ cho thuê cũng ngày càng khan hiếm. Một trong những nguyên nhân chủ yếu là sự phát triển của Airbnb - dịch vụ đặt phòng và căn hộ trực tuyến.

Dân biểu Ian Brossat, trợ lý của thị trưởng Paris Anne Hidalgo, phụ trách vấn đề nhà ở của thành phố hồi tháng 09/2018 giải thích trên đài France Info là Airbnb đã khiến quỹ nhà ở của Paris, nhất là ở các quận trung tâm, sụt giảm nghiêm trọng, ông gọi đó là tình trạng« chảy máu nhà ở » :
« Từ vài năm nay, chúng tôi phải đối đầu vớiviệc sự phát triển mạnh mẽ của doanh nghiệp này, để lại những hậu quả cụ thể cho người dân Paris.

Nói đơn giản là chúng tôi đã mất 20.000 căn hộ trong vòng 5 năm. Trước đây, những căn hộ đó dành cho người dân Paris thuê, nay chúng biến thành những cỗ máy kiếm tiền và chỉ để dành đón du khách.
Trong một thành phố có mật độ dân cư dày đặc như Paris và đang có rất nhiều khó khăn về nhà ở, thì chúng tôi không thể chấp nhận tình trạng chảy máu nhà ở như thế được ».

Paris là điểm đến thu hút khách du lịch hàng đầu thế giới, nên rất dễ hiểu tại sao Airbnb lại phát triển mạnh ở Paris.

Trợ lý thị trưởng Paris cho biết tiếp :

« Ban đầu, AirBnb thể hiện là một doanh nghiệp rất dễ chịu, mang lại lợi ích cho cả đôi bên, một mặt là người chủ thi thoảng cho thuê nhà, và mặt khác là giúp du khách khi đến Paris hay một thành phố khác thì thuê được chỗ ở với giá thấp hơn giá thuê phòng ở khách sạn. Đây là một hệ thống có lợi cho cả đôi bên.

Nhưng vấn đề là, chúng tôi ngày càng có nhiều chuyện lo ngại, không phải với những người thi thoảng cho thuê nhà, mà là với những người đã mua các căn hộ, thậm chí là mua cả khu nhà rồi biến chúng thành các khách sạn hoạt động lén lút.

Vì thế, vấn đề của doanh nghiệp này là sự phát triển của nó có hại cho quỹ nhà ở của người dân và tất cả những điều đó để lại nhiều hậu quả, kể cả những hậu quả về hoạt động thương mại, bởi vì các cửa hàng bán thực phẩm, đồ ăn uống được chuyển đổi thành các cửa hiệu quần áo ngay khi khu phố chỉ còn toàn khách du lịch vãng lai, và cuối cùng thì cả cái hồn và bản sắc của một số khu phố đều bị mất đi ».

Ông Olivier Léon, phó giám đốc INSEE vùng Paris khẳng định có tổng cộng 65.000 căn hộ được rao cho thuê trên trang Airbnb từ năm 2015 đến nay.
Hiện giờ, 4 quận đầu tiên, cũng là những quận trung tâm Paris có nhiều nhà cho thuê trên Airbnb nhất. Điều đó khiến chính quyền Paris muốn cấm Airbnb hoạt động ở khu vực này.

Dân biểu Ian Brossat giải thích :
« Tôi hoàn toàn ủng hộ việc cấm cho thuê trên Airbnb các căn hộ trọn vẹn tại bốn quận đầu tiên của Paris. Tại sao ?
 Đó là vì cho thuê căn hộ trên Airbnb là nét đặc thù của các quận này. Hiện nay, ở bốn quận này, 1/4 số căn hộ, chính xác là 26%, không còn là nhà ở cho người dân Paris.

Có những phố hầu như toàn bộ nhà đều được cho thuê trên Airbnb. Hãy đi theo phố Archives, trong khu phố Marais lịch sử, chúng ta sẽ thấy hàng loạt cửa hiệu quần áo, chẳng còn gì giống như cách nay vài năm.
Như vậy là bản sắc của cả một khu phố đã biến mất vì trang Airbnb. Chúng tôi không thể để mọi chuyện tiếp tục như thế nữa ».

Trong một phóng sự đài France Info phát ngày 19/01/2019 về khu phố sầm uất Montorgueil, ở quận 2, ông Franck, một người dân sống trong tòa nhà mà đa phần đều được cho du khách thuê, kể lại :

« Gia đình đầu tiên mà chúng tôi bắt đầu nhìn thấy đến đây ở trọ chỉ trong có ba ngày. Rồi sau đó, từ ngày này sang ngày khác, đêm này sang đêm kia, mọi người bắt đầu kéo đến, gây ra những tiếng ồn mà trước kia không hề có, hoặc là tiếng bánh xe vali hành lý kéo trên phố, tiếng những người ở trọ đứng ngoài sân để trò chuyện, hút thuốc, thậm chí họ còn hẹn nhau để tổ chức vui chơi, ăn uống.

Đây cứ như một tuyến phố toàn vali có bánh xe kéo (…) Ở số 199 của con phố, không còn một người dân nào ở nữa.
Theo những gì mà chúng tôi xác minh được, 6-7 căn hộ đã biến thành nhà trọ cho khách du lịch.
Khu nhà này hiện giờ do người gác cổng sống ở tầng trệt tòa nhà quản lý ».

Một người làm nghề buôn bán ở khu phố Montorgueil tấp nập du khách than phiền với phóng viên đài France Info :
« Chúng tôi có cảm giác khu phố ngày càng hoang hóa, không còn dân sinh sống. Doanh thu của chúng tôi giảm nhẹ. Nhiều gia đình đông con, những khách hàng tốt của chúng tôi, đã rời đi ».

Paris hút khách, nhưng khiến người dân rời xa

Theo các chuyên gia INSEE, khi người ta còn trẻ và độc thân, cuộc sống ở Paris « dễ thở » hơn.
Rồi khi họ có con, nhất là những gia đình có đông con, thì muốn chuyển đến những thành phố có giá nhà cửa rẻ hơn để có không gian rộng rãi hơn cho con cái chơi đùa, chạy nhảy.

Trả lời báo Le Parisien ngày 05/01/2019, cô Suzanne, một phụ nữ 39 tuổi, có ba con chia sẻ :
« Trước đây, chúng tôi sống ở phố Monmartre, trong một căn hộ rộng 85m2.
 Chúng tôi rất yêu khu phố. Nhưng khi đứa con thứ ba chào đời, chúng tôi quyết định chuyển đi. Và chúng tôi không hề hối tiếc.
 Bây giờ, chúng tôi có nhà với một khu vườn ở Saint-Germain-en-Laye (vùng Yvelines). … Mỗi cháu có một phòng riêng. Cuộc sống đã hoàn thay đổi ».

Do số dân giảm, các cặp vợ chồng ở Paris lại sinh ít con hơn ở những vùng miền khác của nước Pháp và tỉ lệ sinh cũng ngày càng giảm.
Trong những năm 2000, trung bình hàng năm có 31.940 trẻ em chào đời ở Paris, con số này vào năm 2016 giảm xuống còn 28.384 bé.

Chính vì thế, trong hai năm qua, bốn lớp học trong các nhà trẻ thuộc quận 2 đã phải đóng cửa.
Nhưng điều này cũng góp phần tạo nên một « vòng luẩn quẩn ».

Cô Camille, người có con nhỏ đang đi nhà trẻ và đang tìm mọi cách đấu tranh để nhà trẻ của các bé tiếp tục hoạt động, nhấn mạnh trên đài France Info :
« Việc đóng cửa các lớp, nhất là các trường, lại càng khiến các gia đình rời đi.
Các bậc cha mẹ, vốn đã thấy rằng việc ở lại là rất khó khăn, nay lại thấy con cái họ sẽ phải học trong không gian chật hẹp không có vườn, mỗi lớp có đến 32 bé ba tuổi. Vì thế, họ ra đi. Đây là bức tường thành cuối cùng khiến họ phải bỏ chạy. »

Việc có quá nhiều khách du lịch cũng góp phần khiến chất lượng cuộc sống ở Paris bị ảnh hưởng : tình trạng an ninh, vệ sinh ngày càng trở nên tồi tệ.
Những khu đông du khách thì quá ồn ào, trộm cắp nhiều, trong khi đó không khí ngày càng ô nhiễm, thời gian di chuyển bằng tàu xe lâu khiến nhiều người mệt mỏi …

Nhưng những người rời bỏ Paris, họ đi đâu sinh sống ?
Nghiên cứu mà Viện Thống Kê INSEE công bố hôm 27/12/2018 không chỉ rõ điều này. Nhưng ông Olivier Léon, phó giám đốc INSEE Paris và vùng phụ cận giải thích với đài France Bleu là nhiều người chuyển tới sống tại các thành phố ở cửa ngõ thủ đô, chẳng hạn thành phố Aubervilliers, vùng ngoại ô Seine-Saint-Denis dân số đã tăng mạnh từ năm 2011 đến nay.

Một số người chuyển hẳn đến các vùng xa hơn, nhất là miền tây nam nước Pháp, đặc biệt là Nouvelle-Aquitaine, Occitanie, Bretagne và Pays-de-Loire.
Liệu Paris có thể níu kéo và thu hút được người dân trở lại như trước đây ?

 Nhiều chuyên gia của INSEE vùng Ile-de-France dự báo dân số Paris sẽ tiếp tục giảm cho đến năm 2025.

Tuy nhiên, những người yêu và gắn bó với Paris và cả chính quyền không chỉ lo ngại về vấn đề xói mòn dân số mà còn về nguy cơ bản sắc của Paris sẽ mai một khi người dân cứ dần bỏ Paris mà đi, còn lượng du khách thì ngày càng đông.

• < Trang trước
• Trang sau >