Nghề bán xe hơi

Chuyện xa, chuyện gần

Edmunds là một tờ báo chuyên về xe hơi đã có một loạt bài về nghề bán xe với nhan đề là “Tự thú của người bán xe” do ký giả Chandler Phillips phụ trách viết về bí quyết để thành công trong nghề bán xe hơi chuyên nghiệp ở Mỹ. Tuy nhiên trên thực tế và trong cộng đồng người Việt ở Mỹ vẫn có những điều khác biệt. Chúng tôi sẽ tìm hiểu nghề bán xe hơi tại Mỹ qua những salesman người Việt và tâm lý của khách hàng mua xe của đồng hương Việt Nam.

Salesman người Việt trong một “show room” của Honda.

Ðiều kiện để trở thành một salesman thành công? Người mua xe có bị “hố” vì bị người bán lừa không? Khi mua xe nên gặp salesman người Việt hay người Mỹ? Salesman Việt có muốn tiếp khách đồng hương không? Người Việt thích loại xe nào? Nên mua xe vào thời điểm nào trong ngày? Phải biết nói “No” với những lời mời mọc khi vào văn phòng “finance”!

Và những chuyện bạn đọc cần biết về nghề bán xe hơi cũng như khi đi mua xe.

Bán xe hơi, một nghề dễ hay khó?

Người bán xe thành công: một năm kiếm nửa triệu đô la, bán 60 xe mỗi tháng.

Không ai nói mình sinh ra để làm nghề bán xe. Người ta có thể chuẩn bị tương lai cho mình bằng cách chọn nghề dạy học, làm y tá, thợ may hay uốn tóc, nhưng không ai nghĩ rằng mình sẽ chọn nghề bán xe hơi. Phần lớn là do cuộc đời đưa đẩy, có khi vì tình cờ, có khi cùng đường, nhưng nghề “car salesman” là một nghề dễ thành đạt, không ai bị phá sản hay lâm cảnh lỗ lã hay nợ nần.

Ông Triều T., một người Việt gốc Hoa, vượt biên sang Mỹ năm 1978, sau một thời gian làm việc cho hãng Radio Shack, sau biến cố 9-11 năm 2001, ông bị thất nghiệp. Trong khi đi kiếm việc, sở giới thiệu việc làm gợi ý cho ông làm nghề bán xe. Trong lòng, ông T. không tin tưởng lắm về cái nghề xa lạ này, nhưng cùng đường, ông được giới thiệu theo học ở một trường dạy nghề ở Long Beach để biết “How to sale” và từ đó đến nay, hơn 10 năm, qua năm tiệm chuyên bán xe Honda, coi như thành đạt, ngày nay ông là Internet Sales Manager của Norm Reeves Honda Cerritos, mỗi tháng bán không dưới 20 chiếc xe mới cũ.

Kenny Le, một cựu sinh viên Ðại Học Sư Phạm Huế đến Mỹ năm 1975, sau khi tốt nghiệp đại học, làm nghề bán xe hơi trong một thời gian dài 27 năm khá thăng trầm, chỉ bỏ nghề vì lý do sức khỏe.

Vào nghề, nhiều nơi không cần phải có chuyên môn, hãng tổ chức huấn luyện tại chỗ (training in the job) hay “nghề dạy nghề,” người vào trước huấn luyện, kèm cặp cho người vào sau (nên nhớ là hoa hồng phải chia đôi).

Có người theo đuổi nghề gần 30 năm, mức thành công cao nhất, mỗi năm có thể kiếm $500,000 và nếu có lúc suy sụp, một tháng không bán được chiếc nào, thì cũng còn số lương căn bản do hãng trả, sống qua ngày. Nhưng nếu lâm vào tình trạng này thì người bán xe sẽ bỏ nghề hoặc đi tìm việc ở một “dealer” khác.

Ðiều dễ dàng cho nghề bán xe trong cộng đồng người Việt là bạn không cần phải có bằng cấp, kể cả Anh ngữ lưu loát hay nhân dáng đẹp đẽ. Làm giấy tờ thì đã có nhân viên của phòng tài chánh (finance), tiếng Anh giỏi chưa chắc đã thuyết phục được người mua, nhất là nghề bán xe trong khu vực đông người Việt, người có bề ngoài đẹp đẽ, lịch sự chưa hẳn đã là “top salesman” của hãng trong tháng. Theo lời kể của Kenny Le, người đã có kinh nghiệm làm nghề bán xe tại Nam California, một người bạn gốc Miên của anh, có một bề ngoài khá bình thường, vào nghề trong ba năm đã lên “top salesman” của tiệm, một người bạn cùng nghề khác tên Theo, di dân từ Hungary, tiếng Anh không giỏi, đạt số thu một tháng lên đến $40,000. Như vậy cũng khó căn cứ vào tiêu chuẩn nào để định giá khả năng của người bán xe. May mắn, hoạt bát hay chịu khó, kiên nhẫn?

Ðược nhận vào hàng ngũ những người bán xe, cũng như trong các hãng xưởng, sau ba tháng, bạn đã có đầy đủ bảo hiểm.

Trong ba tháng này cũng không cần phải bán được một số xe theo quy định nào đó, nhưng tốt hơn là đừng nên cãi vã hay làm trái ý người chỉ huy trực tiếp của mình tại “dealer” là “manager.” Khuyết điểm trầm trọng nhất của người bán xe là không đủ kiên nhẫn để cầm chân được khách, và để khách ra đi. Trong trường hợp khó khăn, không hoàn tất được cái “deal,” trong trường hợp này, tốt hơn là nhanh chóng chuyển khách sang cho một bạn đồng nghiệp để tiếp tục bán cho xong chiếc xe (hoa hồng sẽ được chia đôi cho hai người).

Khách hàng và người bán xe (áo trắng) trong một tiệm bán xe cũ của người Việt.

Nhiều dealer các loại xe đắt tiền như Mercedes, BMW, Lexus,... salesman bắt buộc phải mặc đồ vest, thắt cà vạt, phải mang “dress shoe,” tóc phải chải mượt. Nhiều người đến sở giày không chịu đánh bóng, được khuyến cáo là về nhà đánh giày xong mới trở lại. Thời nghề xe còn thịnh đạt, người bán xe còn được dùng xe mới của hãng, nhưng ngày nay kinh tế khó khăn, bảo hiểm đắt, người bán xe không còn được “o bế” như xưa nữa!

Bạn có thể quan sát những dealer hoàn toàn bán xe cũ do người Việt làm chủ, thì lối ăn mặc của người bán xe cũng không cần chú ý lắm.


Những loại tiền huê hồng

Nguyên tắc của việc hưởng huê hồng của người bán xe không phải chỉ là bán chiếc nào hưởng chiếc đó, mà số bán càng cao, hãng càng dành cho người bán những số tiền thưởng đặc biệt, tạo ra một sự thi đua giữa những người bán xe trong hãng.

1-Hoa hồng căn bản: Chiếc xe bán ra, hãng lời $2,000 người bán xe được hưởng 25% ($500).

2-Flat Commission: đồng đều cho tất cả xe bán ra, ví dụ mỗi xe $150.

3-Weekend Bonus: Trong ba ngày cuối tuần, mỗi chiếc xe bán ra được thưởng $300 hay $400.

4-Tiền thưởng hàng tháng: Trong một dealer lớn có khoảng 20 salesmen, cuối tháng người bán có doanh số cao nhất được thưởng $5,000 cho đến người xếp hạng 5 được thưởng $1,000.

5-Khuyến khích: Thời gian đầu tháng từ ngày 1 đến 15 (fast-start) hay cuối tháng từ 16 đến 30 (fast-finish) ai bán được trên 10 chiếc sẽ được thưởng thêm bonus.

Nói chung, nghề bán xe ở Mỹ, hay đối với salesman người Việt gần gũi trong cộng đồng của chúng ta là một nghề, tuy cũng vất vả, nhưng không “bèo” theo cách nói “dân dã.”

Giờ giấc bất định

Tùy nghề, bán xe được xem là một nghề tự do, giờ giấc trông có vẻ không bó buộc như ở các hãng các xưởng, công ty, nhưng nếu bạn muốn có thời giờ để đưa đón con đi học hay muốn về trước khi trời tối để có bữa cơm ăn chung với gia đình thì không thể chọn nghề này. Có khi chỉ trong vòng chưa đầy hai tiếng đồng hồ, bạn có thể hoàn tất một cái “deal” (bán xong một chiếc xe) nhưng cũng đôi lúc việc mua bán này kéo dài 5, 6 tiếng đồng hồ. Vào mùa Hè, khách có thể vào xem xe lúc 7 giờ tối, có khi 11 giờ 30 đêm chưa xong giấy tờ, vậy thì làm nghề này, bạn rất khó hẹn hò với ai hay không thể về nhà trước lúc trời tối để lo bữa cơm cho chồng, nếu bạn là phụ nữ.

Hai ngày cuối tuần, hay những ngày lễ lớn, trong khi mọi người nghỉ ngơi, sum họp với gia đình, thì thời gian này, lại là lúc người bán xe bận rộn nhất, phải có mặt tại “dealer” rất sớm và về nhà trễ.

Vì lý do này mà nghề bán xe ít có phụ nữ tham gia, trường hợp con gái giám đốc hãng Hardin Honda ở Orange County trở thành tổng giám đốc của hãng này là một trường hợp hy hữu. Về phía phụ nữ người Việt, hiện nay hầu như không có ai làm nghề bán xe hơi tại vùng Little Saigon.

(Kỳ sau: Thế nào là giá “Invoice” và giá cửa sổ (Window)? Giá giữa các dealer xe chênh lệch ra sao? Có cần đi dọ giá nhiều nơi trước khi mua xe không?)

• < Trang trước
• Trang sau >