Bầu cử tổng thống Nga : một vở tuồng không hẳn thiếu kịch tính

Tổng thống Nga Putin giao lưu với công chúng trong lễ mít tinh kỷ niệm 4 năm Nga sáp nhập bán đảo Crimée của Ukraina, ngày 14/03/2018.REUTERS/Maxim Shemetov

Trừ trường hợp bất ngờ khủng khiếp, ngày 18/03/2018 Vladimir Putin sẽ tái đắc cử với số phiếu áp đảo ngay vòng một, tiếp tục làm tổng thống Nga đến năm 2024.

Tuy kết quả có thể dự báo trước nhưng có hai vấn đề đang làm ban tham mưu của điện Kremlin bối rối : thứ nhất là tỷ lệ cử tri vắng mặt làm chiến thắng mất chính danh.

 Ẩn số thứ hai là thế đang lên của ứng cử viên đảng Cộng sản Nga, nhà tỷ phú Pavel Grounidine, đối thủ có tầm cỡ nhất của tổng thống Putin được phép tranh cử.

Từ khi chế độ chuyên chế sụp đổ vào năm 1991, chưa bao giờ môt cuộc bầu cử tổng thống tại Nga lại thu hút đông đảo ứng cử viên như thế: tổng cộng 8 người.
 Vladimir Putin đối đầu với 7 đối thủ nhưng không có đối thủ nặng ký Alexei Navalny, vốn bị cấm ứng cử đến năm 2024.

Cho dù bị Tây phương ghét cay ghét đắng, bị lên án chiếm lãnh thổ của nước này, can thiệp vào bầu cử ở nước kia, tổng thống Nga Vladimir Putin lại được dân Nga tin tưởng và do vậy chắc chắn sẽ đắc cử thêm một nhiệm kỳ.

Theo viện thăm dò dân ý của nhà nước, VTSIOM, ông Putin sẽ đắc cử ngay vòng đầu với khoảng 70% phiếu.
Đây cũng là « chỉ tiêu » của điện Kremlin, để có thể khẳng định tính chính danh của chiến thắng.

Bởi vì theo các đối thủ của ông, tổng thống Nga đánh bóng uy tín bằng phương tiện của nhà nước, khống chế truyền thông, siết chặt không gian tự do, đánh phá đối lập trong suốt 18 năm cầm quyền liên tục.
Khắc tinh của Putin, luật sư Alexei Navalny, bị cấm tranh cử. Ông tố cáo chủ nhân điện Kremlin, chỉ đạo tư pháp dàn dựng các vụ án để triệt hạ các đối thủ lợi hại nhất.

Putin : chiến thắng trong tầm tay

Còn đối với hàng triệu cử tri Nga, Vladimir Putin là « người của thời thế », đem lại ổn định cho nước Nga sau hơn một thập niên rối loạn kinh tế và bất ổn chính trị của thời Yelsin.
Theo nhà phân tích chính trị Konstantin Kalatchev ở Matxcơva, Putin là tấm gương phản chiếu và qua đó mọi người dân nhìn thấy ước vọng của chính mình.

Người thì xem Putin là người khôi phục uy thế nước Nga, sức mạnh quân đội và công nghiệp vũ khí, người thì nói nhờ Putin mà tiền hưu được cấp đúng kỳ hạn và đời sống khá hơn.
Cũng theo phân tích của Konstantin Kalatchev, tổng thống Nga biết cách khai thác tâm lý sợ hãi cũng như tâm lý tự ti lẫn tự tôn của người dân Nga, nhất là ở nông thôn, nơi đời sống khó khăn, người dân rất sợ bị mất những gì đang có.

Trong lần bầu cử trước, năm 2012, chiến dịch vận động của Putin, lúc đó đang làm « thủ tướng » cho Medvedev, tập trung vào lời hứa « cải thiện đời sống » người dân. Nhưng sáu năm qua, nước Nga bị trì trệ kinh tế.

Để tránh mọi phản ứng bất lợi, với những cuộc biểu tình phản kháng huy động hàng trăm ngàn người như hồi tháng 12/2012, tổng thống Putin không vận động tranh cử, không tranh luận đối chiếu cương lĩnh chính trị khiến cho các đối thủ mất cơ hội tấn công chỉ ra nhược điểm. Thứ hai, ông cấm viện thăm dò độc lập Lavada công bố kết quả ý kiến, nếu không muốn bị đóng cửa.

Vận động tẻ nhạt

Thế nhưng, chiến thuật này dẫn đến hai hệ quả bất lợi. Hệ quả thứ nhất là đảng Nước Nga Thống Nhất , tuy dẫn đầu các kết quả thăm dò chính thức, nhưng tỷ lệ tín nhiệm xuống dưới ngưỡng 50%.

Và hệ quả thứ hai, đang làm cho phe Putin lo lắng, là tỷ lệ cử tri vắng mặt. « Đối thủ » của Putin, trong cuộc bầu cử lần này là số người không đi bầu.
Các nhà chiến lược của điện Kremlin phải giải quyết phương trình nhức óc là làm sao dung hoà được một cuộc bầu cử với kết quả biết trước với tỷ lệ tham gia đủ cao để bảo đảm tính chính danh cho người chiến thắng.

Theo nhận định của giới đối lập, giải pháp của phe Putin là cho phép một số nhân vật có sức thu hút quần chúng tò mò để « lót đường », để cử tri quên đi Alexei Navalny.
 Người thứ nhất là nữ phóng viên Ksenia Sobtchak, con gái của cố thị trưởng thành phố Saint Petesbourg, người đỡ đầu của trung tá mật vụ Vladimir Putin.
Nhân vật thứ hai là triệu phú Pavel Grounidine, ứng cử viên của đảng Cộng sản Nga, nhưng không phải là đảng viên. Pavel Grounidine, 57 tuổi, thành đạt trong ngành nông phẩm.

Những hệ quả ngoài kịch bản

Một vài quan sát viên xem chính trị gia lính mới « vua trồng dâu » là đá lót đường của Putin.
 Tuy nhiên, khi thấy nhân vật mới mẽ này đã giúp đảng Cộng Sản Nga được công luận quan tâm hơn, báo chí thân điện Kremlin lập tức đăng bài soi mói đời tư, « tiết lộ » tài khoản ở Thụy Sĩ, thanh tra thuế vụ liên tục viếng thăm ứng cử viên Pavel Grounidine.
Mặc dù khắc tinh Navalny bị vô hiệu hóa nhưng vẫn có một số sự việc diễn ra đúng theo kịch bản của điện Kremlin.

Từ Matxcơva, thông tín viên Hoàng Dung phân tích :

« Ứng cử viên có khả năng về thứ hai là ông Pavel Grounidine, một nhân vật mới mẻ trên chính trường Nga, giám đốc một nông trang trồng dâu tây ở ngoại ô Matxcơva.
Mấy năm trước, ông còn là một trong những người được Putin tin cậy. Năm 2010, Pavel Grounidine còn là thành viên của đảng Nước Nga Thống Nhất nhưng giờ đây ông lại đứng trong hàng ngũ của đảng Cộng sản Nga.

Bị báo chí truyền thông chĩa mũi dùi nhiều nhất nào là bán đất nông trang, nào là có tài khoản trong ngân hàng nước ngoài. Tuy bị nhiều cáo buộc như vậy, nhưng uy tín của ông, càng gần ngày bầu cử thì càng tăng thêm…. »

• < Trang trước
• Trang sau >