Một số phong tục độc đáo đón Năm Mới trên thế giới

Học sinh một trường học ở Ahmedabad, Ấn Độ, kết bóng chào đón năm 2019, ngày 31/12/2018.REUTERS/Amit Dave

   Một năm mới may mắn, hạnh phúc, an khang, thịnh vượng là điều ước của người dân trên khắp thế giới.

Dù vô thần hoặc theo bất kỳ tôn giáo nào, nhiều người vẫn giữ một số phong tục hoặc kiêng kị một số điều để tránh bị « giông » cả năm.

Một bữa ăn thịnh soạn, trả hết nợ năm cũ, mừng tuổi, dầm mình trong nước lạnh, tặng bát đĩa vỡ… là một vài phong tục độc đáo đón năm mới.

Hôn nhau dưới bó ghi trắng (S’embrasser sous le gui)

Người Pháp tin rằng hôn nhau dưới bó ghi trắng, một loại cây tầm gửi, vào đúng lúc chuông điểm giao thừa sẽ có một năm mới phồn thịnh.
Theo giải thích của báo Le Figaro, nhiều người dân ở châu Âu còn tin rằng mọi bất đồng và xích mích đều được hóa giải khi hôn nhau dưới loài cây tầm gửi này.

« Phong tục này có từ thời Gaulois. Thời đó, ghi trắng là loại cây duy nhất cho quả vào mùa đông và vẫn giữ sắc xanh nên các đạo sĩ Gaulois coi đó là loại cây linh thiêng, biểu tượng của sự phồn thịnh và khả năng sinh sản.

Người Scandinavơ còn nghĩ rằng cây ghi trắng biểu tượng cho hòa bình.
Tục truyền rằng hai kẻ thù vô tình đụng nhau trong rừng dưới một bụi cây ghi trắng thì sẽ tạm ngừng đánh nhau.

 Đôi vợ chồng có xích mích ôm hôn nhau dưới bó ghi trắng thì mọi vấn đề sẽ nguôi ngoai.
Vào thế kỷ 18, người Anh treo kissing ball trên cửa nhà. Đây là một quả cầu được kết từ ghi trắng, gắn ruban và đồ trang trí.

Còn theo truyền thống Hy Lạp, một người phụ nữ không được từ chối một nụ hôn nếu người đó đứng dưới một bó ghi trắng.
Tóm lại, những tín ngưỡng này dần dẫn đến ý tưởng là ôm hôn nhau dưới bó ghi trắng sẽ mang lại giầu có cho cả năm đó ».

« Kiêng » và « không kiêng » món gì trong bữa tiệc ?

Một bữa ăn thịnh soạn và ấm cúng bên người thân và bạn bè vẫn là truyền thống của nhiều nước trên thế giới với niềm tin năm mới sẽ đầy đủ và hạnh phúc.

Tại Pháp, bữa ăn vào dịp lễ cuối năm không thể thiếu món gan béo (foie gras) và cá hồi hun khói (saumon fumé).
 Nhiều đặc sản của một số vùng, như ốc sên Bourgogne, con hàu Marennes d’Oléron, thịt vịt vùng Tây Nam, trứng cá (caviar) Aquitaine, ngày càng phổ biến trên bàn tiệc.

 Khi chuông điểm đúng thời khắc giao thừa, sâm-banh sẽ được bật cùng với những lời chúc mừng năm mới.
Người Nga cũng uống sâm-banh lúc giao thừa nhưng đặc biệt hơn, họ viết một điều ước lên giấy, sau đó đốt nó và đổ tro vào ly rượu.

Khi uống hết ly rượu có tro, họ tin là điều ước sẽ thành hiện thực trong năm mới.
Ngày đầu năm của người Estonia phải no đủ để chắc chắn có thức ăn dồi dào quanh năm. Vì thế, họ ăn đến bẩy bữa trong ngày đầu năm mới.

Người Ý vẫn giữ thói quen ăn món cotechino e lenticchie truyền thống, được làm từ xúc xích và đậu lăng.
Hình dạng tròn của những thức ăn này tượng trưng cho phồn thịnh và mang lại của cải.

Cua và tôm hùm bị coi là mang lại điềm gở vì di chuyển ngược, nên người dân Croatia kiêng hai loại hải sản này trong ngày đầu năm.
Tương tự, gà và các loại chim cũng bị loại khỏi bàn tiệc vì họ sợ chúng bay đi cùng với may mắn.

Người dân Bỉ, đặc biệt là ở thành phố Liège, bắt đầu năm mới cùng với gia đình bằng món choucroute đầy dinh dưỡng, gồm dưa bắp cải nấu nhừ, các loại xúc xích, khoai tây, thịt ba chỉ.
Khi ăn món này, họ thường nắm chặt trong tay một đồng tiền, hoặc để dưới đĩa, vì tin sẽ có một năm dồi dào về tài chính.

Để mong được 12 tháng trong năm mới ấm no và hạnh phúc, người dân Tây Ban Nha ăn 12 hạt nho, từng hạt một, đúng với từng tiếng chuông nhà thờ điểm từ nửa đêm.

 Phong tục xuất hiện vào năm 1909 nhưng theo một số nhà trồng nho ở vùng Alicante (đông nam Tây Ban Nha), đây chỉ là chiêu marketing để bán hết lượng nho bội thu năm đó.

Một khu vực ở Matxcơva được trang trí lộng lẫy nhân dịp lễ cuối năm 2018.
REUTERS/Tatyana Makeyeva

Xông đất, bùa chú, « mừng tuổi » bằng bát đĩa vỡ…

Khá giống với phong tục xông đất ở Việt Nam, ngay lúc giao thừa, người dân Scotland bắt đầu « tản bộ » đầu năm (First footing).
Người đầu tiên đặt chân vào nhà sẽ quyết định may mắn cho gia đình suốt năm đó.

Nếu như người Việt thường chọn người hợp tuổi, hợp mệnh với chủ nhà, người Scotland thường để bạn bè và người nhà vào trước, nhưng với điều kiện phải bước bằng chân phải và luôn mang theo quà.

Người Anh cũng có truyền thống ra khỏi nhà sau giao thừa, nhưng trong túi họ luôn có một đồng xu, một chút muối và một mẩu than, tượng trưng cho dồi dào tiền bạc, thức ăn và sự ấm cúng trong năm mới.
Ngược lại, nếu xuất hành đầu năm mà không có gì trong túi, thì cả năm đó sẽ không gặp may.

Người dân Ailen tiên đoán tương lai chính trị quốc gia qua chiều gió vào lúc giao thừa. Nếu gió đến từ hướng tây, sẽ là một năm tốt đẹp.
 Nhưng nếu gió thổi từ hướng đông, Ailen sẽ gặp vài sóng gió đến từ nước Anh láng giềng.

Cũng vào đúng giao thừa, người dân Ecuador đốt một hình nộm bằng giấy, tượng trưng cho một điều gì đó của năm cũ mà họ muốn bỏ lại đằng sau, hoặc một người mà họ không thích và không muốn gặp lại người đó nữa.

Tại Mêhicô, những người muốn đi du lịch trong năm mới, vào lúc chuông bắt đầu điểm 12 tiếng, sẽ chạy vòng quanh nhiều ngôi nhà, một tay cầm chiếc vali rỗng, tay kia cầm một xấp tiền.

Người dân Đan Mạch có một truyền thống độc đáo đón năm mới. Họ đặt trước cửa nhà bạn bè bát đĩa, cốc chén cũ hoặc bị vỡ trong năm cũ.
Chồng bát đĩa, cốc chén vỡ càng cao, càng chứng tỏ chủ nhà được bạn bè yêu quý đến chừng nào. Chỉ khổ cho gia chủ sau đó phải đi đổ rác !

Tắm trong ngày đầu năm

Dầm mình trong nước lạnh trở thành truyền thống của nhiều nước châu Âu và Bắc Mỹ. Ở Mỹ, ngay đầu thế kỷ 20, phương pháp này được cho là có lợi cho sức khỏe và là cách vệ sinh nhất để bắt đầu một năm.
Thực ra, đứng sau lời truyền này là ý tưởng của hai câu lạc bộ bơi lội đối thủ ở Mỹ để thu hút khách hàng vào mùa đông.

Phong tục này lan sang cả Hà Lan từ những năm 1960, nhưng trong dòng nước biển lạnh, với niềm tin sẽ có nhiều ý tưởng minh mẫn trong năm mới.
Hóa trang thành ông già Noel hoặc mặc trang phục đỏ cùng với chiếc mũ chóp nhọn rồi ùa xuống biển hoặc nhảy xuống sông trở thành truyền thống ở rất nhiều nước châu Âu khác, như ở Pháp, Scotland, Ý, Bồ Đào Nha, Croatia, Nga…

Té nước trong ngày đầu năm mới cũng là tập tục của một số nước như Cuba, Cam Bốt, Thái Lan.
Người dân Cuba thường hắt vài lít nước qua cửa sổ để ngừa nạn hạn hán. Đây cũng là phong tục của người dân Cam Bốt, theo giải thích của EANG Sokminh, một nhà báo đồng nghiệp RFI ban tiếng Khmer :

« Ở nước chúng tôi, phải nói rằng chúng tôi không biết chính xác phong tục này có từ đâu.
 Nhưng theo một số nhà sử học, thuộc đại học Hoàng gia Phnom Penh, như sử gia Vong Sotheara, thường thì vào ngày thứ ba trong ba ngày đầu năm, các Phật tử lấy nước để tắm Phật, còn con cái mang nước để bố mẹ tắm nhằm thể hiện lòng hiếu thảo…
Sau đó, phong tục này được lan sang Thái Lan và với nắng nóng, mọi người hắt nước vào nhau, rồi dần thành ngày hội.

Những ngôi làng Cam Bốt gần biên giới với Thái Lan bắt chước lễ hội té nước này.
Người ta cho rằng ngày lễ này bắt nguồn từ lễ tắm Phật ở Cam Bốt ».

Còn rất nhiều phong tục độc đáo khác vẫn được duy trì trên thế giới. Dù dưới hình thức nào, người dân luôn mong một năm mới bình an, hạnh phúc.
 Đây cũng là lời chúc của RFI tiếng Việt gửi đến quý thính giả. Chúc quý thính giả Năm Mới 2019 an khang, thịnh vượng !

Ded Moroz, ông già Noel của Nga, chúc mừng một thành viên của Cryophile, CLB tắm trong nước lạnh mùa đông, bên bờ sông Yenisei, ở Krasnoyarsk, ngày 30/12/2018.
REUTERS/Ilya Naymushin

• < Trang trước
• Trang sau >