Tại sao Kremlin không làm to chuyện người Nga bị Mỹ oanh kích ở Syria?

Trung tâm Quân y Thứ ba Vishnevskiy ở Krasnogorsk, gần Matxcơva, nơi được cho là đang điều trị một số công dân Nga bị thương ở Deir Ezzor (Syria), trong vụ oanh kích của liên quân quốc tế ngày 07/02/2018. Ảnh chụp ngày 16/02/2018.
REUTERS/Sergei Karpukhin

Nhiều chiến binh mang quốc tịch Nga bị chết hoặc bị thương ngày 07/02/2018 tại Deir Ezzor, Syria, trong trận oanh kích của quân đội Mỹ được triển khai trong vùng.

Sau một tuần nhùng nhằng, ngày 15/02, Matxcơva chính thức xác nhận có 5 công dân Nga bị thiệt mạng (Vladimir Loginov, Kirill Ananyev, Igor Kosoturov, Stanislav Matveev, Alexei Ladygin), trong khi Reuters nêu con số vài trăm người chết và bị thương.

Điều ngạc nhiên là cả Nga và Mỹ đều tránh làm ầm vụ việc. Tại sao?

 Câu trả lời được đài France 24 phân tích ngày 16/02/2018.

Theo bộ Quốc Phòng Mỹ, ít nhất 100 chiến binh ủng hộ chế độ Syria đã bị thiệt mạng trong trận oanh kích ngày 07/02 nhằm đáp trả một vụ tấn công vào trụ sở của Lực Lượng Dân Chủ Syria (SDF), được liên quân quốc tế do Mỹ đứng đầu yểm trợ.

Ngày 13/02, tướng Jeffrey Harrigian, chỉ huy lực lượng không quân Mỹ tại Trung Đông, xác nhận là liên quân quốc tế đã “tự vệ chính đáng” trong cuộc oanh kích kéo dài hơn 3 giờ, huy động nhiều chiến đấu cơ, oanh tạc cơ chiến lược, máy bay trực thăng chiến đấu và máy bay tự hành.

Tướng Harrigian không nêu rõ các mục tiêu bị tấn công là của nước nào, mà chỉ khẳng định :
 “Chúng tôi chỉ nhắm đến một kẻ thù duy nhất : tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo. Chúng tôi không tìm cách chiến đấu với bất kỳ lực lượng nào khác, như bộ trưởng Quốc Phòng Jim Mattis đã phát biểu vào tuần trước”.

Như nhiều tướng lĩnh Mỹ khác, bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ cho biết không có bất kỳ thông tin nào liên quan đến các nạn nhân, được cho là người Nga.

300 công dân Nga chết và bị thương ở Deir Ezzor?

Điện Kremlin cũng khẳng định không được thông tin về bất kỳ sự mất mát nào bên phía Nga, đồng thời cảnh báo sự lan truyền “thông tin thất thiệt” về chủ đề này.
 Cho đến khi nhiều tổ chức bán quân sự và dân tộc chủ nghĩa Nga thống kê số nạn nhân trong hàng ngũ của họ sau loạt tấn công ngày 07/02.

 Phát ngôn viên đảng Nước Nga Khác theo khuynh hướng dân tộc chủ nghĩa cực tả, Alexander Averin, thông báo Kirill Ananyev, một chiến binh thuộc đảng này đã bị thiệt mạng và khẳng định “người này không chết một mình”.
Vẫn theo nguồn tin nói trên, nhiều người Nga khác thiệt mạng là “chuyện thật”.

Sau nhiều lần phủ nhận, cuối cùng ngày 15/02, bộ Ngoại Giao Nga, thông qua phát ngôn viên Maria Zakharova, khẳng định với báo giới :
 “Theo những thông tin sơ bộ, có thể nói là 5 người chết, được cho là công dân Nga, vì đụng độ có vũ trang và nguyên nhân vẫn đang được tìm hiểu”.
Bà cũng khẳng định “đó không phải là quân nhân của Nga”, đúng với phát biểu của bộ Quốc Phòng Nga là không có “bất kỳ quân nhân Nga nào ở Deir Ezzor”.

Tuy nhiên, nhiều nguồn tin khác được hãng tin Reuters phỏng vấn, lại nhắc đến số nạn nhân Nga ở một quy mô lớn hơn : khoảng 300 người làm việc cho công ty quân sự tư nhân Wagner đã bị chết hoặc bị thương trong loạt oanh kích trên không và trên bộ của liên quân quốc tế.

Trước hết, theo một bác sĩ quân y Nga được Reuters đặt câu hỏi, có ít nhất ba máy bay chở người bị thương từ Syria về Matxcơva từ ngày 09 đến 12/02.
Ngoài ra, ông Yevgeny Shabayev, một lãnh đạo của tổ chức bán quân sự Cozack, có quan hệ với lính đánh thuê, cho Reuters biết là vào ngày 14/02, ông đã đến thăm một số người bị thương được đưa từ Syria về và được điều trị ở viện quân y trung ương của bộ Quốc Phòng ở Khimki, ngoại ô Matxcơva.

 Những người bị thương này kể lại là khoảng 550 tay súng của công ty Wagner đã tham gia vào trận đánh hôm 07/02.
Vẫn theo ông Yevgeny Shabayev, khoảng 300 người trong số họ đã bị chết hoặc bị thương. Nhiều tay súng đánh thuê khác được điều trị ở ba nơi khác nhau : Trung tâm Quân y Thứ ba Vishnevskiy ở Krasnogorsk, gần Matxcơva, Bệnh viện Burdenko ở thủ đô và ở Viện Hàn lâm Quân y ở Saint-Peterburg.
 Nhưng khi được Reuters liên lạc, các cơ sở này đều bác bỏ thông tin hoặc từ chối bình luận.

Wagner, công ty ngầm và “không tồn tại” với Matxcơva

Thực ra, Matxcơva khó có thể công nhận rằng nhiều công dân Nga chết khi chiến đấu ở Syria.
Để tránh bị mang tiếng là có quân nhân tham chiến ở Syria, trên thực tế, Nga luôn khẳng định chỉ can thiệp bằng cách tiến hành oanh kích trên không và từ ngoài khơi.
Theo lập trường chính thống này, nếu công dân Nga tham chiến trên thực địa, thì chỉ có thể là những tay súng độc lập, đến chiến đấu tại Syria vì lợi ích riêng của họ.
Ngoài ra, Matxcơva còn phủ nhận sự tồn tại của công ty Wagner vì việc đánh thuê bị cấm ở Nga, vì vậy, công ty này không tồn tại một cách hợp pháp.

Nhưng thực ra, công ty Wagner đã từng được nhắc đến vào năm 2014 khi điều lính đánh thuê đến miền đông Ukraina. Sau đó, kể từ năm 2015, Wagner có lẽ đã gửi lính đến Syria, thường là trong số chiến binh đã hoạt động ở Ukraina.

Thông tín viên đài France 24 tại Matxcơva, Elena Volochine, đã gặp một người trong số họ.
Người này cho biết : “Tôi đến chiến đấu ở Ukraina vì nước Nga, tôi sẽ đến chiến đấu ở Syria vì tiền”.

Quả thực, lính đánh thuê của công ty Wagner được trả thù lao hậu hĩnh, có thể gấp 10 lần so với mức lương trung bình ở Nga.
Nhưng không phải tất cả những người đó sống sót trở về, và những người đã hồi hương thì nhắc đến “một lò sát sinh” với thiệt hại rất lớn về nhân mạng.
Trước khi đến chiến đấu ở Syria, những lính đánh thuê này được huấn luyện tại một căn cứ bí mật ở miền nam nước Nga.

“Không bên nào muốn khiêu chiến”

Theo nhiều nhà quan sát, các cuộc đụng độ xảy ra giữa một bên là vài trăm tay súng Nga, chiến đấu cùng lực lượng thân chính phủ Syria, và bên kia là quân nhân Hoa Kỳ vào ngày 07/02 tại Syria, có quy mô chưa từng có kể từ sau Chiến Tranh lạnh.

 Nhưng phải giải thích thế nào về việc cả Matxcơva và Washington đều không đưa ra phản ứng ?
Phóng viên của France 24 đã liên lạc với ông Vladimir Frolov, một cựu quan chức ngoại giao Nga hiện là nhà phân tích chính trị độc lập ở Matxcơva.

 Theo ông, lời giải thích rất đơn giản : “Nga, cũng như Mỹ, tìm cách giảm thiểu những gì đã xảy ra, vì không bên nào muốn gây chiến”.
Và chắc chắn tổng thống Vladimir Putin cũng không muốn làm to chuyện này, vì ông đang vận động tranh cử để tiếp tục nhiệm kỳ thứ tư.
Vì vậy, ông Vladimir Frolov đánh giá đây không phải là sự xung đột giữa Nga và Mỹ, mà là “sự nhầm lẫn của chiến tranh”.

Tổng thống Vladimir Putin và đồng nhiệm Donald Trump đã điện đàm vào thứ Hai 12/02, nhưng không đề cập đến hồ sơ Syria, theo thông báo của phát ngôn viên điện Kremlin Dimitri Peskov.

Do Washington chấp nhận quan điểm của Matxcơva, theo đó Nga không liên can với vụ tấn công hôm 07/02, nên vấn đề đối đầu quân sự giữa hai cường quốc chính thức được gác sang một bên.
Tuy nhiên, sau trận oanh kích của Mỹ, Nga đã chỉ trích Washington về “sự hiện diện bất hợp pháp” tại Syria và ý đồ “kiểm soát các nguồn lợi kinh tế của Syria”.

Ngoài ra, theo truyền thông Nga, lính đánh thuê của công ty Wagner có thể là do tổng thống Bachar Al Assad hoặc do các lực lượng đồng minh của chính quyền Syria tuyển mộ để bảo vệ nguồn năng lượng của nước này, như các giếng dầu, các khu khai thác khí đốt, có rất nhiều trong vùng Deir Ezzor.
Công luận liệu có bao giờ biết được những bí mật và bối cảnh của vụ đối đầu ngày 07/02 tại Deir Ezzor hay không?

 Hãng tin Mỹ Bloomberg nhận định, giai đoạn này cho thấy mọi “phức tạp của cuộc xung đột tại Syria”: từ chuyện về “cuộc đàn áp của chính phủ đã biến thành một cuộc chiến uỷ nhiệm”.

• < Trang trước
• Trang sau >