California muốn tăng thuế bất động sản doanh nghiệp

 SACRAMENTO (San Jose Mercury) - Ðạo Luật 13 (Prop. 13), được cử tri thông qua năm 1978, cấm thu thuế quá 2% trị giá một bất động sản, có thể sắp bị thay đổi do những lá phiếu của đảng Dân Chủ ở Quốc Hội California, theo một bản tin của nhật báo San Jose Mercury.

Ðảng Dân Chủ California muốn thay đổi Ðạo Luật 13, tăng thuế bất động sản của doanh nghiệp. (Hình: Justin Sullivan/Getty Images)

Hơn ba thập niên sau khi Ðạo Luật 13 được thông qua gây chấn động chính trường California, cử tri hiện tỏ ra mong muốn thay đổi các điều khoản của đạo luật trên, vì theo họ, sẽ chỉ tác động đến quyền lợi của các chủ doanh nghiệp, không ảnh hưởng đến người dân.

Với sức mạnh hiện tại của đảng Dân Chủ ở California, nắm giữ hơn 2/3 số ghế trong lưỡng viện Quốc Hội, một số chính trị gia trong đảng bắt đầu nghĩ đến việc thay đổi đạo luật này.

“Ðây là lúc cần thay đổi Ðạo Luật 13, vì nó đã lỗi thời,” Dân Biểu Tom Ammiano (Dân Chủ-San Francisco), cho biết. Ông dự tính trình một bản thảo luật mới vào năm 2013 sắp tới để tăng thuế bất động sản lên các chủ doanh nghiệp.

Theo một số đánh giá của các chuyên gia, đạo luật đã không mang lại lợi ích cho người dân và cho tiểu bang như từng được kỳ vọng. Ðạo Luật 13 bị cho là gỡ bỏ thuế bất động sản cho các chủ doanh nghiệp nhiều hơn cả, chuyển phần gánh nặng thuế lẽ ra của họ sang người dân và tiểu bang.

Bên cạnh dự thảo luật của ông Ammiano, hai dự luật khác sẽ cho cử tri quyền bỏ phiếu quyết định cho các mức thuế trong địa phương với mục đích phục vụ trường học và thư viện, chỉ cần hơn 55% phiếu thuận, thay vì đòi hỏi 2/3 số phiếu thuận như hiện nay.

Trong một khảo sát gần đây của Public Policy Institute of California, 58% số cử tri nói muốn “chia sẻ gánh nặng” (split roll) thuế bất động sản, nghĩa là, bất động sản dùng cho kinh doanh sẽ được tái định giá hằng năm hoặc mỗi 6 tháng, theo giá thị trường, nhưng bất động sản để ở sẽ được tiếp tục áp dụng cách tính thuế hiện tại, tối đa chỉ tăng 2% mỗi năm.

Sau chiến thắng mạnh mẽ của đảng Dân Chủ trong kỳ tổng tuyển cử hồi Tháng Mười Một vừa qua, một số nhà lập pháp của đảng đề nghị làm luật “split roll” thuế bất động sản.

Ðạo Luật 13 có ý nghĩa quan trọng trong lịch sử chính trị của tiểu bang California vì được thông qua với tỷ lệ rất cao, 65%, vào Tháng Bảy, 1978. Ðiều này phản ánh sự chống đối chính quyền thời bấy giờ gia tăng quyền lực và đánh thuế cao.

“Ðạo luật này biểu tượng cho việc không hợp tác với chính quyền tiểu bang ở Sacramento trong chuyện liên tục tăng thuế,” anh Max Neiman, một sinh viên ngành chính trị học tại đại học UC Berkeley, nói. “Nó phản ánh việc tiểu bang không còn dẫn đầu trong việc chăm lo cho đời sống người dân như trước đó.”

Hiện tại, cử tri tiểu bang dường như “nhận ra được sự thiếu hụt ngân sách và việc tăng thuế là điều khó tránh khỏi,” anh Neiman cho biết. Sinh viên này lấy dẫn chứng bằng việc người dân đã bỏ phiếu thông qua Dự Luật 30, một dự luật tăng thuế thu nhập và hàng hóa trong cuộc tổng tuyển cử hồi Tháng Mười Một. “Nhất là khi thuế đánh phần lớn lên người giàu,” anh Neiman nói thêm.

Dù việc thay đổi Ðạo Luật 13 có được thông qua hay không, kết quả cũng phải chờ đến đợt bầu cử tiếp theo của tiểu bang, vào cuối năm 2014. Hơn nữa, Thống Ðốc Jerry Brown có thể không dám đề nghị tăng thuế các chủ doanh nghiệp, vì điều này sẽ gây bất lợi, nếu ông tái tranh cử.

Dù sao đi nữa, hai nhà làm luật thuộc phe Dân Chủ, Thượng Nghị Sĩ Lois Wolk (Davis) và Thượng Nghị Sĩ Mark Leno (San Francisco), đang ra sức vận động để giảm số phiếu thuận đòi hỏi theo Ðạo Luật 13. Thượng Nghị Sĩ Darrell Steinberg (Sacramento), lãnh tụ khối đa số tại Thượng Viện, nói: “Ðạo Luật 13 có tính địa phương, vì ảnh hưởng đến chính cuộc sống của người dân.”

Những thượng nghị sĩ này muốn thay đổi con số 2/3 do Ðạo Luật 13 đòi hỏi xuống còn 55%, giống như cho việc phát hành trái phiếu trường học.

Khác với một số nhà lập pháp khác trong đảng Dân Chủ, ví dụ như ông Ammiano, ông Steinberg không nghĩ đây đã là thời điểm để thay Ðạo Luật 13 thành luật mới áp dụng thuế “split-roll”.

Ông Ammiano cho rằng luật “đã lỗi thời vì có quá nhiều kẽ hở” cho các doanh nghiệp lách thuế. Chẳng hạn, bất động sản chỉ được tái định giá nếu được bán hay sang nhượng từ 50% trở lên. Theo các chuyên gia, đây là điều khoản giúp cho doanh nghiệp tránh thuế dễ dàng.

Một trong nhiều trường hợp tránh thuế bằng cách trên là xưởng rượu E&J Gallo, mảnh ruộng nho rộng 1,765 mẫu ở Napa và Sonoma được định giá cách đây 10 năm. Khi mua bán, 12 thành viên trong gia đình Gallo chia nhau cổ phần, không ai mua hơn 50%. Nếu không có điều luật trên, Napa County đã có thể thu về $700,000 mỗi năm.

Thượng Nghị Sĩ Ammiano mong sớm thay đổi Ðạo Luật 13, để tiểu bang thu được thêm thuế từ bất động sản của các doanh nghiệp.

Ngược lại, các chủ doanh nghiệp, đương nhiên ra sức phản đối.

“Họ cho rằng các nhà lập pháp đảng Dân Chủ nhằm vào họ. Tất nhiên họ phải chống lại,” chủ tịch kiêm giám đốc điều hành của Phòng Thương Mại California, ông Allan Zaremberg, cho biết.

Bà Larry Stone, giám định viên (assessor) của Santa Clara County, cho biết: “Chúng tôi không có đủ tài lực để cứ hai, ba năm lại định giá hết số bất động sản của các hãng xưởng, công ty.”

“Chỉ cần tăng mức thuế căn bản lên, việc thu thêm tiền thuế sẽ trở nên dễ dàng, thay vì thay đổi cách tái định giá bất động sản,” bà Stone nói. “Ðúng là nó không tránh được những lỗi lầm của Ðạo Luật 13, nhưng hệ thống thuế bất động sản của California vốn dĩ đầy lỗi.”

Người ủng hộ việc thay đổi Ðạo Luật 13 tin rằng người dân sẽ bỏ phiếu thuận, “khi họ nhận ra rằng họ chính là người trả phần thuế lớn nhất”

Trong số 58 quận hạt của tiểu bang, 55 quận có chủ nhà phải trả thuế bất động sản nhiều hơn chủ doanh nghiệp. Trước khi Ðạo Luật 13 ra đời, chủ nhà và chủ doanh nghiệp đóng góp thuế bất động sản với tỉ lệ 50-50, so với mức 70-30 hiện nay.

“Bất động sản của doanh nghiệp là lỗ hổng lớn nhất trong hệ thống thuế của chúng ta,” ông Lenny Goldberg, một người ủng hộ thay đổi Ðạo Luật 13 nói. “Chúng ta phải hướng mắt về lỗ hổng này bởi vì việc thay đổi nó không chỉ dành cho chính trị gia.” (T.A.)

• < Trang trước
• Trang sau >