Bắc Kinh dọa nạt để lôi kéo Singapore vào quỹ đạo Trung Quốc

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đón thủ tướng Singapore Lý Hiển Long (T) tại Thượng đỉnh G20 ở Hàng Châu (Trung Quốc), ngày 4/09/2016.
Reuters

Vốn dĩ rất thuận thảo, quan hệ Trung Quốc-Singapore đã đột nhiên căng thẳng hẳn lên với cuộc tranh cãi giữa đại sứ Singapore tại Bắc Kinh với chủ bút tờ báo đại chúng nặng mùi dân tộc chủ của Trung Quốc là Hoàn Cầu Thời Báo.

Bộ Ngoại Giao Trung Quốc đã lên tiếng bênh vực tờ báo của mình, trong lúc giới thân cận quân đội Trung Quốc không ngần ngại kêu gọi Bắc Kinh phải trừng phạt Singapore.

Theo nhận xét của tờ báo Hồng Kông South China Morning Post ngày 01/10/2016, trong bài « Thực ra Bắc Kinh nổi nóng với Singapore vì điều gì ? », Trung Quốc đã gây căng thẳng để biểu lộ thái độ bất mãn đang gia tăng đối với tiểu quốc nhỏ bé tại Đông Nam Á mà Bắc Kinh muốn kéo vào quỹ đạo của mình.

Cho đến gần đây, Trung Quốc và Singapore được cho là vẫn có một quan hệ rất đặc biệt vì được coi như là rất tương đồng về mặt văn hóa và chủng tộc, với cộng đồng gốc Hoa chiếm đa số tại một nước chỉ có khoảng 6 triệu dân.

Hai sự kiện gần đây đã nêu bật thái độ trân trọng của Bắc Kinh đối với Singapore : Tang lễ cố lãnh đạo Singapapore Lý Quang Diệu vào tháng 03/2015 đã được Trung Quốc hết sức coi trọng, và Singapore đã được chọn làm nơi tổ chức cuộc gặp lịch sử giữa chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và tổng thống Đài Loan Mã Anh Cửu vào tháng 11 cùng năm.

Nhưng kể từ đó đến nay, sự tin tưởng lẫn nhau đã ngày càng giảm sụt, xuất phát từ sự cạnh tranh đang leo thang giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ, và phán quyết mang tính bước ngoặt của Tòa Trọng Tài Thường Trực La Haye PCA ngày 12/07/2016, phủ nhận yêu sách chủ quyền rộng lớn của Bắc Kinh tại Biển Đông.

Bắc Kinh ngày càng khó chịu trước đường lối ngoại giao mà Singapore áp dụng đối với Trung Quốc, cho rằng quốc gia Đông Nam Á đang tìm cách « chơi cả hai lá bài » Mỹ và Trung Quốc để thủ lợi riêng.

Trên cơ sở hai nước được cho là cùng thấm nhuần văn hóa Trung Hoa, vốn đòi hỏi là bạn bè phải giúp đỡ lẫn nhau, Trung Quốc hy vọng là với tình hữu nghị truyền thống sẵn có, Singapore sẽ sử dụng vai trò độc đáo của mình trong ASEAN cũng như ảnh hưởng trong khu vực để giúp Trung Quốc giải quyết tranh chấp với các láng giềng Đông Nam Á hay ít ra là duy trì tư thế trung lập.

Thế nhưng động thái của Singapore về phán quyết PCA đã khiến Bắc Kinh sững sờ. Các quan chức Singapore đã nhiều lần tuyên bố ủng hộ một văn kiện mà Bắc Kinh bác bỏ, xem đấy là « bất hợp pháp » và « không có tính ràng buộc ».
Singapore không chỉ ủng hộ phán quyết, mà lại còn vận động quốc tế gây áp lực trên Trung Quốc.

Bắc Kinh đặc biệt khó chịu trước nỗ lực của Singapore sử dụng hội nghị thượng đỉnh Phong Trào Phi Liên Kết làm diễn đàn để ra một tuyên bố chống lại Trung Quốc. Dĩ nhiên là Trung Quốc không có gì phải lo, vì Singapore khá đơn độc, nhưng vì Singapore là nước đi đầu trong cuộc vận động, Bắc Kinh đã cảm thấy bị xúc phạm.

Tranh cãi bùng lên về vai trò của Singapore tại hội nghị thượng đỉnh Phong Trào Phi Liên Kết, với những lời đe dọa kèm theo, được xem là một hình thức qua đó Bắc Kinh biểu lộ thái độ bực tức của mình, nhưng không đi quá xa để khỏi phá vỡ quan hệ truyền thống tốt đẹp với Singapore.

Theo ghi nhận của tờ South China Morning Post, tác nhân đi đầu trong việc đả kích Singapore về phía Trung Quốc là Hoàn Cầu Thời Báo.

Đây không phải là một tiếng nói « chính thức », và trong khi có thể đại diện cho quan điểm của « một số quan chức », tờ báo có xu hướng phản ánh tiếng nói của phe diều hâu trong giới lãnh đạo.

Có khả năng là tờ báo này muốn phản ánh quan điểm của « một số quan chức Trung Quốc », nhưng cũng có khả năng là một số quan chức cấp cao muốn sử dụng quy chế « bán chính thức » của tờ báo để cho biết quan điểm của họ mà không gây tác hại về mặt ngoại giao.

Cả hai khả năng trên đều phản ánh sự thất vọng ngày càng tăng của Bắc Kinh đối với Singapore, cả trên vấn đề Biển Đông lẫn vấn đề chính quyền Singapore đang ngày càng thân Mỹ.
 Giới lãnh đạo Bắc Kinh có thể là đã rất tôn trọng ông Lý Quang Diệu, nhưng điều đó không có nghĩa là họ sẽ tự động tôn trọng con trai của ông là Lý Hiển Long.

Nhưng dẫu sao thì theo nhật báo Hồng Kông, Bắc Kinh không có ý định từ bỏ nỗ lực kéo Singapore vào quỹ đạo của mình, do việc nước này có thể giúp Trung Quốc cải thiện quan hệ với các nước ASEAN và các láng giềng khác.

Đó là lý do tại sao chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã nói với Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 tại Hàng Châu vào đầu tháng Chín, rằng quan hệ Trung Quốc-Singapore luôn luôn đi trước một bước so với quan hệ của Trung Quốc với các nước ASEAN khác.

• < Trang trước
• Trang sau >