COP 21 : Việt Nam kêu gọi quốc tế giúp ứng phó với biến đổi khí hậu

Vựa lúa đồng bằng sông Cửu Long đang bị biến đổi khí hậu đe dọa.
DR

Hôm qua 30/11/2015, bên lề Thượng đỉnh khí hậu toàn cầu COP 21 tại trung tâm hội nghị Le Bourget, ngoại ô Paris, Việt Nam đã tổ chức một đối thoại cấp cao, với các đối tác quốc tế, nhằm kêu gọi hỗ trợ và hợp tác đối phó với nguy cơ nước biển dâng cao đe dọa đồng bằng Cửu Long, một trong các vùng châu thổ có nguy cơ bị biến đổi khí hậu ảnh hưởng nặng nề nhất thế giới.

Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng chủ trì cuộc đối thoại cấp cao. Phiên họp có sự tham gia của bà Laura Tusk, Phó Chủ tịch Ngân hàng Thế giới (WB), Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte, cùng nhiều đại diện quốc gia, định chế tài trợ quan trọng cho Việt Nam như chương trình phát triển Liên Hiệp Quốc UNDP, Cơ quan hợp tác phát triển Hàn Quốc Koica, Pháp, Úc, Đan Mạch, Phần Lan, Đức, Quỹ môi trường thế giới GEF Nhật Bản.

Phiên họp kết thúc với bản thông báo chung : « Việt Nam kêu gọi các đối tác quốc tế chung tay ứng phó với những thách thức của biến đổi khí hậu tại châu thổ Mekong » (Viet Nam calls in international Partners to join hands to respond to challenges of climate change in the Mekong Delta).

Đồng bằng Cửu Long là một khu vực quan trọng, nơi sinh sống của gần 20 triệu dân cư và nguồn cung cấp lương thực quan trọng không chỉ đối với Việt Nam, mà còn là một cơ sở của an ninh lương thực thế giới :

Gạo đồng bằng Cửu Long xuất khẩu chiếm khoảng một phần năm tổng lượng gạo xuất khẩu toàn cầu.
Khu vực này đang bị đe dọa bởi nguy cơ kép : mực nước biển dâng cao và nạn xây dựng đập thủy điện trên thượng nguồn sông Mê Kông.

Phát biểu tại cuộc đối thoại, Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng « trân trọng cảm ơn chính phủ Hà Lan, Ngân hàng thế giới và nhiều quốc gia, tổ chức quốc tế đã dành nhiều hỗ trợ, nguồn lực quý báu cho Việt Nam nói chung và đồng bằng sông Cửu Long nói riêng ».

Thủ tướng Việt Nam khẳng định : « Trên thực tế nhiều chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội của đồng bằng sông Cửu Long, đang được bổ sung, điều chỉnh, theo hướng cơ bản của Kế hoạch Đồng bằng sông Cửu Long, đã được xây dựng trong khuôn khổ đối tác chiến lược để thích ứng với biến đổi khí hậu và quản lý nước, giữa hai nước Việt Nam và Hà Lan ».

Ông Nguyễn Tấn Dũng đưa ra một loạt ví dụ cụ thể về các phương hướng hoạt động cần thiết để bảo đảm định hướng « tổng hợp và bền vững » của dự án phát triển đồng bằng Cửu Long, như việc thích ứng với nước biển dâng cao được « gắn kết với quá trình (…) chuyển đổi mô hình tăng trưởng bền vững », « tích hợp quản lý rủi ro thiên tai, và thích ứng với biến đổi khí hậu trong quy hoạch phát triển đô thị và sử dụng đất, phát triển hệ thống các khu dân cư (…) theo hướng thân thiện với môi trường sinh thái, giảm dần sử dụng các nguyên liệu hóa thạch, nâng cao năng lực dự báo (…) ».
Lãnh đạo Việt Nam hy vọng tiếp tục nhận được « các đề xuất giải pháp, phương thức hợp tác » từ quốc tế.

Hà Lan là một quốc gia đứng hàng đầu thế giới trong lĩnh vực đối phó với nước biển.

Trao đổi với đồng nhiệm Nguyễn Tấn Dũng trong phiên đối thoại, Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte khẳng định nguy cơ nước biển dâng cao đe dọa nhiều quốc gia ven bờ Thái Bình Dương và nhiều nơi khác, trong đó 18 triệu cư dân đồng bằng Mêkông Việt Nam đặc biệt bị ảnh hưởng nặng nề.

Về đồng bằng Cửu Long, Thủ tướng Hà Lan lưu ý ba điểm chính, trong đó có việc « Việt Nam cần được chuẩn bị để sử dụng thực sự hiệu quả các quỹ hỗ trợ », và đặc biệt hợp tác với « lĩnh vực tư nhân » là rất căn bản.

Về quan hệ đối tác Việt Nam – Hà Lan tại đồng bằng Cửu Long, ông Jake Brunner - chuyên gia về môi trường và xã hội dân sự, đại diện của IUCN – Liên minh quốc tế bảo vệ tự nhiên – nhấn mạnh « có rất nhiều vấn đề Việt Nam có thể học hỏi từ kinh nghiệm của Hà Lan, bao gồm cải cách chính trị, tăng cường sự tham gia của công chúng, công nghệ mới (…).

Tại Việt Nam, thách thức lớn nhất là làm thế nào để các bộ, ngành, địa phương khác nhau hợp tác vì lợi ích chung (…) » (bài « Quy hoạch chiến lược vùng châu thổ : kinh nghiệm Hà Lan », đặc san « Việt Nam ứng phó với biến đổi khí hậu », Tạp chí Vietnam Investistment Review, tháng 11/2015).

Hợp tác Pháp – Việt về đồng bằng Cửu Long

Về quan hệ hợp tác Việt – Pháp trong lĩnh vực này, trả lời phỏng vấn RFI, bà Anne Marie Descote, Tổng giám đốc đặc trách « Toàn cầu hóa phát triển và đối tác » (Bộ Ngoại giao Pháp), cho biết :

« Tôi có mặt tại đây hôm nay để muốn nói với chính quyền Việt Nam rằng chúng tôi rất quan tâm đến việc hợp tác với Việt Nam và đến những gì chính quyền Việt Nam đã làm liên quan đến các vấn đề rất đặc thù của vùng châu thổ sông Mekong. Tôi cho rằng việc tổ chức hội nghị này là một ý tưởng tuyệt vời thời điểm diễn ra Hội nghị COP 21.

Trong các tài liệu mà chúng tôi đã được thấy và trong phát biểu của Thủ tướng (Việt Nam), thì Mêkông thực sự là nơi có nhiều vấn đề được đặt ra cho Việt Nam và cho cả toàn vùng. Đó là những vấn đề đặc thù, đó là những nguy cơ tác động của khí hậu đến đất đai, thực vật và dân cư và đến sự phát triển, đến tình trạng nghèo đói và cả vấn đề an toàn cho các cư dân do tình trạng lũ lụt.

Trong khuôn khổ đó, chúng tôi đã rất tích cực cùng với Cơ quan Phát triển Pháp, hoạt động bên cạnh các nhà tài trợ quốc tế, đặc biệt như Ngân hàng thế giới, Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản Jika, cơ quan hợp tác phát triển Hàn Quốc Koika ...và nhiều đối tác khác nữa.
Chúng tôi cũng nghe nói Hà Lan cũng hiện diện nhiều ở đây.

Chúng tôi rất quan tâm và ủng hộ cách tiếp cận mà chính quyền Việt Nam đã chọn lựa. Đó là cách tiếp cận tổng thể, cố gắng tính đến những vấn đề một cách toàn bộ.
Tổng thể không chỉ đơn giản là có sự can thiệp, quyết định của chính quyền trung ương mà còn cả với chính quyền địa phương, với các tổ chức xã hội dân sự và quan tâm lo lắng đến vấn đề của người dân ».

Đại diện Bộ Ngoại giao Pháp cho biết một số dự án chính của Pháp để bảo vệ châu thổ sông Mekong chống biến đổi khí hậu
« Có nhiều bên tham gia vào công việc này. Về nghiên cứu chuẩn bị thì có Viện nghiên cứu phát triển. Sau đó đến việc triển khai dự án, có Cơ quan phát triển Pháp và công ty Rhône của Nhà nước, chuyên về các vấn đề về quản lý các dòng sông.

 Giờ đây Cơ quan phát triển Pháp dự kiến cung cấp tài chính cho các dự án môi sinh, các dự án thích ứng với biến đổi khí hậu đã được thành phố Cần Thơ triển khai, qua chương trình phủ xanh bờ sông chảy qua thành phố, nhằm phòng chống lụt.

Ngoài ra còn có một dự án khác trồng lại rừng sú vẹt dọc vùng duyên hải tỉnh Kiên Giang để chống lại tình trạng sói mòn đất đai gây hại cho sản xuất lúa gạo ». Bà Anne Marie Descote cho biết rõ hơn về một số đóng góp quan trọng của công ty Rhônes, của Nhà nước Pháp :
« Tôi nghĩ là công ty Rhône từng quản lý toàn bộ vùng hạ lưu sông Rhône. Ở Pháp đây là một trong những con sông lớn có nhiều nhánh cũng như có nhiều cửa sông đổ ra Địa Trung Hải.
Vì thế công ty này có nhiều kinh nghiệm trong vấn đề quản lý lũ lụt và lưu lượng dùng chảy của sông.

 Cơ quan phát triển Pháp nắm và hiểu rõ về các nước mà cơ quan đã tham gia hoạt động. Cơ quan có thể giúp Việt Nam các bài học đã tích lũy ở nhiều nước khác.
Giờ đây Cơ quan phát triển Pháp dành hơn 50% dự án thông qua nguồn tài trợ, quyền góp và vốn vay cho các dự án liên quan đến biến đổi khí hậu. Đây là một lĩnh vực mà Cơ quan phát triển Pháp có rất nhiều hiểu biết, kinh nghiệm ».

Ý nghĩa của Đối thoại quốc tế về đồng bằng Cửu Long bên lề COP 21:

« Tôi cho rằng COP 21 là dịp để thương lượng. Điều rất cần là đưa ra tất cả những vấn đề hiện trong dịp này. COP 21 cũng là nơi để đưa ra những giải pháp.
Tổng thống Pháp cũng như nhiều lãnh đạo Nhà nước khác đã nhấn mạnh : Nhân loại đang đứng trước những vấn đề nghiêm trọng, cần phải khẩn cấp hành động, nhưng cũng có những giải pháp.

Có nhiều giải pháp tốt, như ta thấy qua ví dụ Việt Nam. Tôi nghĩ rằng cần phải tập trung vào những ví dụ cụ thể đã và đang tiến hành tốt đó, để giúp cho các vùng khác cũng được thừa hưởng ».

• < Trang trước
• Trang sau >