“tất cả các tướng lãnh trong Hội Ðồng Tham Mưu Liên Quân, những tướng lãnh đã hoặc đang điều khiển chiến trường Afghanistan đều ủng hộ ý kiến phải giữ lại chừng 5,000 binh sĩ để giúp chính phủ Kabul và quân đội nước bạn.”
Chẳng ai ngạc nhiên khi nghe tin Tổng Thống Hoa Kỳ Brack Obama loan báo tin sẽ để lại chiến trường Afghanistan một số lượng binh sĩ đông gấp 5 lần con số ông loan báo từ cuối năm ngoái.
Ba tuần trước đây, tin từ Bộ Quốc Phòng cho biết “tổng thống đang cứu xét để nghị giữ lại khoảng 5,000 binh sĩ ở Afghanistan” với những mục đích khác nhau, từ bảo vệ an ninh cho khoảng 10,000 công dân Mỹ đang làm việc tại đó cho đến “giúp bảo vệ an ninh lãnh thổ và tiếp tục các chương trình huấn luyện quân sự cho quân đội nước bạn.”
Từ trái, Bộ Trưởng Quốc Phòng Ash Carter, Tổng Thống Barack Obama, và Phó Tổng Thống Joe Biden, tại cuộc họp báo thông báo hoãn rút quân. (Hình: Ron Sachs-Pool via Getty Images)
Khi tiết lộ tin này với báo chí, các viên chức quốc phòng Hoa Kỳ cho hay kế hoạch được đệ trình cho tổng thống và Hội Ðồng An Ninh Quốc Gia “từ Tháng Tám” qua văn thư của Ðại Tướng Tổng Tham Mưu Trưởng Martin Dempsey - trước ngày ông về hưu, trong đó viết rằng dựa vào tình hình chiến trường lẫn chính trường, “tất cả các tướng lãnh trong Hội Ðồng Tham Mưu Liên Quân, những tướng lãnh đã hoặc đang điều khiển chiến trường Afghanistan đều ủng hộ ý kiến phải giữ lại chừng 5,000 binh sĩ để giúp chính phủ Kabul và quân đội nước bạn.”
Một trong những viên chức tiết lộ tin này cho biết thêm các tướng lãnh “không muốn tình trạng xáo trộn xảy ra ở Iraq được lập lại ở Afghanistan,” ý muốn nói hồi 2011 Hoa Kỳ đã quá vội vã khi rút hết quân khỏi Iraq, dẫn đến kết quả Iraq trở thành một trong những cứ điểm của bọn khủng bố Nhà Nước Hồi Giáo ISIS “và không ai muốn thấy điều này xảy ra ở Afghanistan,” tức không muốn quân Taliban “có cơ hội thao túng, bành trướng” sau ngày Hoa Kỳ và các nước đồng minh rút quân.
Theo lịch trình thỏa thuận giữa Hoa Kỳ, đồng minh NATO và Kabul, người lính ngoại quốc cuối cùng sẽ rời Afghanistan vào ngày 31 Tháng Mười Hai 2015, nhưng một chương trình mang ý nghĩa “cố vấn quân sự và huấn luyện quân sự” sẽ được thực hiện với chừng 1,000 binh sĩ Mỹ. Tuy nhiên trong buổi điều trần trước Thượng Viện sáng Thứ Ba tuần trước, Ðại Tướng Tư Lệnh Chiến Trường John Campbell nói rằng “binh sĩ Afghanistan chưa đủ khả năng để có thể đảm trách nhiệm vụ họ phải nhận lãnh,” nêu thí dụ 2 tuần trước đó thành phố Kunduz lọt vào tay quân Taliban, “chỉ lấy lại được với sự yểm trợ mạnh mẽ của không quân Hoa Kỳ.” Trong buổi điều trần này Ðại Tướng Campbell còn tiết lộ ông đã đệ trình “một số kế hoạch hành động” đến Bộ Quốc Phòng và Hội Ðồng An Ninh Quốc Gia, từ đề nghị “chỉ giữ một lực lượng nhỏ để bảo vệ an ninh cho tòa Ðại Sứ Hoa Kỳ tại Kabul,” cho đến một lực lượng “nhiều ngàn binh sĩ” tương tự như đề nghị của Ðại Tướng Dempsey.
Trước khi Tổng Thống Obama loan báo tin đến cuối năm 2016 vẫn còn 5,500 binh sĩ Hoa Kỳ có mặt ở Afghanistan, một số viên chức Hội Ðồng An Ninh Quốc Gia cho rằng Hoa Kỳ có thể -và luôn luôn sẵn sàng - giúp huấn luyện quân sự cho quân đội Afghanistan “nhưng chúng ta không thể nào huấn luyện ý chí chiến đấu cho binh sĩ nước bạn” để họ chống trả những cuộc tấn công của Taliban. Ðiều này cũng được Tổng Thống Obama trình bày trong cuộc họp báo hồi cuối Tháng Chín, khi ông nói “Hoa Kỳ không hề buông Afghanistan, vẫn yểm trợ mạnh mẽ cho Kabul bằng 10,000 binh sĩ Mỹ đang có mặt trên chiến trường và nhiều tỷ dollars viện trợ kinh tế,” nhưng, ông nói tiếp với vẻ mặt không vui, “vẫn không đạt được kết quả như mong đợi.”
Trở ngại này, vẫn theo lời các cố vấn quân sự và chính trị của Tổng Thống Obama “một phần vì binh sĩ nước bạn không thể hiện cho chúng ta thấy họ có tinh thần chiến đấu” dẫn chứng từ thời Tổng Thống Hamid Karzai “Taliban đã mở nhiều cuộc tấn công tiến về Kabul, binh sĩ Afghanistan buông súng bỏ chạy thay vì phải chống trả,” hoặc “tin tức chúng tôi (Hoa Kỳ) ghi nhận được cho thấy một số binh sĩ Afghanistan bỏ ngũ, đem súng, đạn dược, nộp cho Taliban để chúng cho họ sống yên ổn với gia đình.”
Quyết định giữ 5,500 binh sĩ ở Afghanistan mà Tổng Thống Obama mới đưa ra được sự ủng hộ lẫn chống đối từ Quốc Hội. Dân Biểu Dân Chủ Gerry Connolly, thành viên Ủy Ban Ngoại Giao Hạ Viện, gọi đó là một quyết định sáng suốt nhưng cũng dè dặt bảo “không thể biết để lại bao nhiêu quân mới đủ” đáp ứng với tình hình chiến trường. Ngược lại, Thượng Nghị Sĩ Cộng Hòa John McCain cho rằng con số hơn 5,000 binh sĩ “không đủ để giải quyết vấn đề” vì quân Taliban có khả năng chiếm đất giành dân tựa như bọn khủng bố Nhà Nước Hồi Giáo ISIS đang làm sau ngày Hoa Kỳ rút quân khỏi Iraq. Vẫn theo ông McCain, “sớm muộn gì chúng ta cũng sẽ thấy chuyện xảy ra ở Iraq tái diễn ở Afghanistan,” gọi đó là “hậu quả của những tính toán sai lầm mà Tổng Thống Obama đã làm” khi vội vã rút quân khỏi chiến trường, dù đã được các tướng lãnh cảnh báo “tình hình chưa thật sự ổn định.”
Ðầu năm nay, trong một buổi nói chuyện với báo chí, Thượng Nghị Sĩ McCain cho rằng Tổng Thống Obama nhất quyết rút quân “chỉ vì muốn làm đúng lời hứa với cử tri” là sẽ chấm dứt 2 cuộc chiến Iraq và Afghanistan, “không đếm xỉa gì tới tình hình thực tế.” Hồi 2012 khi tái tranh cử, một trong những quảng cáo vận động của ông Obama nói rằng “Tổng Thống Obama đã chấm dứt cuộc chiến Iraq và sẽ kết thúc cuộc chiến Afghanistan.” Tháng Giêng 2003, trong bản thông điệp nhậm chức nhiệm kỳ 2, Tổng Thống Obama nói rằng “một thập niên chiến tranh đang sửa soạn kết thúc,” báo trước người lính Mỹ cuối cùng sẽ rời Afghanistan trước ngày ông rời Tòa Bạch Ốc.
Rất tiếc, những gì Tổng Thống Obama nói đều không diễn ra như ông mong chờ. Ngoài con số 5,500 binh sĩ ông vừa loan báo sẽ ở lại Afghanistan cho tới năm 2017, Hoa Kỳ đang sử dụng khoảng 3,000 binh sĩ trong chiến dịch không kích giúp Iraq chống khủng bố ISIS, và như ông mới nói hồi trưa Thứ Năm, người thật sự quyết định chấm dứt 2 cuộc chiến này chính là người sẽ kế nhiệm ông, chứ không phải là ông.
