Vùng biển Natuna: Bắc Kinh thất bại trong cuộc đọ sức với Jakarta ?

Các chiến đấu cơ F-16 của không quân Indonesia bay bên trên các chiến hạm của hải quân nước này tại khu vực Natuna ngày 10/01/2020. Antara Foto/M Risyal Hidayat/via REUTERS.

Sau khoảng hai chục ngày hoạt động bên trong vùng đặc quyền kinh tế của Indonesia ngoài khơi quần đảo Natuna nhìn ra Biển Đông, kể từ hôm qua, 09/01/2020, hầu như toàn bộ đội tàu đánh cá Trung Quốc có tàu hải cảnh bảo vệ đã lẳng lặng rút ra khỏi khu vực.

Đối với giới phân tích, phản ứng dứt khoát và mạnh mẽ của Jakarta trước hành động của Bắc Kinh bị cho là xâm phạm chủ quyền Indonesia, là nhân tố đã khiến Trung Quốc phải lùi bước.

Việc Trung Quốc cho tàu vào hoạt động trong vùng biển của Indonesia cũng nhằm áp đặt các yêu sách của Bắc Kinh đối với một khu vực mà Trung Quốc cho rằng có họ quyền lịch sử đã được gói trong tấm bản đồ lưỡi bò dùng để đòi chủ quyền ở Biển Đông.

Đây không phải là lần đầu tiên mà Jakarta và Bắc Kinh căng thẳng với nhau trên vấn đề Natuna.
Vào năm 2016, một số vụ va chạm nghiêm trọng đã xẩy ra trong khu vực, làm quan hệ hai bên bị khuấy động trong một thời gian ngắn trước khi bình thường hóa trở lại, cho dù tranh chấp hai bên vẫn không được giải quyết.

Câu hỏi đặt ra là tại sao Trung Quốc lại khuấy động trở lại vấn đề Natuna vào lúc này.
Theo chuyên gia về Biển Đông Collin Koh tại Singapore, rất có thể là Trung Quốc đã muốn thăm dò phản ứng của chính phủ mới của tổng thống Joko Widodo, được thành lập sau cuộc bầu cử tổng thống vào năm ngoái, bao gồm một số nhân vật quan trọng được cho là thân Bắc Kinh hơn so với chính quyền trước.

Ngoài ra, trong thời gian qua, chính quyền Indonesia cũng đã tỏ ý rất muốn Trung Quốc góp phần đầu tư vào phát triển hạ tầng cơ sở của Indonesia, và vấn đề cải thiện hạ tầng cơ sở là một cam kết quan trọng của tổng thống Widodo khi ông tranh cử nhiệm kỳ thứ hai.

Dựa trên hai yếu tố đó, rất có thể là khi tăng cường áp lực trên vấn đề vùng biển Natuna, Bắc Kinh nghĩ rằng Jakarta sẽ bớt có phản ứng gay gắt, trái với thời điểm năm 2016.
Điều mà Bắc Kinh không ngờ là phản ứng của Jakarta trước hành động bị coi là xâm lấn của Trung Quốc hết sức gay gắt, và càng lúc càng dữ dội.

Ngay khi được tin về sự xâm nhập của đội tàu Trung Quốc, Jakarta đã lập tức phản đối mạnh mẽ về mặt ngoại giao, từ triệu tập đại sứ, đến gởi công hàm ngoại giao, và nhất là đã viện dẫn phán quyết Biển Đông năm 2016 của Tòa Trọng Tài Thường Trực La Haye vô hiệu hóa các yêu sách của Bắc Kinh liên quan đến đường lưỡi bò.

Trên hiện trường, Indonesia đã điều ngay lực lượng Hải Quân và chấp pháp đến khu vực có tàu Trung Quốc để tăng viện cho lực lượng đã có mặt tại chỗ. Không quân Indonesia cũng tăng cường các phi vụ bên trên khu vực, với bốn chiếc chiến đấu cơ F-16 đến Natuna để tuần tra thường xuyên.
Và đúng theo chiến thuật gậy ông lại đập lưng ông, Jakarta cho biết sẽ điều lực lượng tàu cá của mình lên vùng biển Natuna hỗ trợ cho Hải Quân.

Một phản ứng cứng rắn đầy tính biểu tượng đến từ tổng thống Joko Widodo:
Ngoài tuyên bố dứt khoát là sẽ không có bất kỳ một cuộc đàm phán nào với Trung Quốc liên quan đến vấn đề chủ quyền Natuna, ông Widodo ngày 08/01 đã đích thân đến tận nơi có căng thẳng để khẳng định chủ quyền của Indonesia tại một vùng bị Bắc Kinh tranh chấp.

Sự can dự trực tiếp của người đứng đầu nhà nước Indonesia như đã có tính chất quyết định.
Vào đúng thời điểm lúc ông Widodo đến Natuna, Bắc Kinh cho rút tàu ra khỏi vùng mà họ muốn tranh chấp.

• Trang sau >