Tổng thống Philippines : Một năm sóng gió nhưng vẫn trên đỉnh cao

Tổng thống Philipppines Rodrigo Duterte phát biểu trước các lãnh đạo Hồi giáo, nhân lễ Eid al-Fitr kết thúc mùa chay. Ảnh tại Manila ngày 27/06/2017.
REUTERS/Romeo Ranoco

Vào ngày này cách nay đúng một năm, ông Rodrigo Duterte chính thức nhập chức tổng thống Philippines.

Trong một năm qua, ông đưa người dân Philippines vào hành trình « sóng gió » với các vụ giết người trong cuộc chiến chống ma túy, chống khủng bố và chuyển hướng ngoại giao.

Thế nhưng, một năm sau, tuyệt đại đa số người dân Philippines vẫn tin tưởng vào vị tổng thống 72 tuổi này.

Trong lễ tuyên thệ nhậm chức cách đây một năm, ông đã cảnh báo : « Hành trình sẽ đầy sóng gió. Nhưng hãy sánh bước cùng tôi ! ».
Sóng gió bắt đầu với lời tuyên chiến chống tệ nạn buôn bán ma túy. Theo thống kê chính thức, 3.171 tội phạm và người nghiện ma túy đã bị cảnh sát triệt hạ.

Ngoài ra, còn có 2.098 người bị sát thủ nặc danh giết hại vì liên quan đến ma túy và khoảng 8.200 người bị giết mà không rõ động cơ.

Giới bảo vệ nhân quyền cảnh báo tổng thống Duterte đang phạm phải tội ác chống nhân loại, đồng thời cáo buộc ông xúi giục cảnh sát tham nhũng và các biệt đội tử thần ra tay giết người hàng loạt.
Cho đến nay, cuộc chiến bài trừ ma túy vẫn là ưu tiên hàng đầu của tổng thống Philippines.

Thế nhưng, từ cuối tháng Năm vừa qua, ông Duterte phải đối phó với một thách thức khác : Đó là khủng bố, với việc các nhóm Hồi Giáo cực đoan vũ trang tuyên thệ trung thành với tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo - Daech, đánh chiếm nhiều khu vực ở thành phố Marawi, phía nam đảo Mindanao.

Với cáo buộc quân thánh chiến muốn lập đế chế Hồi Giáo « califat », tổng thống Duterte ban hành ngay thiết quân luật trên khắp vùng Mindanao, nơi có đến 20 triệu người sinh sống.
 Dù tăng cường oanh kích với sự hỗ trợ của chiến đấu cơ Mỹ và Úc, quân đội Philippines vẫn chưa diệt trừ tận gốc ổ thánh chiến này, trong khi có đến 400 người thiệt mạng.

Về mặt đối ngoại, chính sách ngoại giao nguyên trạng trong vài thập kỷ qua bị thay đổi hoàn toàn.
 Ông Duterte không ngại tung những lời thóa mạ nhắm vào đồng minh Hoa Kỳ truyền thống, gọi tổng thống Mỹ Barack Obama là « đồ chó đẻ ».

Tạm gác tranh chấp chủ quyền với Trung Quốc tại Biển Đông, từng làm quan hệ song phương trở nên căng thẳng trong nhiệm kỳ trước, tổng thống Philippines cố hâm nóng quan hệ với Bắc Kinh.

Sau chuyến công du Trung Quốc năm 2016 của ông Duterte, Trung Quốc hứa đầu tư khoảng 24 tỉ đô la Mỹ vào Philippines, trong đó có 15 tỉ đô la dành cho đầu tư và 9 tỉ đô la cho vay với lãi suất ưu ái.

Phe đối lập cảnh báo Manila vẫn chưa nhìn thấy những đồng tiền đó và chưa chắc đã được hưởng trọn vì tình trạng tham nhũng, thiếu minh bạch và các thỏa thuận song phương có nhiều điều khoản bí mật có lợi cho Trung Quốc.

75% dân Philippines hài lòng về tổng thống

Thế nhưng, người dân Philippines vẫn không ngừng ủng hộ tổng thống Duterte.
Theo kết quả cuộc thăm dò vào tháng 03/2017, 75% người dân hài lòng về tổng thống, trong khi chỉ có 9% không ủng hộ.

Bỏ qua những tuyên bố bốc đồng và cục cằn của ông Duterte, người dân Philippines cho ông là gương mặt phản hệ thống, một người có đầu óc thực tế, đồng cảm và sẵn sàng hành động, với quy mô lớn, để làm thay đổi mọi việc.

Trả lời AFP, giáo sư Ricardo Abad, thuộc đại học Ateneo tại Manila, nhận xét : « Dân chúng yêu mến người đàn ông này ».
Họ « có thể không đồng tình hoặc có thể vẫn lưỡng lự với chính sách của ông, nhưng vì họ quý trọng ông, nên họ vẫn tin vào tổng thống ».

Một lý do khác giải thích sự ủng hộ của người dân là « ông Duterte mở đầu một phong cách quản lý hoàn toàn mới và người dân có thể nghĩ rằng họ cần mô hình này », theo giáo sư khoa học chính trị Edmund Tayao, thuộc đại học Santo Tomas.

Dấu hiệu cuối cùng cho thấy sự nổi tiếng của tổng thống Philippines là ông có đa số gần tuyệt đối ở Hạ Viện với 296 ghế, trong khi phe đối lập chỉ có 7 ghế.
Một trong số lãnh đạo thuộc phe đối lập, Edcel Lagman, cũng phải khen ngợi « tổng thống Duterte duy trì được đoàn kết quốc gia theo cách riêng khó hiểu của ông ».
Thế nhưng, vẫn theo ông Lagman, những lời hứa « thay đổi » này không được thể hiện qua việc làm. Và nếu còn tiếp tục tình trạng này thì « đa số gần như tuyệt đối » của tổng thống có thể vỡ tan.

Thường thì trong thời gian đầu nhiệm kỳ, đại diện các phe phái chính trị thường tập trung quanh vị tổng thống nổi tiếng. Nhưng khi gió đổi chiều, họ sàng rời thuyền ra đi.

• < Trang trước
• Trang sau >