Trung Quốc phô trương uy lực hải quân và tham vọng trên biển

Tàu ngầm nguyên tử Trường Chinh 10 của Trung Quốc tham gia cuộc duyệt binh ngoài khơi Thanh Đảo ngày 23/04/2019.
©REUTERS/Jason Lee

Ngày 23/04/2019, ngoài khơi thành phố Thanh Đảo, tỉnh Sơn Đông, nhân lễ kỷ niệm 70 năm ngày thành lập Hải Quân Trung Quốc, hơn 30 chiến hạm cùng với khoảng 40 máy bay quân sự nước này đã rầm rộ tham gia một buổi duyệt binh, dưới sự chứng kiến của đại diện khoảng 60 nước trên thế giới.

Giới phân tích coi đây là một động thái phô trương thanh thế rõ rệt của Bắc Kinh, vào lúc mà Trung Quốc không còn che giấu tham vọng thách thức quyền bá chủ trên biển hiện nay của Hoa Kỳ.

Dĩ nhiên là trên bình diện chính thức, Trung Quốc không hề nói rằng họ muốn phô trương thanh thế. Phát biểu trước đông đảo quan khách quốc tế, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã khẳng định rằng nước ông luôn luôn mưu cầu hòa bình, và « Quân Đội Trung Quốc quyết tâm tạo ra một môi trường an ninh bình đẳng, tin tưởng lẫn nhau, công bằng, hợp tác và có lợi cho tất cả ».

Tuyên bố này được cho là nhằm trấn an thế giới trước các hành động càng lúc càng quyết đoán của Bắc Kinh, đặc biệt trong cách tiếp cận các tranh chấp lãnh thổ, trên bộ như với Ấn Độ, hoặc trên biển như với Nhật Bản ở Biển Hoa Đông, hay với Việt Nam, Philippines, Malaysia và Brunei ở Biển Đông.

Một phát ngôn viên của Quân Đội Trung Quốc như đã phụ họa thêm khi xác định rằng cuộc diễu hành hải quân ngoài khơi Thanh Đảo không chỉ của riêng Trung Quốc mà cũng có sự tham gia của Hải Quân nhiều nước khác, cho nên không thể nói là Trung Quốc muốn phô trương sức mạnh.

Tham dự lễ duyệt binh do Trung Quốc tổ chức có 18 chiến hạm và tàu quân sự của hải quân 12 nước: Nga, Úc, Ấn Độ, Bangladesh, Nhật Bản, Hàn Quốc, Malaysia, Indonesia, Singapore, Thái Lan, Việt Nam, Brunei.

Cùng với Nga và Thái Lan, Việt Nam, với hai hộ tống hạm Đinh Tiên Hoàng và Trần Hưng Đạo, nằm trong số các nước gởi hơn hai chiến hạm đến tham dự sự kiện của Trung Quốc.

Thông điệp thị uy rõ nét

Các lập luận của Trung Quốc tuy nhiên không thuyết phục được các nhà quan sát.

Theo nhận định của hãng truyền thông Úc ABC ngày 24/04 trong bài « Trung Quốc kỷ niệm 70 năm binh chủng Hải Quân của họ bằng một cuộc duyệt binh lớn, trong lúc Bắc Kinh đang thách thức ưu thế trên biển của Mỹ », cảnh tượng các chiếc tàu ngầm và chiến hạm hiện đại của Trung Quốc nối đuôi nhau diễu hành ngoài khơi Thanh Đảo đã truyền đi một thông điệp hoàn toàn khác.
Đó là Trung Quốc đã trở thành một cường quốc hải quân.

Ông Adam Ni, một nhà nghiên cứu quân sự Trung Quốc tại Đại học Úc Macquarie đã cho rằng đà xây dựng và hiện đại hóa ngành hải quân của Trung Quốc mạnh mẽ chưa chưa từng thấy, cả về tham vọng lẫn tốc độ.
Và theo một số ước tính, Trung Quốc hiện đã sở hữu một lực lượng hải quân lớn nhất thế giới về mặt số lượng.

Truyền thông Trung Quốc năm ngoái 2018 khẳng định rằng Trung Quốc đã vượt qua tất cả các nước khác về tốc độ phát triển quân sự, với số lượng chiến hạm 'hiện đại' từ vỏn vẹn 8 chiếc năm 1999, đã tăng lên thành 127 chiếc trong hai thập niên.

Một phân tích từ Viện Nghiên Cứu Chiến Lược Quốc Tế (IISS) cho rằng hạm đội Trung Quốc, tính cả tàu lớn, tàu nhỏ cũng như tàu cũ, tàu mới, đã đạt mức 300 chiếc - một số lượng còn thua Mỹ (490 tàu, trong đó có 287 chiếc trong tình trạng sẵn sàng chiến đấu) - nhưng hơn xa các nước trong khu vực châu Á, đối thủ trực tiếp của Trung Quốc.

Đến năm 2030, Trung Quốc vượt Mỹ về số lượng chiến hạm

Tham vọng của Trung Quốc chính là thách thức uy thế hiện có của Hải Quân Mỹ.
Một mặt bằng cách tăng cường số lượng tàu chiến, mặt khác tìm cách cải thiện các loại vũ khí và thiết bị trang bị cho con tàu.

Theo ABC, nhiều nhà phân tích quân sự tin rằng trong những năm tới đây, lượng tàu hải quân mới của Trung Quốc sẽ cao hơn từ hai đến ba lần số lượng tàu mới của Mỹ, và đến năm 2030, tính về tổng số chiến hạm, Trung Quốc sẽ có thể có hơn Mỹ khoảng 100 chiếc.

Tuy nhiên chuyên gia phân tích Andrew Erickson tại Hoa Kỳ đã tự hỏi rằng « Liệu Trung Quốc có thể duy trì tốc độ đóng thêm tàu mới như hiện nay hay không, vì còn phải tính đến các chi phí bảo trì, và sức chịu đựng của nền kinh tế ».

Tham vọng bá quyền trên biển của Bắc Kinh cũng đã được tuần báo Anh The Economist nêu bật trong một bài phân tích công bố hôm qua.
Theo tờ báo thì cuộc diễu hành hải quân hôm qua ngoài khơi Thanh Đảo đã bộc lộ rõ rệt tham vọng trên biển của Trung Quốc.

Công khai tham vọng trên biển

Tuần báo Anh cũng nhấn mạnh đến tuyên bố của ông Tập Cận Bình cho rằng Trung Quốc là một nước yêu chuộng hòa bình, và khao khát hợp tác với hải quân nước ngoài để bảo đảm an toàn cho các tuyến đường biển quốc tế và bảo vệ sự giàu có của đại dương.

Các đài truyền hình nhà nước thì nhấn mạnh đến vai trò chống hải tặc Somalia của Hải Quân Trung Quốc, đã tham gia các cuộc tuần tra ở Vịnh Aden kể từ năm 2008, hộ tống hơn 6.600 tàu Trung Quốc và các nước khác, đi qua vùng biển có hải tặc hoành hoành.

Thế nhưng tại cuộc diễu hành hải quân, khán giả Trung Quốc đã được thấy các loại tàu chiến mới nhất của họ làm mờ nhạt chiến hạm của các nước được mời tham gia.
 The Economist ghi nhận chẳng hạn loại một tàu ngầm hạt nhân trang bị tên lửa đạn đạo.
Loại tàu này được thiết kế để tiêu diệt các thành phố của kẻ thù, chứ không phải là để bắt giữ những tên cướp biển Somalia.

Tính chất phô trương còn được thấy nơi việc trình làng chiếc khu trục hạm mới nhất của Trung Quốc loại 055, trọng tải 10.000 tấn.
Các bình luận viên truyền hình không ngần ngại so sánh chiến hạm mới này với loại khu trục hạm mạnh nhất của Mỹ hiện nay.

Trên truyền hình Trung Quốc còn đầy rẫy các hình ảnh lưu trữ về máy bay phản lực, gầm rú cất cánh từ boong chiếc Liêu Ninh, tàu sân bay đầu tiên Trung Quốc.

Phô trương để răn đe

Nhận định về Hải Quân Trung Quốc, trên tờ báo Nhật Bản Japan Times, ông Collin Koh, chuyên gia về Hải Quân thuộc Trường nghiên cứu quốc tế S. Rajaratnam ở Singapore, cho rằng việc Hải Quân Trung Quốc hùng mạnh hơn sẽ tạo thêm lo ngại và bất an trong khu vực, nhất là khi Trung Quốc có tranh chấp về chủ quyền với hầu hết các láng giềng.

Theo chuyên gia này, cuộc diễu hành hải quân ngày 23/04 không chỉ phô trương những bước tiến quan trọng của Hải Quân Trung Quốc trong 70 năm qua, mà còn có giá trị răn đe đối với những đối thủ của Trung Quốc trong khu vực và ở ngoài khu vực, đặc biệt là Mỹ.

• < Trang trước
• Trang sau >