Điểm Báo Pháp Quốc Ngày 06-01-2018

Biển Đông 2018: Trung Quốc sẽ lấn lướt thêm tại Trường Sa


Nhà chứa máy bay được Trung Quốc xây trên đá Vành Khăn (Mischief Reef) trong quần đảo Trường Sa. Ảnh chụp ngày 22/07/2016.
REUTERS/CSIS

Những ngày đầu năm luôn là dịp để đưa ra những dự phóng cho năm vừa mở ra. Đáng chú ý nhất có lẽ là phần nhận định của chuyên san The Diplomat, trong số tháng Giêng 2018, đã mời một loạt chuyên gia nêu bật những gì cần chú ý trong năm tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương vốn không hổ danh là điểm nóng của thế giới trong năm 2017 do tình hình bán đảo Triều Tiên.

 Vấn đề hạt nhân, tên lửa Bắc Triều Tiên dĩ nhiên rất được The Diplomat coi trọng, nhưng một phân tích đáng chú ý khác là hồ sơ tranh chấp Biển Đông, nơi mà Trung Quốc được cho là sẽ bành trướng mạnh hơn là năm 2017.

The Diplomat tuy nhiên nói rõ là phân tích của các chuyên gia không phải là những dự báo về những gì sẽ xẩy ra trong 12 tháng tới đây, mà chỉ là việc xác định những xu hướng căn bản do các quan sát viên tinh tế về từng khu vực ghi nhận.

Riêng về Biển Đông, chuyên gia Bonnie Glaser, thuộc Trung Tâm Nghiên Cứu Chiến lược và Quốc tế CSIS tại Washington đã nhận xét chung là năm 2018 này sẽ là năm mà Trung Quốc củng cố và có thể là mở rộng thêm quyền kiểm soát, trong bối cảnh các nỗ lực ngoại giao nhằm tìm giải pháp cho cuộc tranh chấp vẫn tiếp diễn.

Theo bà Glaser, sau một năm tương đối tĩnh lặng, Biển Đông sẽ có thể căng thẳng trở lại do việc những yêu cầu tự kềm chế và không quân sự hoá không được chú ý đầy đủ. Điều đó sẽ làm cho những nỗ lực ngoại giao không mang lại kết quả đáng kể nào.

Đối đầu Mỹ-Trung trên Biển Đông : Kịch bản 2017 tái diễn

Trong năm 2018, Hoa Kỳ và Trung Quốc sẽ tiếp tục kịch bản của nửa cuối năm 2017.

Điều đó có nghĩa là Hải Quân Mỹ sẽ tiếp tục thách thức các « yêu sách hàng hải quá đáng » của Trung Quốc ở Biển Đông, bằng cách tiến hành các chiến dịch bảo vệ quyền tự do đi lại trên biển một cách thường xuyên - khoảng từ sáu đến tám tuần một lần - và luân phiên giữa hai khu vực Trường Sa và Hoàng Sa.

Còn Trung Quốc thì tiếp tục phái chiến đấu cơ và chiến hạm ra đối phó, nhưng sẽ tuân thủ thỏa thuận song phương Mỹ-Trung về các « Quy Tắc Ứng Xử An Toàn » trên không và trên biển, để tránh xung đột quân sự với lực lượng Mỹ.

Một điểm mới trong năm 2018 cần theo dõi là hoạt động của nhóm « Bộ Tứ - Quad », bao gồm bốn quốc gia Úc, Nhật, Ấn và Mỹ. Nếu nhóm này quyết tâm đẩy mạnh hợp tác, thì trong năm 2018, người ta có thể chứng kiến một cuộc tập trận hải quân chung của bốn nước tại vùng biển quốc tế với mục tiêu thực thi quyền tự do hàng hải.

Về phần Trung Quốc, rất có khả năng là nước này sẽ triển khai những chiếc phi cơ quân sự đầu tiên trên một hoặc nhiều tiền đồn mới xây dựng ở Trường Sa - Vành Khăn, Chữ Thập hay Xu Bi.
Điều này có thể được tiến hành dưới dạng một cuộc tập trận, hoặc một kế hoạch luân phiên triển khai ngắn hạn, tương tự như điều Bắc Kinh đã làm ở quần đảo Hoàng Sa.

Bộ Quốc Phòng và Ngoại Giao Trung Quốc chắc chắn sẽ lại nhấn mạnh các ý định hòa bình của Bắc Kinh, đồng thời bảo vệ quyền của Trung Quốc trong việc triển khai những phương tiện phòng thủ ngay trên lãnh thổ của họ. Thế nhưng các hành động đó sẽ gây nên những mối lo ngại trong khu vực.

Vẽ đường cơ sở thẳng quanh các đảo ở Trường Sa

Trên bình diện pháp lý, chuyên gia Bonnie Glaser còn cho rằng « Một khả năng hợp lý là Trung Quốc sẽ thiết lập các điểm cơ sở và các đường cơ sở thẳng chung quanh các rạn san hô và đảo nhỏ ở Trường Sa vào năm 2018 ».
Bắc Kinh sẽ chọn thời điểm thích hợp sau khi cân nhắc khả năng phản ứng của các nước tranh chấp khác và của Hoa Kỳ.

Nếu Trung Quốc vẽ đường cơ sở thẳng quanh các thực thể mà họ kiểm soát, có thể họ sẽ tuyên bố vùng biển bên trong các đường cơ sở là nội thủy, cấm nước khác tự ý xâm nhập.
Bắc Kinh từng khẳng định rằng họ có quyền thực hiện hành động này trong một tuyên bố chính thức ban hành sau phán quyết của Tòa Trọng Tài Thường Trực La Haye vào tháng 7 năm 2016, phủ nhận các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc.

 Việc xác định điểm cơ sở và thành lập đường cơ sở, có thể mở đường cho việc tuyên bố một vùng nhận dạng phòng không ở Trường Sa, gây thêm căng thẳng trong khu vực.

Hoa Kỳ cùng một số đồng minh, và ít nhất một vài nước có đòi hỏi chủ quyền ở Biển Đông có thể sẽ lên án nghiêm khắc hành động nói trên của Trung Quốc, xem đấy là một hành vi bất hợp pháp theo Công Ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển.
Hải Quân Mỹ chắc chắn sẽ thách thức yêu sách về nội thủy của Trung Quốc trong các chiến dịch bảo vệ quyền tự do hàng hải.

Mặc dù việc Bắc Kinh cho hạ thủy một chiếc tàu nạo vét khổng lồ vào cuối năm 2017 đã làm dấy lên quan ngại về khả năng Trung Quốc bồi đắp bãi cạn Scarborough, chuyên gia Glaser cho rằng Bắc Kinh sẽ không thực hiện bước này ngày nào mà quan hệ của họ với Manila vẫn bình lặng.

 Bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy Trung Quốc có ý định tạo ra một hòn đảo nhân tạo khác ở bãi Scarborough Shoal chắc chắn sẽ bị Mỹ phản đối mạnh như đã từng xảy ra vào mùa xuân năm 2016.

Manila và Bắc Kinh sẽ thăm dò dầu khí… trong vùng biển của Philippines

Trên bình diện kinh tế, hợp tác giữa các công ty Trung Quốc và Philippines nhằm thăm dò dầu khí tại Biển Đông sẽ được xúc tiến, rất có thể là tại một khu vực rộng 2.700 dặm vuông, nằm hoàn toàn trong vùng kinh tế đặc quyền 200 hải lý của Philippines và bên ngoài đường chín đoạn của Trung Quốc.

Điều đáng quan tâm hơn, là cần phải xem có dấu hiệu nào về việc các bên tranh chấp đồng ý hợp tác trên một khu vực nằm ngoài vùng đặc quyền kinh tế của các quốc gia ven biển nhưng bên trong đường lưỡi bò mà Bắc Kinh vẽ ra.

Sau cùng, cần chú ý đến các cuộc đàm phán chính thức giữa Trung Quốc và ASEAN về Bộ Quy Tắc Ứng Xử, dự trù mở ra vào đầu năm 2018.
Tuy nhiên, một thỏa thuận không thể đạt được một cách nhanh chóng, vì có rất nhiều khả năng là Bắc Kinh sẽ trì hoãn việc hoàn thiện một thỏa thuận cho đến khi đạt được việc vẫn duy trì quyền tự do hành động để thúc đẩy các yêu sách chủ quyền của họ.

L’Express: Hồ sơ đặc biệt về Mai-68 (phong trào Tháng Năm năm 1968)

Báo chí tuần lễ đầu năm 2018 này thật đa dạng : không hề có một chủ đề chung nào. Nhưng rất đáng chú ý là hồ sơ đặc biệt dài 54 trang trên tuần báo Pháp L’Express, kỷ niệm 50 năm phong trào phản kháng Tháng Năm 68 - Mai-68 - tại Pháp.

Dưới tựa đề chung ở trang bìa : « 1968-2018 : Mọi sự đã thay đổi ra sao », l’Express đã nhấn mạnh đến mục tiêu của tập hồ sơ đặc biệt này. Đó là « để nhớ lại... và so sánh » tình hình nước Pháp trong vòng nửa thế kỷ qua.

Đối với L’Express, phong trào Tháng Năm - 68 không đơn thuần là một vụ bùng nổ nhất thời, mà là một làn sóng ngầm đã thúc đẩy nhiều chuyển đổi sâu sắc, mà ảnh hưởng đến xã hội Pháp vẫn còn được cảm thấy ngày hôm nay.

Theo L’Express, nhìn lại thời kỳ cách nay 50 năm đó, người ta không thể không hoài niệm về một thời kỳ mà số liệu thất nghiệp hầu như vắng bóng trong số liệu thống kê, thời kỳ mà GDP của Pháp tăng gần 5% mỗi năm, và thời kỳ mà những đòi hỏi bất khả đều được coi là hoàn toàn có thể thực hiện được.

Trên bình diện chính trị, đúng là đã không có gì thay đổi nhiều, và thể chế của nền Cộng Hòa Pháp vẫn tiếp tục hoạt động theo cùng một cách thức.
Thế nhưng, trên bình diện văn hoá và xã hội, phong trào Tháng Năm - 68 đã thúc đẩy được những tiến bộ đáng kể, và nền dân chủ Pháp đã có được một bước tiến lớn với sự công nhận quyền tự do công đoàn.

Theo L’Express, dưới tác động của Mai-68, phụ nữ đã được giải phóng, cho dù ngày nay, cuộc đấu tranh giành quyền bình đẳng nam nữ vẫn còn rất gay gắt. Và thành quả đạt được trong lãnh vực hôn nhân cho tất cả mọi người (kể cả cho những người đồng giới) có lẽ sẽ không thể có nếu ngay từ thời Tháng Năm-68, những người đồng tính không bắt đầu công khai lên tiếng...

Đối với l’Express, mong muốn thay đổi thế giới của thế hệ thanh niên Tháng Năm - 68 ngày nay vẫn còn mạnh mẽ, mặc dù vào lúc này, ước vọng đó không còn xuất phát từ các tập thể sinh viên, mà là từ giới thành lập các startup, tức là các công ty khởi nghiệp trong ngành công nghệ mới.

Nhìn chung, tạp chí Pháp cho là trong vòng nửa thế kỷ, từ ngữ « cách mạng » nổi bật trong phong trào Tháng Năm - 68, đã dần dần bị bỏ rơi, thay thế bằng từ ngữ « chuyển đổi ».
Cho dù vậy, người Pháp không hề quên tinh thần của Tháng Năm-68.

L’Obs: Không nên duy trì một số ngộ nhận về Mai-68

Cũng đề cập đến sự kiện Tháng Năm-68, nhưng tuần báo L’Obs đã đưa đề tài này vào chuyên mục tranh luận, với một tựa đề đầy ngụ ý : « Tháng Năm 68 - Vượt qua những hình ảnh sáo mòn ».

Tuần báo Pháp đã phỏng vấn bà Ludivine Bantigny, một sử gia chuyên nghiên cứu lịch sử văn hóa những năm 1960, tác giả một tập biên khảo về phong trào Tháng Năm 68 mới ra mắt độc giả hôm 04/01 vừa qua.
Quyển sách mang tựa đề « 1968. Từ những buổi tối hào hùng đến những buổi sớm mai ảm đạm ».

Theo L’Obs, nhờ công việc nghiên cứu tỉ mỉ kho tài liệu lưu trữ khổng lồ về thời đó, bà Bantigny đã đổi mới được cái nhìn về diễn biến của phong trào Tháng Năm 68, phản bác một số ngộ nhận về phong trào này.

Ngộ nhận lớn nhất là cho đến nay, nhiều người đều cho rằng sở dĩ thanh niên Pháp vùng lên vào năm 1968, đó là để phản kháng một xã hội Pháp trù phú đến mức trở nên nhàm chán vô vị.
Ngay trong tập hồ sơ về Tháng Năm-68, đồng nghiệp của L’Obs là L’Express cũng nhắc lại rằng nước Pháp năm 1968 không có tình trạng thất nghiệp.

Theo bà bà Bantigny, đó là một nhận định không xác thực, vào năm 1968, công ăn việc làm là một vấn đề luôn ám ảnh nước Pháp, với 300.000 người thất nghiệp, và cơ quan quản lý người thất nghiệp ANPE được thành lập một năm trước đó.

Một ngộ nhận thứ hai là phong trào Tháng Năm 68 thường được đồng hóa với những cuộc biểu tình của sinh viên, rồi sau đó được công nhân hưởng ứng.

 Theo sử gia Bantigny, ngay từ trước khi nổ ra các cuộc biểu tình của sinh viên vào tháng Năm năm 1968, hai giới đã có quan hệ hỗ trợ nhau, với các sinh viên lao vào giúp đỡ công nhân đình công ở một số nơi.

Và ngay khi sinh viên bắt đầu biểu tình ở Khu Phố La Tinh từ ngày mồng 3 tháng 5 (1968), và bị đàn áp, danh sách những người biểu tình bị cảnh sát bắt giữ còn lưu trữ tại sở cảnh sát Paris đã cho thấy rằng trong số này có rất nhiều công nhân, kỹ thuật viên, những người chạy việc hay rửa chén tại các nhà hàng, thậm chí có cả binh sĩ đi quân dịch.

Một ngộ nhận thứ ba là sự Tháng Năm-68 không chỉ giới hạn trong tháng Năm, mà còn kéo dài đặc biệt, trong tháng Sáu sau đó.

Trang bìa một số tuần báo

Dù đề cập đến sự kiện Tháng Năm năm 68, nhưng tuần báo L’Obs lại dùng hồ sơ chính và trang nhất để nói về thị trấn Trappes, một vùng ngoại ô gần Paris.

Thị trấn này được biết đến nhiều vì là nơi sinh ra, hoặc lớn lên của nhiều nhân vật Pháp nổi tiếng gần đây. Điển hình là diễn viên Jamel Debbouze, có cha là người Maroc ; Omar Sy, diễn viên điện ảnh có cha mẹ là người châu Phi, ngôi sao bóng đá Nicolas Anelka, quê quán ở Martinique, thuộc quần đảo Antilles, lãnh thổ hải ngoại của Pháp vùng biển Caribê, hay Benoit Hamon, cựu ứng cử viên tổng thống Pháp năm 2017 thuộc đảng Xã Hội...

Là vùng ngoại ô đã sản sinh ra nhiều nhân vật thành đạt như kể trên, thế nhưng Trappes lại có một kỷ lục khác đáng buồn : Đây là nơi có nhiều người nhất qua Syria tham gia phong trào thánh chiến của tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo Daech.

Việc chọn chủ đề này phần nào gắn với thời sự Pháp những ngày đầu năm, với những sinh hoạt tưởng niệm nạn nhân hai vụ tấn công khủng bố của các thành phần Hồi Giáo cực đoan vào tòa soạn báo Charlie Hebdo và siêu thị Do Thái ở Porte de Vincennes, Paris.

Riêng tuần báo Le Point thì lại dành trang bìa để nêu bật hồ sơ chính triển khai bên trong : Tại sao môn Yoga lại thực sự tốt cho sức khỏe. Khía cạnh phi thời sự cũng được tuần báo Anh The Economist khai thác với trang bìa nêu bật một vấn đề khoa học và xã hội, tìm hiểu kỹ hơn về khả năng con người dùng suy nghĩ để điều khiển máy móc trong hồ sơ mang tựa chính « Giới hạn kế tiếp - The Next Frontier ».

• < Trang trước
• Trang sau >