Điểm Báo Pháp Quốc Ngày 14-07-2018

Tây phương suy tàn vì Trump vì Tập ?

Tổng thống Mỹ Donald Trump (P) và chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình dự dạ tiệc tại Đại lễ đường Nhân Dân ở Bắc Kinh ngày 09/11/2017.
REUTERS/Jonathan Ernst

Trước cuộc ganh đua của Nga trên chính trường quốc tế và sức mạnh hung hăng của Trung Quốc, các nền dân chủ Tây phương đứng trong thế gọng kềm.

Thế mà, Donald Trump nhất cử nhất động đánh phá từ bên trong liên minh truyền thống hai bờ Đại Tây Dương.

 Ưu thế của Tây phương có lẽ đang sống những giây phút sau cùng trừ phi thế giới rơi vào một cuộc biến động mới mà không một nước nào chiến thắng.
Đó là nhận định của nhiều tờ báo Mỹ , Nhật Nga, Pháp trong tuần.

Trong bài xã luận cô đọng « Trúng đạn nhưng không chìm », Courrier International nhận xét sắc bén : "giữa những lời dao to búa lớn của Donald Trump, vị thế mờ nhạt của châu Âu, làn sóng bài ngoại dâng cao, thái độ ngạo nghễ của Vladimir Putin và tham vọng thống trị toàn cầu của Tập Cận Bình, thế giới đã mất phương hướng.

Khắp nơi, giá trị dân chủ của tây phương bị thách thức nhường chổ cho những kẻ độc tài vênh váo, tinh thần dân tộc cực đoan thay thế ý thức hệ dân chủ hôm qua.
Tây phương trúng thương nhưng không ngã quỵ".
May thay, các chế độ dân chủ vẫn kháng cự và sức bền bỉ của các định chế Hoa Kỳ chứng tỏ sức sống mãnh liệt.

Trung Quốc sẽ tiếp tục đuổi theo Mỹ nhưng nước Mỹ, cho dù gặp giai đoạn suy thoái, vẫn là siêu cường không so sánh được tiếp tục phát triển không ngừng với thành phần dân số trẻ trung.
Trái lại, châu Âu mới đáng lo vì từ 2015 đi vào thời kỳ giảm dân số và không còn hợp ý với Hoa Kỳ. Chính tình đoàn kết trong khối Tây phương bị suy tàn, Courrier International kết luận.
Nhận định trên đây được một số ngòi bút Mỹ, Nhật, Nga đào sâu.

Nhìn từ Washington, trong bài « Trump tháo gỡ trật tự thế giới », The New York Times đưa giả thuyết : Donald Trump có ý đồ đánh phá liên minh tây phương.
Từ các cuộc thượng đỉnh G7 ở Canada, NATO tại Bruxelles và Mỹ-Nga tại Phần Lan…. Chủ nhân Nhà Trắng không bỏ lỡ một cơ hội nào để làm lung lay nền móng của khối Tây phương.

Vấn đề là không ai biết Trump tính gì, có chiến lược cao siêu hoặc chỉ vì vô ý thức ? Nhưng hành động từ hơn một năm nay của Donald Trump không khác chi là một kế hoạch mật để làm tan nát NATO.
Bằng cớ là tại Québec, Donald Trump kêu gọi G7 mời Nga trở lại cũng như biện minh cho việc Nga xáp nhập bán đảo Crimée của Ukraina.

Một nhà báo thuộc phe bảo thủ ở Canada, Jay Nordinger đã phải thốt lên : Tại sao Trump phát biểu như là một phóng viên của đài tuyên truyền tiếng nói nước Nga Russia Today ?
Cây bút David Leonhardt nêu một giả thuyết thứ hai : Có thể Trump thích phá, thích làm ngược lại những tổng thống tiền nhiệm.

Trong mọi trường hợp, các nhà lãnh đạo Tây phương nhất là Justin Trudeau của Canada, tổng thống Pháp Emmanuel Macron phải noi gương Angela Merkel không nên dễ dãi với Trump.
Ngay từ đầu thủ tướng Đức đã tỏ ra cứng rắn với Donald Trump mà không cần đổ dầu vào lửa.

Về phần Quốc hội Mỹ, các nghị sĩ phải ngăn chận chủ nhân Nhà Trắng gây hại, tổ chức điều trần để làm sáng tỏ các âm mưu của ông ta.
Cuối cùng, cử tri Mỹ hãy dùng lá phiếu biến bầu cử giữa nhiệm kỳ vào tháng 11 tới thành trưng cầu dân ý bảo vệ giá trị lý tưởng truyền thống của nước Mỹ mà mỗi công dân là một người bảo vệ.

Nhìn từ Châu Á, tạp chí Nhật Nikkei Asian Review cảnh báo : nếu Tây phương suy yếu, Bắc Kinh sẽ áp đặt luật chơi quốc tế và xuất khẩu mô hình chính trị, kinh tế Trung Quốc ra khắp thế giới.

Tập Cận Bình đã nói rõ như thế tại Đại hội đảng Cộng sản Trung Quốc hồi tháng Ba.

Nhà chính trị học Mỹ Ian Bremmer, tác giả bài phân tích « Trung Quốc lên hàng lãnh đạo hành tinh » nhấn mạnh vào chính sách « nước Mỹ trước đã » của Donald Trump tạo ra một khoảng trống và Trung Quốc đã sẵn sàng thay thế.

Hệ quả này một phần là do sai lầm của giới lãnh đạo Tây phương.
Trong nhiều thập niên, họ nghĩ rằng hãy giúp cho Trung Quốc phát triển, một tầng lớp trung lưu sẽ vươn lên sẽ buộc chế độ cởi mở hơn.
Ngày nay, chính các chế độ dân chủ bị công dân của mình chỉ trích.

Người dân lên án chính sách toàn cầu hóa tác hại đến mức sống và đòi hỏi chính quyền phải đổi mới, điều mà giới chính trị không có giải pháp khả thi.
Các nền dân chủ Tây phương bị đe dọa vì dân chúng càng ngày càng mất niềm tin vào các đảng truyền thống và độ chính xác của thông tin.
Ngược lại, chính quyền Trung Quốc có thể tự khen đã góp phần làm đất nước giàu lên và phát huy hình ảnh Trung Quốc ra khắp thế giới.

Tình trạng tham ô, đàn áp tự do nhân quyền, kiểm duyệt thông tin, ô nhiễm vẫn tồn tại nhưng cuộc sống hằng ngày đã được cải thiện, đó là lý do các công dân Trung Quốc tỏ ra tin tưởng vào giới lãnh đạo của họ.

Hệ quả ra sao ? Bắc Kinh áp đặt các nguyên tắc quốc tế và ngày càng ít bị chống đối.
Trước hết, Trung Quốc là nước duy nhất tiến hành một chiến lược toàn cầu về thương mại và đầu tư .

Với chiến lược « con đường tơ lụa mới », với quyết tâm cho vay không đặt điều kiện chính trị tiên khởi, Bắc Kinh giành được bạn hàng ở các nước đang phát triển.
Chính quyền các quốc gia châu Á, châu Mỹ La Tinh, châu Phi và Trung Đông ngày càng có xu hướng đi theo Bắc Kinh.

Trong cuộc đấu công nghệ cao cấp, thông minh nhân tạo, Trung Quốc cũng ở thế mạnh hơn.
Trong khi Hoa Kỳ để cho sáng kiến tư nhân tự do chủ động thì chính quyền Trung Quốc chỉ đạo các tập đoàn công nghiệp.

 Ảnh hưởng áp đảo cho phép Trung Quốc buộc các nước đối tác nhỏ tuân thủ chuẩn mực các công ty Trung Quốc.
Thật ra, sức thu hút của Trung Quốc có giới hạn và phải cần nhiều chục năm mới đủ sức cạnh tranh với Mỹ nhưng ở cấp vùng, Bắc Kinh là cường quốc quân sự gây phản cảm.

Nhưng với thái độ « thoái lui » của Donald Trump, Bắc Kinh có thể lắp vào khoảng trống ảnh hưởng. Đó chính là bất trắc lớn cho địa chính trị trong năm nay.
Như để minh họa cho tình trạng mất phương hướng của thế giới, nhìn từ nam Phi, nhà báo Kalim Rajad cho rằng thế nổi trội của nền tư tưởng Tây phương Thiên Chúa giáo đang « gây bất bình cho giới trí thức ở các nước kém phát triển ».

Theo ông, tư tưởng của chủ tịch Trung Quốc ảnh hưởng truyền thống Khổng giáo hy sinh quyền lợi cá nhân cho hài hòa xã hội cũng như tinh thần dân tộc chủ nghĩa của thủ tướng Ấn Độ NarendraModi có những điểm tương đồng.

Cuộc chiến giành ảnh hưởng bắt đầu

Nhìn từ Nga, Timofei Bordatchev, giám đốc viện nghiên cứu châu Âu ở Matxcơva, trên báo mạng Profil, dự báo một cuộc chiến tranh giành ảnh hưởng bắt đầu :
Chiến tranh lạnh thứ hai đã khai mào từ trước năm 2017 khi Nga can thiệp vào Syria.

 Nhưng theo tác giả, diễn biến mới từ sau năm 2014 là không còn những vụ tấn công đơn phương, trừ hai vụ ngoại lệ tây phương oanh kích Syria năm 2017 và 2018 nhưng cũng thận trọng không để Nga trả đũa.

Cuộc chiến tranh lạnh mới này nằm trong khuôn khổ thay đổi trật tự thế giới theo một thế tương quan lực lượng quân bình.
Ngày nay chiến tranh nóng rất khó xảy ra vì bên nào cũng có vũ khí mạnh.
Tuy nhiên, nếu dựa trên tuyên bố của tổng thống Donald Trump thì chiến lược của Mỹ đặt trên cơ sở bảo vệ nguồn lợi duy nhất của Mỹ.

Thế giới ngày nay quay trở lại kịch bản lịch sử cũ : Tranh đấu không vì lý tưởng mà chỉ vì phân chia tài nguyên. Cuộc chiến này sẽ kéo dài.
Vào lúc đa số ý kiến cho rằng tổng thống Nga lấn áp được tây phương, RBC Daily từ Matxcơva hy vọng « một mùa xuân Paris 68 » sẽ xuất hiện tại thủ đô nước Nga.

Nếu « mùa xuân Paris 68 nổ ra tại đất nước chúng ta » ? tựa bài báo . Tác giả nhận định như sau :
 Cuộc cách mạng xảy ra cách nay 50 năm tại Paris chứng tỏ tăng trưởng kinh tế và điều kiện sống được cải thiện không ngăn được dân chúng bất bình xuống đường.

Cho dù kinh tế phát triển mạnh với đời sống tốt đẹp với thụ đắc an sinh xã hội được bảo đảm nhưng không đủ để bù trừ cho tình trạng thiếu tự do cá nhân nếu công dân nhất là giới trẻ cảm thấy xã hội tiến triển chậm hơn khát vọng mong đợi.
Nước Nga cũng thế, người dân không còn bị đói nghèo như thời Liên Xô nhưng các quyền tự do không thấy có tiến triển mà thậm chí còn mất dần so với thời hậu Cộng sản.

Tại Pháp, trong thập niên 1960, tướng De Gaulle, người anh hùng giải phóng dân tộc, người khai sinh nền Đệ ngũ Cộng hòa và được dân chúng ngưỡng mộ.
Năm 1965, De Gaulle tái đắc cử sau 13 năm cầm quyền, không một dấu hiệu nào cho phép dự đóan 3 năm sau ông bị dân chúng xuống đường chống đối.

Tại Nga, Putin cũng là người xây dựng một nước Nga mới, cũng tái đắc cử vẻ vang nhưng khả năng chuyển hóa đất nước theo khát vọng của dân chúng rất yếu.
Quyết tâm muốn tự do và thoát khỏi khuôn khổ Nhà nước bao giờ cũng mạnh hơn lo ngại nội chiến hay bất ổn.

Cũng như nước Pháp của những năm 1960, nước Nga ngày nay đang cạn nguồn nội lực động viên xuất phát từ ký ức những năm đói khổ.
Viễn ảnh phải sống thêm 6 năm không một hy vọng đổi mới đè nặng lên lương tâm người dân.

Phong trào phản kháng tập trung trong giới trẻ từ ngày chào đời chỉ biết có Putin và nay do bản năng thúc đẩy, muốn biết một nước Nga không có Putin.
Do vậy tin rằng chế độ có thể duy trì được trật tự cũ là một điều hoang tưởng.

Đối ngoại, sức mạnh của Trung Quốc làm thế giới lo ngại nhưng về đối nội, hàng loạt dự án chết non.  
Thành phố ước mơ của Tập Cận Bình vẫn còn ngái ngủ. Courrier International dành cho báo mạng Hồng Kông, The Initium, nhiều trang và hình ảnh một thành phố « mới » trong dự án khu đôi thị 2000 km2 ở Hùng An, Hà Bắc bị bỏ hoang vì không người tới ở.

Mọi công trình xây cất « thủ đô của giấc mơ Trung Hoa » bị ngưng lại vì phải chờ quyết định Đại hội đảng.
Đại hội qua rồi nhưng lệnh tái khởi động không thấy đâu, kể cả trong diễn văn chủ Tập chủ tịch.
Một trong những nhà đầu tư bị phá sản, tâm sự : lúc này tôi mới hiểu ý nghĩa của cụm từ « dự án của thế kỷ»

Bắc Âu lo ngại Nga

Nếu Nga tấn công vào Bắc Âu ?
Bài phóng sự trên báo Pháp l’Express giải thích vì sao Thụy Điển lo âu và chuẩn bị đối phó như thế nào.
Trước thượng đỉnh NATO, Thụy Điển đã nghiên cứu các kịch bản mà Nga có thể thi hành để tấn công vào một thành viên : đảo Gotland của Thụy Điển hay Narva của Estonia.

Tại đại học quốc phòng, chuyên gia Tomas Ries giải thích : Từ 5 năm nay, Putin quan sát xã hội của chúng ta, đang mất phương hướng, phân hóa, than thân trách phận.
Nếu tình trạng chủ bại kéo dài, cộng thêm chiến thuật khuấy động bằng tin giả, nếu NATO và Liên Hiệp Châu Âu chia rẽ, nếu Trump bị Putin nuốt gọn thì tổng thống Nga sẽ chọn thời điểm thuận lợi để phiêu lưu quan sự như đã lấn chiếm bán đảo Crimée.

Mục đích của Putin không phải là chiếm thêm lãnh thổ mà là để chứng minh NATO chỉ là « cọp giấy ».
Đây không phải là một kịch bản tưởng tượng vì quân đội Thụy Điển đã tái thành lập một trung đoàn thiết giáp.
 Đề phòng mọi tình huống, Stockholm phát cho 4,8 triệu gia đình một « bí kíp » hướng dẫn hành động khi đất nước bị tấn công.

Bắc Kinh chuẩn bị chế độ độc tài điện tử

Cũng như các đồng nghiệp, tuần báo cánh tả L’Obs về chính sách kiểm sóat xã hội của Tập Cận Bình : chế độ độc tài High-Tec với sự tiếp tay của các tập đoàn thông tin điện tử, viễn thông như Ali baba, Huawei…

Trung Quốc của Tập thực hiện một dự án đầy tham vọng và đáng ngại, đó là kiểm soát toàn bộ xã hội và 1,4 tỷ dân bằng công nghệ cao trong mục đích thiết lập một chế độ toàn trị tối tân.
Một mô hình có thể làm nhiều nước bắt chước.

Nên ăn rau quả hay thịt ?

Tuần báo Le Point, nhân mùa hè, phỏng vấn một chuyên gia về dinh dưỡng về câu hỏi « ăn thịt hay ăn rau quả » có lợi cho sức khỏe.
Trái với niềm tin truyền thống, chế độ ăn uống nào cũng có cái lợi cái hại. Con người cần thịt vì cần năng lượng hoạt động.
Nhưng đời sống hiện nay, bộ não hoạt động nhiều hơn cơ bắp. Thái độ khôn khéo là bớt thịt.

Rau quả tốt cho cơ thể nhưng người ăn chay trường cần sinh tố D cho xương, B12 cho máu. Quyết định chừng mực do vậy tốt hơn thái quá. Một điểm đáng lưu ý nữa là đối với các vị « tuyệt đối » trong chế độ ăn uống coi chừng mình biến thành nạn nhân của các tập đoàn sản xuất thực phẩm « tinh khiết ».
Với nhãn này, họ bán hàng với giá cắt cổ và không ngần ngại để thêm hàng khối phụ gia cho ngon miệng, chẳn hạn như « xúc xích đậu nành » nghe rất lành nhưng rất hại.

• < Trang trước
• Trang sau >