Obama duy trì quan hệ với Putin ở mức tối thiểu

Hai tổng thống Obama và Putine trong lần gặp tại Thượng đỉnh G8 ở Enniskillen 17/06/2013 - REUTERS /K. Lamarque

Khi tạo ra mối hoài nghi về chuyến viếng thăm Matxcơva của Tổng thống Barack Obama vào tháng Chín tới đây, Hoa Kỳ muốn làm cho Nga biết là, nếu không có lựa chọn nào khác, Washington sẵn sàng chấp nhận duy trì quan hệ ở mức tối thiểu với Matxcơva.

Bang giao giữa hai cường quốc đang ở trong thời kỳ khó khăn, do các bất đồng trên nhiều vấn đề : Cuộc xung đột ở Syria, Mỹ chỉ trích Nga gay gắt trong vụ nhà đối lập nổi tiếng Alexeï Navalny bị kết án tù, vụ cựu chuyên gia tình báo Mỹ Edward Snowden có thể tỵ nạn tại Nga.

Do vậy, trong tuần, Hoa Kỳ đã duy trì thái độ mập mờ, không rõ ràng về chuyến công du Nga của Tổng thống Obama.

Theo lịch trình được dự kiến từ lâu, Hội nghị Thượng đỉnh G20 sẽ được tổ chức trong các ngày 05 và 06/09/2013 tại Saint Petersbourg.

Giữa tháng Sáu vừa qua, Washington và Matxcơva cùng thông báo là Tổng thống Obama sẽ công du Nga trong hai ngày 03 & 04/09 và nguyên thủ hai nước sẽ hội đàm với nhau.

Đây sẽ là chuyến thăm Nga lần thứ hai của ông Obama kể từ tháng Giêng 2009 và là lần đầu tiên, kể từ khi ông Putin quay lại điện Kremlin, tháng 05/2012.

Thế nhưng, hôm thứ Tư, 17/07, phát ngôn viên Nhà Trắng Jay Carney chỉ tuyên bố ngắn gọn:

 « Tôi có thể nói rằng Tổng thống có ý định tới Nga để dự Thượng đỉnh G 20. Tôi không có gì nói thêm so với những gì đã nói trong quá khứ về chuyến đi này ».

 Ngày hôm sau, 18/07, Nhà Trắng vấn giữ nguyên thái độ mập mờ khi báo New York Times nêu ra khả năng ông Obama hủy bỏ kế hoạch thăm Nga do vụ Snowden.

Theo ông Andrew Kuchins, chuyên gia về Nga tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế -CSIS - ở Washington, được AFP trích dẫn, qua cách này, chính quyền Mỹ muốn làm cho giới lãnh đạo Nga hiểu được rằng « nếu họ cho Snowden tỵ nạn thì đó sẽ là giọt nước làm tràn ly ».

Tuy nhiên, theo chuyên gia Steven Pifer, thuộc Học viện Brookings, thì thực ra, vụ Snowden không tác động nhiều, so với các hồ sơ khác đang đầu độc quan hệ giữa hai cựu thù trong chiến tranh lạnh và đặc biệt là Matxcơva lại tỏ thái độ không tích cực trước các đề nghị của ông Obama trong việc giảm bớt số đầu đạn hạt nhân, như trong lời kêu gọi của ông tại Berlin hồi tháng Sáu, hoặc hồ sơ lá chắn chống tên lửa, thúc đẩy hợp tác kinh tế …

Chính trên những vấn đề này mà ông Obama sẽ quyết định có thăm chính thức Nga hay không, bởi vì, theo chuyên gia Pifer, nguyên thủ Mỹ sẽ lập luận rằng « tôi sẽ không mất thời gian và nguồn lực của chính quyền vào một mối quan hệ không mang lại kết quả ».

Quan hệ hiện nay giữa nguyên thủ Mỹ và Nga trái ngược hẳn với không khí hòa dịu, thoải mái giữa ông Obama và tổng thống Nga Dmitri Medvedev trước đây.

Các cuộc gặp giữa ông Obama và ông Putin nhân Thượng đỉnh G20 ở Mêhicô năm ngoái, G8 hồi tháng Sáu ở Bắc Ai Len, đều diễn ra một cách lạnh lùng và căng thẳng. Thậm chí, ông Putin còn không dự G8 ở Camp David vào tháng 05/2012.

Mặc dù vậy, theo chuyên gia Pifer, giả thử không có Thượng đỉnh Nga-Mỹ vào tháng 09/2013, thì hai bên cũng không cắt cầu quan hệ.

Nguyên thủ hai nước vẫn có thể gặp nhau bên lề G20 ở Saint Petersbourg và để cho cả hai bên không bị mất mặt.

Đương nhiên, nếu ông Obama không thăm Nga thì Matxcơva sẽ không hài lòng. Thế nhưng, liệu việc Washington tìm cách gây sức ép như vậy có thúc đẩy Matxcơva đưa ra những biện pháp để có được Thượng đỉnh Nga- Mỹ hay không, điều này cần phải chờ xem.

• < Trang trước
• Trang sau >