Máy bay Nga bị bắn rơi tại Syria : Vì sao Putin phản ứng nhẹ nhàng ?

Máy bay trinh sát Nga, Iliouchine IL-20M.
Alexander KOPITAR / AFP

Tối thứ Hai 17/09/2018, một chiếc Illiouchine-20 của Nga đã bị hệ thống phòng không Syria bắn nhầm.

Mục đích ban đầu là nhằm ngăn chận tên lửa Israel.
Thế nhưng, sự nhầm lẫn đó đã làm thiệt mạng toàn bộ 15 thành viên phi hành đoàn.

Syria và Israel đổ lỗi cho nhau. Tổng thống Nga có phản ứng dè chừng khó hiểu.

AFP điểm lại vụ việc, nhắc lại giải thích của các bên liên quan và nhận định về phản ứng kỳ lạ của nguyên thủ Nga trong vụ việc này.

Chuyện gì đã xảy ra ?

Giờ đây, mọi người đều biết, qua các thông tin báo chí, rằng ngày 17/09/2018, vào lúc 23 giờ, một chiếc máy bay trinh sát quân sự Nga, loại Il 20 đã bất ngờ bị biến khỏi màn hình radar trong lúc chiếc phi cơ này đang trên đường trở về căn cứ Khmeimim tại Syria.

Theo bộ trưởng Quốc Phòng Nga, vào đúng giờ đó, bốn chiếc tiêm kích F-16 của Israel đang phóng tên lửa không đối địa, như họ vẫn có thói quen làm như vậy, xuống các mục tiêu quân sự của Syria tại Lattaquia.

 Bộ trưởng Nga không cáo buộc các tiêm kích F-16 của Israel đã cố tình tấn công chiếc Il-20.
Ông chỉ nói rằng các tiêm kích F-16 đã bám sát chiếc máy bay Nga, nấp sau làn sóng radar rất mạnh mà máy bay Nga phát xuống các trạm radar của Syria.

 Các tiêm kích Israel chỉ muốn oanh kích một căn cứ phòng không bắn chặn tên lửa của Syria, nơi đặt các tên lửa S-200 mà Syria trước đó đã mua của Nga.
Tên lửa Syria đã bắn nhầm chiếc Il-20 trên đó có 15 nhân viên quân sự Nga. Tất cả đều thiệt mạng.

Israel đã có những phản ứng như thế nào ?

Israel đã giữ im lặng nhiều giờ liền, chắc chắn là do tính chất cực kỳ nhậy cảm của sự việc xảy ra vào thời điểm bắt đầu mùa lễ Yom Kippour, mùa lễ Do Thái giáo long trọng nhất, khi mà cả nước đều ngưng hoạt động.

Cuối cùng, việc hiếm thấy, quân đội Israel cũng thừa nhận rằng các chiến đấu cơ của họ đã tiến hành oanh kích một cơ sở của quân đội Syria.

Trong một thông cáo, quân đội Israel giải thích, Syria thay mặt cho Iran đang trong quá trình chuyển giao nhiều thiết bị để sản xuất các loại vũ khí có độ chính xác cao cho phe Hezbollah Liban nhằm chuẩn bị tấn công Israel. Một mối đe dọa « không thể dung thứ ».

Thông cáo của Israel nhắc lại :
 Năm 2015, một « cơ chế tránh xung đột » đã được thiết lập nhằm tránh mọi cuộc đối đầu trên bộ và trên không vào thời điểm Nga quyết định can thiệp quân sự vào Syria hỗ trợ chế độ Bachar al-Assad.

Theo Israel, cơ chế này đã được kích hoạt, thế nhưng quân đội Nga lại nói rằng họ chỉ được thông báo chưa đầy một phút, trước khi không quân Israel tiến hành tấn công.
Theo lý giải của quân đội Israel, máy bay của Nga không hiện diện trong khu vực bị tấn công vào thời điểm chiến đấu cơ Israel oanh kích.

 Máy bay Nga đã bị trúng tên lửa khi các chiếc máy bay Israel đã trở về vùng không phận nước này.
Dàn tên lửa phòng không Syria đã bắn mà « không phân biệt mục tiêu ».
Theo những thông tin mà AFP có được, các đơn vị phòng không đó không bận tâm xem có chiếc máy bay nào của Nga hiện diện trong khu vực này hay không.

Xung đột Israel và Iran là mấu chốt của vấn đề ?

Các sự cố xảy ra tối thứ Hai là bất cập nghiêm trọng nhất trong hoạt động điều phối giữa Nga và Israel, được hình thành từ năm 2015.
 Hai bên đều có những hoạt động quân sự trên chiến trường Syria với những động cơ khác nhau.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia đánh giá, về lâu dài, những sự cố này sẽ không ảnh hưởng tới quyền tự do hành động mà Israel muốn có tại Syria, chủ yếu để chống lại Iran và phe Hezbollah Liban.

Luôn luôn cảnh giác để không bị hút vào cuộc chiến ở bên kia lằn ranh, Israel đã gia tăng các cuộc oanh kích nhắm vào các vị trí của Syria, các đoàn xe chở vũ khí mà theo Israel là nhằm cung cấp cho phe Hezbollah, với cường độ dồn dập hơn trong những tháng gần đây, nhắm vào các mục tiêu của Iran.

AFP nhắc lại, Nga cùng với Iran và Hezbollah, hai kẻ thù chính của Israel, là chỗ dựa chủ chốt của chế độ Damas.
 Về mặt kỹ thuật, Israel vẫn trong tình trạng chiến tranh với Syria.

Ngày 04/09/2018, Israel đã huênh hoang cho biết là chỉ trong vòng có 18 tháng gần đây, quân đội nước này đã tiến hành hơn 200 vụ oanh kích tại Syria, chủ yếu nhắm vào các mục tiêu của Iran.
Bộ trưởng Quốc Phòng Israel, Avigdor Lieberman, tuyên bố nước này « hoàn toàn tự do hành động » tại Syria.

Trong vụ việc này, vì sao tổng thống Nga không phản ứng mạnh ?

Đây chính là câu hỏi báo mạng độc lập Mediapart tìm cách trả lời.
 Tờ báo nhắc lại, ít lâu sau vụ việc, Matxcơva đã cáo buộc các máy bay Israel là nguyên nhân gây ra sự cố, nhưng không cáo buộc các máy bay Israel chủ ý bắn hạ chiếc Il-20.

Tổng thống Nga Vladimir Putin, trong một cuộc họp báo, được tổ chức nhân chuyến công du của thủ tướng Hungary Victor Orban, đã không cáo buộc trực tiếp các máy bay Israel.
Ông chỉ chia buồn với gia đình các nạn nhân.
Ông hứa hẹn rằng Nga sẽ tiến hành mọi cuộc điều tra cần thiết về trường hợp này, đồng thời cũng nói rõ là các tiêm kích Israel không tấn công máy bay Nga, nhưng việc chiếc máy bay trinh sát Nga bị rơi là hệ quả của những tình huống đáng buồn.

Vẫn theo ông Putin, do vậy, nước Nga sẽ đưa ra tất cả những biện pháp cần thiết để tăng cường an ninh cho các căn cứ quân sự Nga tại Syria.

Trong vụ này, thái độ cực kỳ thận trọng của ông Putin đã làm dấy lên sự công phẫn của phe đối lập dân tộc chủ nghĩa đang ngày càng tỏ ra quyết tâm.
Phe này nói đến sự thoái lui của tổng thống khi đối đầu với phương Tây, thậm chí tố cáo đó là một sự phản bội.
Thế nhưng, phe này không nói rõ là họ muốn chờ đợi gì ở tổng thống Nga.

Nên chăng tổng thống Nga phải cho không quân tấn công một căn cứ không quân Israel, thậm chí ra lệnh bắn hạ một trong những chiếc máy bay của Israel.
Do có sự đồng lõa giữa Israel và Mỹ, chính quyền Washington có thể coi hành động trả đũa nói trên là một sự tấn công của Nga, làm cớ cho một cuộc trả đũa quân sự của Hoa Kỳ. Và như vậy có thể dẫn đến một chuỗi các hành động thảm họa.

Trong một số nhóm quân nhân Nga, người ta cũng nói rằng Putin đã nhượng bộ trước áp lực của giới vận động hành lang Do Thái, vốn hiện diện đông đảo tại Nga thông qua những công dân Nga có quan hệ tốt đẹp với Israel, nơi mà họ đến định cư.
Nếu đúng vậy, điều này sẽ làm suy yếu điện Kremlin và tổng thống Putin trước phe đối lập có tư tưởng dân tộc chủ nghĩa thuần túy Nga.

Trong bối cảnh đó, người ta có thể lo ngại là thủ tướng Israel Netanyaou, vốn chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của Hoa Kỳ, quyết định ra lệnh cho không quân trực tiếp tấn công hai căn cứ quân sự Nga tại Syria, chấp nhận gây thêm tổn thất về nhân mạng cho Nga.

Hoặc là ông Putin sẽ tiếp tục xử lý vấn đề này một cách thận trọng và nếu như vậy, thì chắc chắn ông sẽ bị suy yếu về chính trị, hoặc là ông sẽ ra lệnh oanh kích trực tiếp các mục tiêu quân sự của Israel, chấp nhận bị thế giới coi là người không ngần ngại làm dấy lên đệ tam thế chiến.

• < Trang trước
• Trang sau >