Pháp không kích Syria : Bí mật về chiến dịch Hamilton

Ảnh minh họa : Một máy bay radar AWACS và chiến đấu cơ Mirage 2000 lúc bay trên bầu trời Paris, ngày lễ Quốc khánh Pháp 14/07/2015.
REUTERS/Thibault Camus

Tạp chí Le Point, trong số của tuần lễ 02-09/05/2018, trong một phóng sự độc quyền, đã tiết lộ nhiều chi tiết mới về chiến dịch oanh kích trừng phạt Syria ngày 14/04 được chính thức đặt tên là chiến dịch Hamilton.

Đây là chiến dịch do liên quân Anh-Pháp-Mỹ phối hợp thực hiện, nhưng điều ít được biết tới là chính Pháp là nước đã chỉ huy toàn bộ chiến dịch oanh kích bằng không quân vào các vị trí tại Syria, và cũng đã bị lực lượng Nga làm kỳ đà cản mũi.

Tác giả bài phóng sự « Syria : Những bí mật của chiến dịch Hamilton - Syrie : les secrets de l’opération Hamilton » đã nêu ra một số chi tiết tỉ mỉ : Vài ngày trước cuộc tấn công trừng phạt chế độ Damas bị tình nghi sử dụng vũ khí hóa học, 2 sĩ quan không quân Pháp đã đến tổng hành dinh của Không Lực Mỹ ở Châu Âu, đặt tại căn cứ Ramstein, Đức.

Trong hành lý của họ là kế hoạch tấn công Syria của Không Quân Pháp mà họ đề nghị với phía Mỹ.
Cần phải làm nhanh vì tổng thống Mỹ Donald Trump, tổng thống Pháp Macron và thủ tướng Anh Theresa May vừa đồng ý với nhau là cùng phối hợp oanh kích Syria, và giới chức quân đội gánh trách nhiệm chuẩn bị chi tiết kế hoạch.

Nhận được lệnh của điện Élysée, tức phủ tổng thống Pháp, Paris đã chuẩn bị kỹ càng kịch bản trả đũa, ngay sau cuộc tấn công bằng vũ khí hóa học ở Douma, đông Ghouta ngày 07/04, mà thủ phạm bị tình nghi là chế độ Damas. Quân Đội Pháp cũng đã nhận dạng một số mục tiêu cần tấn công.

Đội chiến đấu cơ hùng hậu

Ý tưởng chủ đạo là cho một số chiến đấu cơ từ Pháp bay thẳng qua oanh kích Syria, cách Pháp 3.500 cây số, không quá cảnh ở đâu : 5 chiếc Rafale trang bị 10 hỏa tiễn hành trình SCALP, 4 chiếc Mirage 2000-5 để bảo vệ đồng đội, 2 máy bay radar Awacs và 6 phi cơ tiếp liệu.

Nhờ đã chuẩn bị chu đáo, Không Quân Pháp giữ vai trò chỉ huy khâu chiến dịch tấn công bằng phi cơ.
Mỹ, vốn tấn công chủ yếu từ ngoài biển, tăng viện cho Pháp vài chiến đấu cơ cất cánh từ căn cứ Ý Aviano, 2 oanh tạc cơ B-1 và các máy bay tiếp liệu.

Về phía Anh, 4 chiếc Tornado sẽ nhập vào đội hình tấn công vào phút chót vì cất cánh từ căn cứ Akrotiri trên đảo Chypre.
Khi dùng tên lửa tấn công thì phải chú ý đến khả năng quan sát của các vệ tinh GPS bay trên vùng có mục tiêu vào thời điểm then chốt.
Tên lửa càng nhận được nhiều thông tin định vị thì càng tấn công chính xác.

Ngày 14/04, theo trung tá Thierry, chỉ huy Trung Tâm Quan Sát Quân Sự các Vật Thể Không Gian, thì điều kiện thời tiết ở Syria ngày 14/04 rất tốt.

Mật độ dày đặc của tên lửa phóng đi

Phóng viên của Le Point đã gặp tướng Zimmermann, tư lệnh lực lượng phòng không và không kích ở căn cứ Lyon-Mont Verdun.
Trung tâm chỉ huy của căn cứ không nằm trên mặt đất mà ở sâu 130 mét dưới lòng đất, đi xuống bằng một con đường hầm dài hàng trăm mét.

Trên 3 tầng, không quân Pháp đã đặt những trung tâm quyết định then chốt của mình.
Chính từ nơi đây mà tướng Zimmermann đã chỉ huy các chiến đấu cơ Pháp, Mỹ, Anh hôm 14/04.

Ông giải thích : « Thoạt đầu kế hoạch chỉ là một cuộc oanh kích 100% Pháp, tức chỉ có chiến đấu cơ Pháp tham gia, nhưng cuối cùng thì đã trở thành cuộc oanh kích phối hợp 3 bên. »
Theo tướng Zimmermann, các chiến đấu cơ sẽ phải « đối phó với một màng lưới tên lửa địa đối không dầy đặc, với những hệ thống nhắm bắn cùng lúc vào nhiều mục tiêu », cho nên phía Pháp đã phải « tạo ra hiệu ứng bão hòa để tạo cơ hội tối đa cho tên lửa xuyên thủng màng lưới phòng không của đối phương ».

Tướng Zimmermann giải thích thêm : Dù tên lửa bắn chặn của Nga không hoạt động nhưng vẫn phải đề phòng tình huống xấu nhất vì « quân đội Nga cũng đã luyện tập cách dùng máy bay ngăn chặn chính tên lửa họ bắn đi ».
Tướng Zimmermann ghi nhận : Hiệu ứng bão hòa đã được tăng lên gấp bội với số 85 hỏa tiễn phóng đi từ chiến hạm và oanh tạc cơ Mỹ.

Phía Pháp đã dự trù bắn tổng cộng 16 tên lửa, 8 chiếc từ tàu và 8 chiếc từ máy bay, còn phía Anh cũng bắn đi 8 hỏa tiễn.

Máy bay radar

Máy bay radar Awacs là yếu tố trọng tâm trong kế hoạch tấn công kết hợp ba lực lượng Pháp, Mỹ và Anh. Pháp triển khai hai chiếc Awacs - một chính, một phụ, để hỗ trợ, giám sát toàn bộ khu vực trong suốt thời gian oanh kích.

 Trên chiếc Awacs chính, có một sĩ quan Hải Quân Pháp và một sĩ quan Mỹ để phối hợp.
Người quan trọng nhất là đại tá Julien, hôm đó là người nắm Quyền Lực Phòng Không Tối Cao, tức là nhân vật chủ chốt, người vào phút chót bật đèn xanh khai hỏa. Sĩ quan này giải thích : « Với phi cơ Awacs, chúng tôi có thể nhìn thấy mọi vật ».

Ngày 14/04, khi vừa đến ngoài khơi Syria, các chiếc Awacs Pháp đã khám phá ra mình có láng giềng : một chiếc A-50 Mainstay - tức Awacs - Nga và phi đội hộ tống ! Máy bay Nga ở lại trong vùng, ngay giữa kênh đào Syria, trong suốt chiến dịch tấn công.
 Đây là một cách thu thập các dữ liệu quý giá về đối phương phương Tây của Nga.

Tuy nhiên, tướng Zimmermann đã cho biết ngay là phía Pháp « cũng đã hành động tương tự đối với Nga ».
Và để giới hạn lượng thông tin mà Nga có thể lấy về, thì đã có những biện pháp ứng phó ở các căn cứ kể cả đối với các vệ tinh do thám của Nga, mà giờ qua lại đều được biết trước.

Nga cũng « chọc gậy bánh xe » vào chiến dịch

Trên các chiếc Awacs của Pháp, không khí khá trầm lặng.
 Theo giải thích của đại tá Julien với phóng viên Le Point thì « mỗi người lo phần nhiệm vụ mình được giao ».

 Đây là kết quả một cuộc chuẩn bị lâu dài và phức tạp.
Trong hồ sơ của ông, phần ngày hành động có khoảng 20 điểm « what if », tức là tình huống bất ngờ được dự kiến và những quyết định cần có trong trường hợp có trục trặc, ví dụ một chiếc máy bay tiếp liệu không đến nơi hẹn, hay là Nga quyết định can thiệp…

Và như thường lệ khi có các chiến dịch rất quan trọng, một trong 5 chiếc Rafale Pháp được đặt trong tư thế dự phòng, cùng với 2 tên lửa SCALP trên máy bay.
Phía Hải Quân thì huy động 3 chiếc hộ tống hạm đa năng FREMM, trong đó có một chiếc dự phòng.

Theo thông tin mà Le Point có được, lẽ ra hai tàu hộ tống chính phải bắn đi 8 tên lửa MdCN, tức mỗi tàu bắn đi 4 chiếc, và tàu dự phòng cũng sẵn sàng để bắn 4 chiếc khác.
Có điều khi chiến dịch khởi động, luôn có vấn đề, không suôn sẻ như dự kiến : Thái độ không mấy « hữu nghị » của 2 tàu chiến Nga trong khu vực, trong đó có chiếc « Đô đốc Grigorovitch » đời mới, đã khiến Hải Quân Pháp không bắn được toàn bộ hỏa tiễn của mình trong cửa sổ bắn dự kiến, vốn chỉ kéo dài vài phút.

Kết quả là chỉ có 3 hỏa tiễn MdCN được bắn đi, và các phi công đã phải tăng số tên lửa SCALP bắn đi, tổng cộng 9 chiếc thay vì 8.

Không Quân đã không bắn được cả 10 chiếc, vì họ cũng gặp trục trặc tương đối hiếm hoi : chiếc Rafale đã không phóng được tên lửa thứ 10 và cuối cùng đã phải thả tên lửa mang theo đó xuống một vùng biển vắng trước khi bay về Pháp.
Loại hỏa tiễn SCALP khi bắn ra, bay sát mặt đất, có thể ngoằn ngoèo men theo địa hình bờ biển hay thung lũng, trước khi vọt lên tấn công vào mục tiêu.

Theo tướng Zimmermann thì Nga đã không can thiệp trực tiếp mà chỉ ở tại chỗ quan sát : « Họ muốn cho biết là họ có mặt và tôi nghĩ mục tiêu của họ là nói với chúng ta rằng “chúng tôi có thể can thiệp nhưng đã quyết định không làm” và đó là một tư thế mạnh mẽ hơn là nếu họ để máy bay của họ ở trên sân ».
Tuy nhiên, tướng Zimmermann cũng nói đến việc Nga có những hành động gây nhiễu sóng và tấn công mạng.

Tướng Raymond Thomas, chỉ huy các chiến dịch đặc biệt của Mỹ, ngày 24/04 tại cuộc hội thảo chuyên đề Geoint ở bang Florida, đã nhận định rằng Syria trong những tháng qua đã trở thành « chiến trường điện tử gay gắt nhất hành tinh »…

 Dù không nêu đích danh Nga, viên tướng Mỹ tiết lộ : « Kẻ thù của chúng ta đang thách thức chúng ta mỗi ngày, họ cắt liên lạc của chúng ta, vô hiệu hóa một số loại máy bay của chúng ta ».

Nhiệm vụ đã hoàn thành !

Tác giả bài phóng sự đã rút ra một số kết luận : Đối với giới quân sự thì nhiệm vụ được hoàn thành : chiến dịch đã đạt được mục tiêu mà giới chính trị đề ra.
Tuy nhiên chiến dịch vừa qua chứng tỏ là bầu trời Syria không dễ thâm nhập.

Phía chính quyền thì cũng đã mất nhiều công sức để che giấu những trục trặc, dù rất đáng tiếc, nhưng không phải là hiếm hoi khi sử dụng một vũ khí mới.
Tóm lại đối với Pháp, hai mục tiêu cuộc tấn công đã đạt được : một mặt thông điệp chính trị đã suôn sẻ với hậu thuẫn then chốt của Mỹ và Anh.

Không có Mỹ và Anh thì trên bình diện kỹ thuật, chiến dịch vẫn có thể thực hiện được, nhưng rất khó nghĩ tới trên bình diện chính trị.
Mặt khác, với chiến dịch này, Pháp đã gia nhập câu lạc bộ khép kín của các quốc gia có chiến hạm được trang bị tên lửa hành trình, hiện chỉ bao gồm Mỹ, Nga và Anh.

• < Trang trước
• Trang sau >