Quan hệ liên Triều sưởi ấm ngoạn mục nhưng mong manh

Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In (P) và Kim Yo Jong (G), em gái lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong Un xem biểu diễn ca nhạc của đoàn văn công Bắc Triều Tiên, ngày 11/02/2018, tại Seoul.
Yonhap via REUTERS

Phái đoàn chính thức Bắc Triều Tiên đã trở về nước, sau ba ngày công du và dự lễ khai mạc TVH Pyeongchang tại Hàn Quốc.

Câu hỏi được đặt ra là liệu quan hệ nồng thắm và những cử chỉ đầy thiện chí giữa Seoul và Bình Nhưỡng mang tính trình diễn bề ngoài, hay là một bước đột phá cả về ngoại giao lẫn chiến lược do Bình Nhưỡng chủ động ?

Liệu tuần trăng mật này giữa lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong Un với tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In có lâu bền hay không ?

Vắng mặt tại Pyeongchang nhưng Kim Jong Un lại là nhân vật được báo chí quốc tế nhắc đến nhiều nhất từ trước khi Thế Vận Hội Mùa Đông 2018 khai mạc.

Phó tổng thống Mỹ Mike Pence ngồi trên khán đài danh dự nhân lễ khai mạc Pyeongchang bên cạnh tổng thống Hàn Quốc Moon Jae In, nhưng lại không thu hút sự chú ý của truyền thông quốc tế cũng như ở Seoul bằng Kim Jong Un hay đội tuyển nữ khúc côn cầu trên băng liên Triều.

Tại Washington, truyền thông Mỹ thậm chí còn bình luận : Kim Jong Un "đoạt huy chương vàng tại Pyeongchang".
Trên thực tế những động thái ngoại giao ngoạn mục liên tiếp diễn ra trong ba ngày qua tại Pyeongchang và Seoul đã được cả Hàn Quốc lẫn Bắc Triều Tiên chuẩn bị từ lâu trước đó.

Từ khi đắc cử tổng thống tháng 05/2017, ông Moon Jae In nỗ lực biến Thế Vận Hội lần này thành một diễn đàn hòa bình với hy vọng nước láng giềng phương bắc "xuống thang".
Về phía Bình Nhưỡng, từ nhiều tuần lễ qua, Kim Jong Un là người làm chủ tình thế, khi quyết định gửi một phái đoàn đến Pyeongchang và nhất là qua em gái, Kim Yo Jong, chuyển lời mời tổng thống Moon đến Bắc Triều Tiên khi "điều kiện cho phép".

Từ ngày 28/11/2017, Bình Nhưỡng tạm ngưng thử tên lửa và vũ khí hạt nhân. Đổi lại, Seoul thuyết phục được Washington lùi chiến dịch tập trận chung Mỹ - Hàn đến sau Thế Vận Hội.
Cộng đồng quốc tế đã không khỏi ngạc nhiên về "tiến bộ" sưởi ấm quan hệ của hai nước trên bán đảo Triều Tiên, nhưng nhiều nhà quan sát cho rằng, tinh thần yêu chuộng hòa bình này có lẽ khá "mong manh".

Bắc Triều Tiên giăng bẫy Moon Jae In ?

Hình ảnh cô Kim Yo Yong chuyển thư của lãnh đạo Bắc Triều Tiên mời tổng thống Hàn Quốc bước qua phía bắc vĩ tuyến 38 và sự kiện em gái Kim Jong Un cùng dự một buổi lễ hòa nhạc bên cạnh tổng thống Moon Jae In đã được truyền đi khắp thế giới.
Nhưng theo giới quan sát, thiện chí đó của Bình Nhưỡng đẩy Seoul vào thế tiến thoái lưỡng nạn. Nhận lời mời của Bắc Triều Tiên, nắm bắt lấy bàn tay thân thiện của Kim Jong Un, thì coi như như phần nào tách rời khỏi Washington.

 Ngược lại, từ chối viếng thăm Bình Nhưỡng, thì có nghĩa là chôn vùi giấc mơ đem lại hòa bình trên bán đảo Triều Tiên.
Ai cũng biết, trong suốt sự nghiệp chính trị, tổng thống Moon Jae In luôn theo đuổi mục tiêu hòa bình.

Tổng thống Moon sinh năm 1953 vào thời điểm chiến tranh liên Triều khép lại. Cha mẹ ông đã phải từ bỏ miền bắc để chuyển về miền nam sinh sống. Từ quá khứ ấy, tổng thống tương lai của xứ Hàn luôn chủ trương đối thoại với Bình Nhưỡng và làm hạ nhiệt tại bán đảo Triều Tiên.

Nhưng trên con đường đi tìm hòa bình đó, đương kim tổng thống Hàn Quốc gặp một trở ngại không nhỏ.
Theo như ghi nhận của một chuyên gia Mỹ thuộc đại học Busan, Robert Kelly, Olympic Pyeongchang lần này "làm lộ rõ rạn nứt giữa Hàn Quốc và Hoa Kỳ".

Đến nay, Washington một mực đòi Bình Nhưỡng phải có những "biện pháp cụ thể, tỏ thiện chí từ bỏ tham vọng hạt nhân". Chính quyền Trump xem đây là một "điều kiện tiên quyết" cho mọi kế hoạch đàm phán. Đó là chưa kể những tuyên bố với lời lẽ hung hăng của tổng thống Donald Trump nhắm vào Kim Jong Un, mà Bình Nhưỡng thì đã không bỏ lỡ cơ hội để lao vào các cuộc đấu khẩu hung hăng không kém.

Sự lạnh nhạt giữa hai đồng minh truyền thống Mỹ - Hàn đã lộ rõ nhân lễ khai mạc Pyeongchang hôm 09/02 : phó tổng thống Pence rất lạnh lùng khi phái đoàn các vận động viên Hàn Quốc và Bắc Triều Tiên bước vào sân vận động dưới cùng một lá cờ, và đã tránh né, khi tổng thống Hàn Quốc bắt tay chủ tịch Quốc Hội Bắc Triều Tiên và cô em gái của Kim Jong Un ngồi ở hàng ghế ngay phía sau phó tổng thống Mỹ Mike Pence và phu nhân.

Trên đường trở về Mỹ, ông Pence đã tuyên bố với báo chí rằng, giữa Washignton và Seoul, "không hề có một vết rạn nứt nào" trên hồ sơ hạt nhân Bắc Triều Tiên, nhưng đồng thời nhấn mạnh đến ưu tiên duy trì "áp lực tối đa" đối với Bình Nhưỡng để đạt tới mục tiêu phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên.

Hy vọng thực sự cho bán đảo Triều Tiên ?

Trở lại với câu hỏi chính là liệu tình hình trong khu vực này có được hạ nhiệt một cách lâu dài hay không, các chuyên gia phương Tây về Hàn Quốc và Bắc Triều Tiên đưa ra nhiều quan điểm khác nhau.

Chuyên gia Mỹ, Robert Kelly, bi quan cho rằng, trước đây hai nước Triều Tiên từng "nối vòng tay lớn" chung quanh hai sự kiện văn hóa và thể thao, hợp tác cả trong lĩnh vực kinh tế qua khu công nghiệp Kaesong, và mối quan hệ đó có lợi cho Bình Nhưỡng.

 Chung cuộc, Bình Nhưỡng vẫn tiếp tục cuộc chạy đua võ trang để có vũ khí hạt nhân. Chuyên gia này cũng đặt câu hỏi : liệu Kim Jong Un có còn hòa hoãn hay không sau Thế Vận Hội, khi mà Mỹ và Hàn quốc nối lại các cuộc thao diễn quân sự chung ở ngay sát cạnh cửa ngõ Bắc Triều Tiên ?

Không nên quên rằng, đối với Bắc Triều Tiên, vũ khí nguyên tử và tên lửa đạn đạo là "một lá bùa hộ mệnh, bảo đảm cho sự sống còn của chế độ trong tay gia đình họ Kim". Do vậy, chuyên gia này cho rằng, Bắc Triều Tiên sẽ không bao giờ từ bỏ tham vọng được công nhân là một cường quốc hạt nhân.

Còn theo giáo sư Kim Byung Yeon, đại học quốc gia Seoul, thì không có phép lạ "để Bình Nhưỡng và Washignton thoát khỏi bế tắc hiện nay", vì Bắc Triều Tiên đòi hỏi quá nhiều, treo giá quá cao, mà Mỹ thì không sẵn sàng trả cái giá đó.
Chuyên gia Pháp, Juliette Morillot, lạc quan hơn khi cho rằng, "hai nước Nam và Bắc Hàn muốn đối thoại trực tiếp, làm chủ lại vận mệnh" của mình.

Vấn đề đặt ra là liệu thiện chí đối thoại giữa Bình Nhưỡng với Seoul có còn tính thời sự khi Thế Vận Hội bế mạc hay không ?
Đây là câu hỏi đáng giá ngàn vàng mà chưa một chuyên gia nào dám trả lời. Chỉ biết rằng, ngoại trưởng Hàn Quốc - bà Kang Kyung Wha - báo trước : trong lĩnh vực ngoại giao, Seoul dự trù "một môi trường mới" cho thời kỳ hậu Olympic Pyeongchang.

• < Trang trước
• Trang sau >