Tang lễ : Trận chiến cuối cùng của người hùng John McCain

Một phụ nữ Mỹ gốc Việt khóc thương John McCain trước di ảnh của thượng nghị sĩ ở Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Hà Nội, ngày 27/08/2018.
REUTERS/Kham

Arizona hôm qua 29/08/2018 nói lời vĩnh biệt với thượng nghị sĩ John McCain, chính khách nổi tiếng qua đời hôm thứ Bảy tuần trước, chỉ vài ngày trước khi bước qua tuổi 82.

Chiếc xe tang đen được bốn cảnh sát hộ tống, chở quan tài phủ quốc kỳ Mỹ được chào đón bởi một hàng quân danh dự gồm các quân nhân, lính cứu hỏa và cảnh sát.

Tiễn biệt người anh hùng John McCain

Khoảng 1.500 người dân đủ mọi khuynh hướng, tuổi tác, địa vị khác nhau, xếp hàng nhiều tiếng đồng hồ dưới ánh nắng gay gắt, trước tòa nhà Capitol ở Arizona để viếng vị thượng nghị sĩ cương trực được cả Cộng Hòa lẫn Dân Chủ nể trọng.

Hãng tin AP ghi nhận có một nhóm khoảng 80 người Việt từ Nam California đến, họ mặc những chiếc áo thun màu vàng mang dòng chữ « We salute our hero Senator John McCain » (Tiễn chào người anh hùng của chúng tôi, thượng nghị sĩ John McCain).

Luật sư Derrick Nguyen, 55 tuổi cho biết một đài phát thanh ở Little Saigon đã loan báo thuê xe cho những ai muốn đến viếng John McCain.
Nhà hoạt động cộng đồng này thổ lộ : « Chúng tôi đều rất xúc động, muốn nhân dịp này đến chào vĩnh biệt thượng nghị sĩ ».

Ông Nguyen nói rằng trong thập niên 90, John McCain đã xúc tiến một tu chính án, cho phép con cái của các quân nhân Việt Nam Cộng Hòa bị cầm tù được sang Mỹ. « Rất nhiều gia đình nhờ đó đã trở thành những công dân tốt của Hoa Kỳ ».

Sau lễ viếng ở Arizona, tiểu bang ở miền tây nam mà John McCain là đại diện ở Thượng Viện trong suốt 35 năm qua, tang lễ sẽ diễn ra ở Nhà thờ chính tòa Washington vào thứ Bảy 1/9 tới, và đến Chủ nhật 2/9, ông sẽ được an táng tại nghĩa trang của Học viện Hải quân ở Annapolis, thuộc tiểu bang Maryland, gần mộ của đô đốc Chuck Larson, bạn ông.

Các cựu tổng thống Barack Obama (Dân Chủ) và George W. Bush (Cộng Hòa) được mời đọc điếu văn trong lễ tang. Ngược lại John McCain « cấm cửa » đương kim tổng thống Donald Trump, dự kiến phó tổng thống Mike Pence sẽ thay mặt.
Theo đài CNN, đây là một bài học văn minh mà thượng nghị sĩ John McCain để lại, khi chọn lựa khách mời cho tang lễ.

Mời Obama và Bush : Thông điệp đoàn kết và dân chủ

…Vào một ngày đầu tháng Tư, ông Obama nhận được một cuộc gọi bất ngờ của John McCain.
Trước đề nghị đọc diễn văn trong lễ tang, Barack Obama, người đã đánh bại McCain trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2008, chấp nhận ngay
 Ông cảm thấy choáng váng trước lời mời, cũng như ông George W. Bush.

Quyết định mời Obama phát biểu, theo tác giả bài viết là hết sức độc đáo, nếu biết được sự thô bạo trong cuộc bầu cử tổng thống lần ấy.

Tác giả Jeff Zeleny lúc đó theo dõi hàng ngày để viết cho New York Times.
Cuộc tranh cãi giữa hai ứng cử viên chủ yếu xung quanh chiến tranh Irak và kinh tế.

Về hai chủ đề này, ông John McCain cho rằng ông Obama khá ngây thơ và chưa chuẩn bị kỹ cho vai trò tổng thống, đặc biệt về mặt an ninh quốc gia.
Liệu sau này khi Obama hết nhiệm kỳ, hai ông đã thân thiết với nhau hơn chăng ?
Nhưng kiểm tra lại, thì quan hệ giữa hai nhân vật này chỉ là sự tương kính lẫn nhau, và cùng chia sẻ mối quan tâm về khí hậu.

Từ khi Obama rời Nhà Trắng, hai ông chỉ nói chuyện điện thoại có vài lần.
Ông Obama không nằm trong số đông đảo những người đến thăm ông McCain trong trang trại của ông ở Arizona, lúc căn bệnh ung thư não vừa được phát hiện.
 Ông George Bush và bà Laura, hay ông Joe Biden cũng thế.

Steve Duprey, người bạn lâu năm của John McCain nhận định, qua việc mời hai cựu tổng thống Cộng Hòa và Dân Chủ - từng chiến thắng ông trong hai cuộc tranh cử - đọc diễn văn, McCain muốn chứng tỏ sự khác biệt chính kiến không quan trọng, và đây là một phần của nền dân chủ Mỹ.
 David Axelrod, cố vấn tranh cử của Obama nói :
 « Đây thực sự là thông điệp đoàn kết quốc gia. Thật đẹp như một bài thơ, khi John McCain mời hai địch thủ cũ tham dự ».

Quân tử không hẹp dạ vì « Đất nước trên hết »

« Country First », đó là khẩu hiệu tranh cử của John McCain trước đây.
Ông đã đặt Tổ quốc lên trên đảng phái, đặt lợi ích chung lên trên hiềm khích cá nhân.

Trong một cuộc mít-tinh tranh cử năm 2008, một phụ nữ lớn tuổi nói với ứng cử viên Cộng Hòa rằng bà không thể tin được ứng cử viên Dân Chủ Barack Obama, vì « đó là một người Ả Rập ».
« Không, thưa bà » - thượng nghị sĩ tiểu bang Arizona nghiêm giọng trả lời. « Đó là một người cha đáng tôn trọng trong gia đình, và là một công dân tốt mà tôi chỉ có những bất đồng về các chủ đề căn bản ».

Khi bày tỏ sự ngưỡng mộ đối thủ một cách quân tử như thế, ông đã bị những người ủng hộ mình la ó phản đối.
Ngược lại ông Obama, lợi dụng tâm lý phản chiến sau chiến tranh Irak, luôn cố tình buộc ông John McCain vào ông Bush để kéo các lá phiếu về mình.

Còn trước đó trong chiến dịch sơ bộ trong đảng Cộng Hòa hồi năm 2000, dù đối thủ George W. Bush sử dụng những đòn tranh cử có khi không được đàng hoàng lắm, John McCain sau đó vẫn ủng hộ đa số các quyết định của địch thủ cũ, sau khi ông Bush trở thành tổng thống thứ 43 của Hoa Kỳ.

Nhưng có những nguyên tắc mà John McCain luôn trung thành và dành cả cuộc đời để đấu tranh. Như ông đã viết trong lá thư vĩnh biệt :
 « …Tôi đã được sinh ra và chết đi với niềm hãnh diện là một người Mỹ. Chúng ta là công dân của nước cộng hòa lớn nhất thế giới, một quốc gia của lý tưởng, chứ không phải về huyết thống hay lãnh thổ.
Chúng ta được hồng ân đấu tranh vì nhân loại, khi bảo vệ và xúc tiến các ý tưởng này trong nước và trên thế giới.
Chúng ta đã giúp giải phóng nhiều người khỏi các chế độ độc tài và nạn nghèo đói, hơn bao giờ hết trong lịch sử… »

Khiêng quan tài : Một nhà ly khai Nga

Trang Politico nhấn mạnh, ngay cả khi khuất núi, John McCain vẫn còn giáng một đòn cuối cùng cho hai kẻ thù quan trọng nhất : Donald Trump và Vladimir Putin.
Ông đã chọn lựa một nhà ly khai Nga 36 tuổi là Vladimir Kara-Murza làm một trong những người khiêng quan tài mình.

Thời điểm linh cữu được khiêng đi là lúc các ống kính nhiếp ảnh, truyền hình tập trung vào nhiều nhất trong các chương trình tang lễ.
John McCain cũng mời cựu phó tổng thống Dân Chủ Joe Biden, cựu thượng nghị sĩ Russ Feingold – đại diện cho thời gian ông phục vụ ở Thượng Viện, cựu bộ trưởng Quốc Phòng William Cohen – tượng trưng cho thời kỳ ông là phi công Hải quân, tù binh chiến tranh, và một số người bạn như tài tử Warren Beatty.

Sự chọn lựa Vladimir Kara-Murza, người hai lần suýt chết vì bị đầu độc, dường như là một thông điệp gởi đến Putin và Trump – người bị McCain chỉ trích là có thái độ quỵ lụy trước ông chủ điện Kremlin.

Politico cho biết, hồi tháng Tư, một người bạn chung đã mang đến cho Kara-Murza một tin nhắn riêng từ John McCain.
Thượng nghị sĩ bang Arizona đã được chẩn đoán bị một dạng ung thư não rất ác chín tháng trước đó, ngỏ ý với nhà ly khai trẻ tuổi người Nga, liệu anh có thể khiêng giúp quan tài ông trong tang lễ hay không.

Kara-Murza thổ lộ : « Tôi lặng cả người, trái tim tan nát, nước mắt cứ tuôn rơi vào lúc ấy. Tôi trả lời vâng, dĩ nhiên, và đó là vinh dự đau xé lòng nhất mà một con người có thể nghĩ đến ».
 Anh viết trên Washington Post : « Tất cả chúng ta đều biết ngày ấy rồi sẽ đến, nhưng vẫn hy vọng rằng nó không đến sớm như thế ».

Là phó chủ tịch phong trào Open Russia, chủ tịch quỹ Boris Nemtsov vì hòa bình, Kara-Murza quen biết vị thượng nghị sĩ nổi tiếng từ năm 2010, khi nhà đối lập Nemtsov bị bắt vì tham gia cuộc biểu tình quy mô đòi tự do.

Anh cho biết John McCain đã nhìn ra mối nguy hiểm từ Putin từ những năm 2000, và đã đấu tranh tích cực để cho ra đời đạo luật Magnitsky.
 « Ông ấy không phải là chính khách, mà là một người suốt đời phụng sự cho Tổ quốc ».

Facebook Việt khóc thương một người Mỹ xa lạ đáng kính

Mẹ của John McCain, bà Roberta Wright là một phụ nữ có cá tính rất mạnh.
Ở tuổi 90, bà vẫn tự mình lái xe đi xuyên nước Mỹ, và nay đã 106 tuổi, dù chậm chạp hơn vì di chứng đột quỵ, rất có thể bà sẽ dự tang lễ ở Washington và Maryland.

Bà kể, « Johnny » (John McCain), con trai trưởng của bà từng nói hy vọng sẽ sống thọ như mẹ.
Nhưng nay ông đã ra đi trước người mẹ đã truyền cho con cái lòng can đảm, một cách sống tử tế.

 Tại đất nước cựu thù là Việt Nam, Facebook tràn ngập những lời thương tiếc trong ngày John McCain qua đời.
Một nhà báo viết : « Một người Mỹ xa lạ đáng kính vừa chết, rất nhiều người Việt đã lên tiếng khóc thương ông. Đó là sự biết điều của dân tộc này! »

• < Trang trước
• Trang sau >