Trump công du Châu Á: "Những gì diễn ra sau mới quan trọng"

Hoa Kỳ : Cuộc họp các bộ trưởng tại Nhà Trắng, ngày 1/11/2017.
REUTERS/Kevin Lamarque

Vòng công du Châu Á đầu tiên của ông Donald Trump trong tư cách tổng thống Mỹ, là một sự kiện rất được chờ đợi và theo dõi, nhất là trên các báo Á Châu.

Duy báo Asia Times, ngày 29/10/2017, qua bài phân tích của Grant Newsham, đã nhìn xa hơn chuyến đi, cho rằng « Những gì diễn ra sau đó quan trọng hơn ».
Đối với tác giả bài báo, mọi người dĩ nhiên đều nôn nóng chờ xem tổng thống Mỹ sẽ làm gì, sẽ có những tuyên bố gì, được cho là sẽ rất quan trọng cho khu vực.

Thế nhưng, quan trọng không kém sẽ là những điều mà ông Trump phải làm sau chuyến công du trong việc mang đến cho đồng minh và bạn bè của Mỹ ở châu Á những lý do cụ thể để thấy rằng Mỹ vẫn là một chỗ dựa vững chắc để chống lại sự thống trị của Trung Quốc.

Với giọng điệu hóm hỉnh, tác giả bài phân tích, nguyên là một nhà ngoại giao Mỹ, hiện là nhà nghiên cứu tại trung tâm Japan Forum for Strategic Studies ở Tokyo, đã nêu bật mối lo hiện nay của giới ngoại giao Mỹ về tính khí của vị tổng thống của họ, theo đó với bản tính « con buôn » cố hữu, ông Trump có thể yêu cầu đồng minh làm một cái gì đó để đánh đổi lấy sự giúp đỡ của Mỹ, hoặc là tệ hại hơn nữa, là bán rẻ các nguyên tắc của nước Mỹ.

Theo Newsham, các đồng nghiệp hiện nay của ông không cần phải lo âu. Điều khó nhất đối với ông Trump trong chuyến đi này có lẽ chỉ là cố gượng cười khi được yêu cầu mặc áo ‘barong’ truyền thống của Philippines.

Còn lại thì tổng thống Trump sẽ có một vài bài diễn văn, sẽ nói lại những điều thường nghe về quyết tâm của Mỹ là tiếp tục dấn thân vào khu vực, cổ vũ cho một trật tự dựa trên luật pháp, và những điều đại loại như thế.

Vấn đề tuy nhiên, theo tác giả bài báo, là cử tọa của ông Trump, tức là các nước châu Á, vẫn muốn yêu cầu Mỹ chứng minh các cam kết bằng hành động cụ thể: « Bây giờ thì cho chúng tôi thấy đi ! ».

Phần lớn các nước Châu Á, đặc biệt là các quốc gia Đông Nam Á, đang bị lâm vào thế kẹt do hành động của các chính quyền Mỹ trước đây.
Hiện nay, Trung Quốc đang vung tiền ra, tăng cường tiềm lực quân sự, và tỏ rõ thái độ thách thức trong Đại Hội 19 của Đảng Cộng Sản vừa qua.

 Sự kiên nhẫn của Trung Quốc không phải là vô hạn, và đối với các quốc gia trong khu vực, viêc ngăn chặn hay kềm hãm sự bành trướng của Trung Quốc ngày càng khó khăn hơn.

Grant Newsham còn nêu ra một ví dụ để nhắc nhở : với việc ASEAN và Trung Quốc tiến hành tập trận chung, Mỹ sẽ không còn tư thế độc diễn trong lãnh vực này nữa. Trong bối cảnh đó, điều mà ông Trump sẽ làm, sau khi từ châu Á trở về Mỹ cũng quan trọng y như điều mà ông làm trong vùng.

 Theo tác giả bài phân tích các tổng thống Mỹ tiền nhiệm đã có những bài diễn văn rất hay ở Châu Á, quân đội và doanh nhân Mỹ đã rất năng động ở đó, nếu ông Trump không đưa ra được cái gì hơn, thì điều đó có nghĩa là Mỹ bị thua.

Trung Quốc trên thực tế đã kiểm soát Biển Đông và sắp làm như vậy ở Biển Hoa Đông.
Chính Trung Quốc, chứ không phải là Mỹ, đang ngày càng trở nên một đối tác kinh tế không thể thiếu vắng đối với các quốc gia trong vùng.

Trong bối cảnh như kể trên, ông Newsham đã không ngần ngại đưa ra một số khuyến cáo cho tổng thống Mỹ.

Kinh tế: Đừng đánh bạn bè mà hãy nhắm vào Trung Quốc

Đề nghị đầu tiên là ngay khi trở về Nhà Trắng, ông Trump hãy mời Wilbur Ross và ê kíp kinh tế của chính quyền lên để nói với họ là hãy ngưng ngay việc đánh nhau với những bạn bè của Mỹ trong khu vực, vừa chẳng thu lợi được bao nhiêu, mà lại còn gây phẫn nộ nơi các nước mà Mỹ chờ đợi đóng góp nhiều hơn về quốc phòng.

Vấn đề, đối với Newsham là Trung Quốc. Ông nêu một ví dụ về thái độ rụt rè của Mỹ : Thiệt hại do việc Trung Quốc ăn cắp tác quyền trong vài thập kỷ qua...100 tỷ đô la vẫn chưa đòi được.

Ngoài ra, không nên phớt lờ hiệp định TPP. Đó có thể là hiệp ước tồi, nhưng khi bỏ đi thì đã tạo ra một khoảng trống – chính trị cũng như kinh tế - mà Trung Quốc đang lấp đầy.
Hãy đề nghị một cái gì đấy tốt hơn và cho khu vực biết.

Quan hệ đúng đắn với Đài Loan và Trung Quốc

Việc thứ hai cần làm là mời bộ Ngoại Giao lên – với ê kíp kinh tế vẫn còn trong phòng - và hỏi xem họ có nghĩ rằng liệu việc giúp đỡ một Đài Loan tự do, dân chủ, có quan trọng hơn là xoa dịu một chế độ độc tài hung hăng và để có thể được mua hàng rẻ hơn ở siêu thị Wal-Mart hay không ?

Nếu không, thì hãy tìm một số viên chức khác đề cao các nguyên tắc của Mỹ và không có tính cách « con buôn » như vậy.

Khi có mặt đông đủ mọi người như vậy, hãy đọc lại kỹ Luật về Quan Hệ Đài Loan (Taiwan Relations Act) và hành động theo luật đó.
Hãy chấm dứt việc xem Đài Loan và các viên chức của Đài Loan như là những tay trùm ma túy Nam Mỹ.

Hãy chấm dứt những giới hạn mà bộ Ngoại Giao tự đưa ra để cấm các tướng lãnh Mỹ tại chức viếng Đài Loan, và cũng nên cho Hải Quân viếng cảng Đài Loan và mời nước này tham gia cuộc thao diễn RIMPAC vào năm tới đây.
Trên vấn đề RIMPAC, cũng nên đặt một số câu hỏi cho bộ trưởng Quốc Phòng Mattis và những cố vấn quân sự hay dân sự.

Cũng nên hỏi rõ là tại sao lại phải mời Trung Quốc tham gia cuộc tập trận RIMPAC và hai lần Trung Quốc tham gia trước đây có cải thiện phong cách cư xử của Trung Quốc hay không ?

Hãy tạm hoãn lời mời Trung Quốc cho đến khi nước này rút các loại xe chở hỏa tiễn từ Bắc Triều Tiên về, những loại xe đã khiến cho Mỹ không thể phát hiện các loại hỏa tiễn liên lục địa đã sẵn sàng phóng sang Los Angeles.

Rà soát lại quân đội, đề cử người chuyên trách châu Á

Ông Trump cũng nên nhìn về thực lực Hải Quân Mỹ cũng nên hỏi tại sao phải mất trên 30 năm để xây dựng lực lượng gồm 355 tàu như thứ trưởng Hải Quân đã nêu lên gần đây.
Hãy tìm một người nào nghĩ rằng có thể làm nhanh hơn.

Ngay cả Thủy Quân Lục Chiến cũng phải giải trình : Hãy hỏi xem là lúc này có quân đội nào của Châu Á mà có thể làm được ngay trên hiện trường một chiến dịch đổ bộ nhanh mà không cần Mỹ giúp đỡ hay không ?

Sau 50 năm thao diễn ở đây ít ra thì phải có một. Nên nói với các tướng lãnh để cử một số sĩ quan tài giỏi trên vấn đề này. Sẽ có hiệu quả....

Cuối cùng thì với quyền bổ nhiệm nhân sự, hãy cử người vào tất cả những vị trí liên quan đến Châu Á Thái Bình Dương còn để trống – và chọn lấy những người không nghĩ rằng chính sách Châu Á của Mỹ trong 30 năm qua là một thành công rực rỡ.

Theo ông Newsham có thực hiện một vài điều như nói trên thì sẽ cho những người bạn của Mỹ ở Châu Á lý do để tin vào những gì tổng thống Trump nói khi đến đây viếng thăm.

Mai Vân
  Hoa Kỳ - Châu Á - Donald Trump - Chính trị - Ngoại giao - chính sách - Công du - Quốc tế - Chuyên mục trên mạng

• < Trang trước
• Trang sau >