Fidel Castro ở Cuba: Không tượng đài, nhưng huyền thoại còn nguyên

Người dân Cuba tại Las Tunas mang chân dung Fidel Castro chờ đón đoàn xe tang mang tro cốt lãnh tụ. Ảnh chụp ngày 02/12/2016.
REUTERS/Carlos Barria

 Raul Castro đã khẳng định như đinh đóng cột : sẽ không có tượng đài nào dành cho Fidel.
Nhưng từ khi qua đời ở tuổi 90 đến nay, chưa bao giờ khuôn mặt huyền thoại của cha đẻ cách mạng Cuba lại được vinh danh đến thế.

Tối thứ Bảy 03/12/2016, một hôm trước lễ tang người anh từ trần ngày 25/11, Raul Castro loan báo sẽ tôn trọng ý nguyện của Fidel Castro, rằng « nhà lãnh đạo cách mạng, cho đến giờ phút cuối cùng, không muốn bất kỳ hình thức sùng bái cá nhân nào ».

Tên và ảnh của ông cũng không được sử dụng để đặt cho các định chế, quảng trường, đại lộ hay các địa điểm công cộng khác ; không có bất kỳ đài kỷ niệm, tượng bán thân hay toàn thân được dựng lên.

Loan báo này tuy được nhiều người chờ đợi, nhưng trái ngược hẳn với sự nhiệt thành bao trùm đảo quốc xung quanh hình ảnh của « Comandante » (Tổng tư lệnh) sau khi ông chết.

Từ chín ngày qua, truyền thông Cuba do Nhà nước kiểm soát đặc biệt tập trung cho tang lễ. Truyền hình liên tục chiếu các phóng sự, phim tài liệu và các cuộc tranh luận, ca ngợi vinh quang của « đồng chí Fidel », hiện thân của hòn đảo trên vịnh Caribê từ hơn nửa thế kỷ.

Fidel chặt mía, Fidel đi thực địa trong những trận bão, Fidel chuẩn bị bánh pizza, Fidel chiến đấu trong trận đổ bộ Vịnh Con Heo của CIA năm 1961, Fidel chơi bóng chày, bóng rổ, chơi gôn…không có hoạt động nào bị bỏ quên.
Tương tự, các đài truyền thanh và truyền hình liên tục phát bài hát « Trên lưng ngựa với Fidel », điệu nhạc thơ mộng do ca sĩ nổi tiếng Cuba, Raul Torres sáng tác.

Trên các đường phố, chân dung của ông được treo cùng khắp với những lá quốc kỳ.
 Trên vách tường các tòa nhà, balcon, cửa sổ, bậc cửa, khuôn mặt Fidel Castro chưa bao giờ hiện diện ồ ạt như thế kể từ khi ông chết.

Celia Gomez, nhà tâm lý học ở Sancti Spiritus (miền trung đông), trước một tấm áp-phích với ba tấm ảnh của Fidel Castro - chàng tuổi trẻ nóng tính, nhà lãnh đạo thanh thản và khi đã về già - khẳng định : ''Fidel là hình mẫu luôn sống mãi đối với tất cả người dân Cuba''.

Ted Piccone, chuyên gia về châu Mỹ la-tinh của trung tâm nghiên cứu Mỹ Brookings nhận định :
« Tính đến tác động to lớn tại Cuba và trong khu vực, đây không hẳn là vĩnh biệt, mà kỷ niệm của Fidel còn bao trùm lên Cuba lâu dài ».

Từ hồi tháng Tám, nhân sinh nhật 90 tuổi của Fidel, truyền thông Cuba đã tung ra chiến dịch « Fidel ở giữa chúng ta », gồm nhiều bài báo, hình ảnh, tài liệu và phỏng vấn.

Một trường đại học ở tỉnh Santa Clara thậm chí còn tạo ra một ứng dụng điện thoại cùng tên, tập hợp các thông tin về tiểu sử, những phát biểu và các câu chuyện nổi tiếng, dù tại Cuba rất khó truy cập internet.

Trong số 285 viện bảo tàng ở Cuba, không có nơi nào chính thức dành riêng cho Fidel Castro, nhưng lãnh tụ vẫn hiện diện ở nhiều nơi, như Bảo Tàng Cách Mạng La Habana có tượng điêu khắc của ông.
Năm 2006, khi trả lời nhà báo Pháp Ignacio Ramonet, Fidel Castro khoe rằng : « Không có một trường học hay nhà máy, một bệnh viện hay công trình nào mang tên tôi ».

Thực tế đúng là trên các đường phố La Habana, vật duy nhất có thể gắn với Comandante là một tấm biển nhỏ đặt trên một công trình điêu khắc mô tả Fidel và những người bạn chiến đấu trong sự kiện Vịnh Con Heo.

Nhưng nhiều thế hệ người Cuba đã lớn lên với Fidel và hình ảnh lãnh tụ, vốn xuất hiện nhan nhản trên truyền thông Nhà nước ; cho dù thời gian sau này Fidel sống ẩn dật sau khi nhường ngôi cho người em Raul năm 2006.

« Có người Cuba nào mà không giữ ở nhà, trên bàn làm việc, trong phòng ngủ, trên bàn thờ…một tấm ảnh của Fidel ?
Ông đã đi vào cuộc sống chúng ta mãi mãi ». Carlos Miranda Martinez, điều phối viên quốc gia của Ủy ban Cách mạng (CDR), tổ chức dân sự được coi là ''tai mắt của chế độ'',  nhấn mạnh trong bài diễn văn tối thứ Bảy.

Còn Daniela Lozano Diaz, bà nội trợ 52 tuổi đã treo ảnh của Fidel Castro trên tường phòng khách, cho biết : « Fidel đã yêu cầu không tôn sùng cá nhân, nhưng tôi vẫn giữ hình ảnh ông trong nhà ».

• < Trang trước
• Trang sau >