Re-belle, mật ngọt mùa Giáng Sinh

 Những lọ mứt confiture vàng óng hay đỏ thẫm là những món quà rất được ưa chuộng vào mùa Giáng Sinh.

 Tặng nhau mật ngọt như một lời chúc lành cho năm mới.

Món quà càng ý nghĩa hơn biết rằng những lọ mứt mượt mà ấy nẩy sinh từ sáng kiến kết hợp chống lãng phí thực phẩm và tạo điều kiện cho những người kém may mắn hội nhập vào thị trường lao động Pháp.

Tại Pháp, mỗi năm có 10 triệu tấn thức ăn, thực phẩm bị cho vào sọt rác và có 8,8 triệu người sống trong cảnh nghèo khó. 65 % trong số đó sống ở thành thị, đại đa số là những người neo đơn, không có việc làm.

Colette Rapp, năm 2014 khi còn sinh viên trường cao đẳng thương mại ở thành phố Rennes, đã có dịp tu nghiệp tại vùng Seine-Saint Denis -93, ngoại ô phía bắc Paris. Đây là nơi có đông người ngoại quốc và nhiều người thất nghiệp, sống trong cảnh "giật gấu vá vai".

Cô nữ sinh gốc vùng Alsace này không có tham vọng lấy bàn tay che lấp mặt trời, nhưng Colette muốn làm một công đôi việc : nấu mứt confiture bằng rau, quả xấu xí không thể bán tại các siêu thị hay cửa hàng, để chống lãng phí.
Nấu mứt, bán confiture là bàn đạp để một số người người có cơ hội làm tìm được việc làm và quen dần với xã hội Pháp.

Colette ghi tên học thêm nghề làm bếp.
Phòng thí nghiệm đầu tiên của cô là cái bếp trong nhà. Đến nay, "lò" nấu confiture của Colette đã có cơ ngơi riêng biệt ở Romainville, trong vùng Seine-Saint Denis.

Hội do Colette sáng lập, đều đặn từ hơn ba năm qua, thu về được khoảng 1 tấn trái cây hàng tuần và đã cho ra khoảng 1.300 lọ mứt ra đời.
Năm 2016, CERVIA, một tổ chức của vùng Ile-de Frace chuyên quảng bá những sáng kiến mới trong ngành thực phẩm, đã trao tặng giải thưởng cho một hiệp hội mà ít người biết đến : Re-belle.

Ở Pháp đã có muôn vàn những loại confiture làm bằng trái cây. Đây là một loại mứt hơi lỏng, thường để quết lên bánh mì dùng trong bữa điểm tâm.
Cũng đã có không biết bao nhiêu những cửa hiệu, những nhà sản xuất trên toàn quốc làm và bán confiture. Trong số này cũng có không ít nhà làm mứt kiểu thủ công rất được khách hàng ưa chuộng.

Một cách tuyệt đối, mứt của Colette chưa chắc đã xuất sắc nhất, nhưng về ý nghĩa, dù chỉ một cách khiêm tốn, confiture của hội Re-belle góp phần đem lại nụ cười cho những người kém may mắn, và nhắc nhở mỗi chúng ta tránh phí phạm thức ăn.

Trả lời đài RFI tiếng Việt, Elodie Theme, phụ trách báo chí và phát triển của hội Re-belle, trước hết giải thích vì sao cách nay bốn năm, sáng lập viên là Colette Rapp đã chọn cái tên này : Rebelle trong tiếng Pháp có nghĩa là "phản nghịch, là nổi dậy hay nổi loạn", nhưng chữ Re-belle ở đây được viết tách rời với một chiếc gạch nối, và như vậy có nghĩa là "đẹp trở lại" :

" Có hai ý do. Thứ nhất là trái cây trên cành ban đầu bao giờ cũng đẹp, rồi chúng bị ong châm, bầm dập trên cành hay bị thâm, bị hỏng.
Nhưng từ những hoa quả xấu xí đó, chúng ta cũng có thể lọc lại để giữ được những phần còn tươi, còn đẹp, để làm mứt.

Từ đó chúng tôi có được những lọ mứt thật đẹp.
Như vậy có nghĩa là chúng ta có thể biến cái xấu thành cái đẹp.

Những trái cây xấu xí cũng có thể đẹp trở lại : Re-belle. Tựa như những người kém may mắn trong cuộc đời, họ cũng cần có cơ hội thứ nhì để làm lại từ đầu, và nhiều người sau một thời gian ở đây đã hội nhập được vào thị trường lao động, vào với xã hội.
Những con người đó cũng "đẹp trở lại" nhờ hội nhập. Thứ hai nữa, rebelle cũng có nghĩa là "nổi loạn", và hội của chúng tôi thực sự "nổi loạn" trước hiện tượng lãng phí thực phẩm, "nổi loạn" khi thấy xã hội chỉ chấp nhận những cái gì đẹp đẽ và sẵng sàng vất bỏ những cái gì xấu xí hay không đúng khuôn mẫu".

Colette Rapp nay không còn trực tiếp trông coi các hoạt động của Re-belle và cũng không còn đứng bếp, làm mứt.
 Dù vậy hội hiện nay có khoảng 18 người, 4 phụ trách khâu hành chính và 14 người còn lại vừa đứng bếp, vừa bảo đảm công việc đi thâu nhặt rau, củ, quả về để làm mứt, hay giao sản phẩm đã hoàn thành cho gần 30 cửa hiệu trong nội thành Paris và các vùng phụ cận.

Elodie Theme nói rõi hơn về thành phần nhóm mà cô gọi là "đứng trong bếp" :
"Nhóm trong bếp là những người có trải nghiệm rất khác nhau, nhưng thường, thì đấy là những người cần được giúp đỡ để hội nhập trở lại với cuộc sống trong xã hội.

 Đó có thể là những người thất nghiệp từ lâu năm hay người nước ngoài mới đến Pháp. Thành thử chúng tôi giúp họ học tiếng Pháp, giúp họ làm đơn xin việc làm, ... nhưng cái chính là chúng tôi dạy cho họ một cái nghề, để họ có thể phụ việc trong các nhà hàng.
 Ngoài ra, trong nhóm này cũng có một người là tài xế, lái xe đi thu thập rau quả về cho chúng tôi làm mứt, rồi khi sản phẩm đã thành, thì phải đi giao hàng ..

Trung bình, những người chúng tôi giúp đỡ, ở lại trong hội khoảng một năm, rồi sau đó họ đủ khả năng tìm được một công việc làm.
Hội là một bàn đạp để họ quay lại với thị trường lao động".

Ngoài công việc làm mứt để bán, tạo điều kiện hội nhập, những lọ mứt lỏng Re-belle còn là nhịp cầu giữa các thế hệ, là một không gian để những người neo đơn trong vùng Seine -Saint Denis gặp nhau. Elodie Theme giải thích :

"Hoạt động chính là chống lãng phí thực phẩm. Trong tinh thần đó, chúng tôi làm confiture và mở lớp đào tạo.
Hai sinh hoạt này đi cùng với nhau. Các lớp đào tạo chủ yếu là nhắm tới trẻ em, người già hay những người neo đơn trong vùng 93.

Chúng tôi tạo cơ hội cho mọi người cùng quây quần, nấu nướng chung, cùng làm mứt từ những trái cây xấu xí mà chúng tôi xin lại từ các cửa hàng hay siêu thị.
 Khi cùng nhau làm mứt như vậy, thông điệp của chúng tôi là không lãng phí thực phẩm.

 Rau quả dù xấu xí hay bị hỏng một phần thì phần còn lại vẫn có thể dùng vào những việc hữu ích.
Rồi chúng tôi chỉ luôn cho các em nhỏ vài nét cơ bản nhất về dinh dưỡng. Tất cả những yếu tố đó đi cùng với nhau".

Giáng Sinh là một khoảnh khắc thần tiên với trẻ nhỏ và cả với những không còn tin vào ông Già Noel nữa, bởi tựa như Tết Âm lịch của Á châu, ngày lễ đặc biệt trong năm ấy luôn gợi lại kỷ niệm, những hương vị của tuổi thơ, đứng đầu trong số ấy là một lọ mứt confiture ngọt ngào mà bà nội, bà ngoại tự tay nấu lấy.
Cứ vào những dịp lễ cuối năm, thì các nhà sản xuất đua nhau cho ra đời những loại mứt độc đáo. Re-belle thường nấu mứt từ rau và quả.

Khi còn trong hội, Colette chế ra món confiture nấu từ quả ớt tây và lột thoáng mùi vỏ chanh.
Năm nay, dường như món mứt bưởi và quả vải khá thịnh hành. Elodie Theme :

"Confiture thì có nhiều loại khác nhau. Tất cả tùy thuộc vào các loại rau, củ, quả mà chúng tôi xin lại được của các cửa hàng và cũng tùy theo từng mùa.
Thí dự như là vào dịp Noel thì chúng tôi không thể có mứt dâu hay phúc bồn tử -framboise-. Ngược lại lúc này là mùa cam, mùa táo...

Tới nay chúng tôi chế ra được khoảng gần một trăm loại mứt khác nhau, nhưng không phải lúc nào cũng có gần cả trăm loại confiture để bán !
Thỉnh thoảng có những món hàng độc đáo, thí dụ như mứt bưởi cộng với quả vải.

Đó là một sáng kiến của chúng tôi mà hễ hết lô vải có được thì chúng tôi đành bó tay. Nhưng vải không phải lúc nào cũng có, bán hết một mẻ hàng là đành phải đợi tới khi nào lại có vải mới có thể nấu được loại confiture này...
 Bên cạnh đó chúng tôi có những loại mứt quen thuộc như mứt táo, hay mức cam, lê.

Đôi khi chúng tôi ướp trái cây với một chút gia vị như là quế hay một chút hồi ... tùy theo cảm hứng của ê kíp làm bếp khi họ bắt tay vào làm !
Vào dịp Noel thì chúng tôi có mứt cam ướp gia vị, hay cam cộng với gừng, quả vả cộng với quả lê hay vả và nho .. để dùng chung với phó-mát.

 Riêng năm nay chúng tôi trình làng một sản phẩm mới là mứt cà chua và hành tây.
Loại này chúng tôi gọi là Chutney, tức là lỏng hơn các loại confiture bình thường một chút, và trong vị ngọt có điểm một chút vị chua để ăn cùng với phó mát hay gan ngỗng béo".

Truy cập vào trang mạng của hội Re-belle, ta thấy có nào là mứt cà chua với hạt tiêu, mứt ớt tây và ớt ta, hay là cả loại mứt làm từ rau endive của vùng Bretagne, trắng nõn nà, với một chút vị đắng.

Nhưng Noel là ngày lễ hội của truyền thống, bên cạnh những lọ mứt khác thường này, thì mứt cam, mứt táo, … vẫn không thể thiếu trên bàn tiệc. Tương tự như là không thể có lễ Giáng Sinh mà thiếu cây thông xanh với những quả cầu lấp lánh muôn sắc muôn màu ….

Trước khi chia tay, xin cảm ơn Elodie Theme, phụ trách báo chí và phát triển thương mại của hội Re-belle, và xin cảm ơn học sinh trường nhạc Verrières le Buisson đệm đàn cho tạp chí hôm nay.

Xin thay mặt ban biên tập chúc quý vị một mùa Giáng Sinh đầm ấm, dịu ngọt, như những lọ mứt confiture !

“ Nguồn : Floriane Leroux, Re-belle”Floriane Leroux / Re-belle

• < Trang trước
• Trang sau >