Điều rõ ràng, ông rất nhu nhược với Putin, và không muốn làm mất lòng tổng thống mới thắng cử bốn lần.
Trump và Putin
Một tháng sau khi Nga mưu sát cha con gián điệp Sergei Skripal bằng khí độc Novichok ở Anh, Tổng Thống Trump – đang bị “điều tra về hợp tác với Nga” của Công Tố Viên Đặc Nhiệm Robert Mueller – đi theo đồng minh Châu Âu làm một phản ứng chung chống Nga.
Điều lạ lùng, ông không công bố hành động qua ti vi hay “tuýt” ầm ĩ như thói quen, mà để một “viên chức ẩn danh” lọt tin tới giới truyền thông; ông cũng cấm nhân viên không được ồn ào về chuyện này.
Điều có thể, ông muốn đánh lạc hướng dư luận tiêu cực về việc cố vấn an ninh “từ chức,” rồi ngoại trưởng cũng “từ chức,” và vì một phụ nữ tố cáo liên hệ tình dục rồi muốn trả lại tiền ông mua cô im lặng ngay trước bầu cử tổng thống. Chín phụ nữ khác cũng lên tiếng về liên hệ kiểu này và ông có thể phải ra tòa về phỉ báng họ; thêm vấn đề tiền mua im lặng cũng bất hợp pháp.
Điều rõ ràng, ông rất nhu nhược với Putin, và không muốn làm mất lòng tổng thống mới thắng cử bốn lần.
Vẫn chuyện nhân sự
Cố Vấn H.R. McMaster đã bị đồn từ lâu là sẽ ra đi, chắc chắn là cuối Tháng Ba, nhưng ông đã được cho nghỉ sớm hơn vì không vừa lòng ông Trump. Ông là tướng ba sao và học thức với bằng tiến sĩ, từng viết sách chỉ trích tướng tá che giấu sự thật về chiến tranh Việt Nam. Ông khuyến cáo tổng thống phải mạnh mẽ với Nga và đừng ca tụng Putin đắc cử không đối lập; ông Trump làm ngược hẳn, chúc mừng đắc cử và không lên án ám sát của Nga. Trước đó, Phó Giám Đốc FBI Andrew McCabe bị đuổi 26 tiếng trước khi đủ thâm niên để hưởng 100% tiền hưu, vì trung thành với hai giám đốc cũ và điều tra Bộ Trưởng Tư Pháp Sessions giấu liên hệ với Nga.
Chánh Văn Phòng Tòa Bạch Ốc John Kelly cũng sửa soạn ra đi vì vai trò quan trọng mỗi lúc một mờ nhạt và ông Trump hé là sẽ không cần chức vụ này nữa. Ông và Bộ Trưởng Quốc Phòng James Mattis đã nhiều tháng thuyết phục tổng thống viện trợ quân sự cho Ukraine chống Putin xâm lăng; ông Trump muốn họ và nhân viên phải im lặng về chuyện bất lợi cho Putin.
Ngoại Trưởng Rex Tillerson bị cách chức bất ngờ giữa Tháng Ba bằng “tuýt.” Ông đã được chọn làm ngoại trưởng vì, theo báo chí, “Putin không bằng lòng” ông Mitt Romney, ứng viên tổng thống 2012, với thái độ không ưa Nga. Ông Tillerson, cựu chủ tịch hướng đạo Mỹ, rất thẳng tính và không mấy ưa Putin, và có lần gọi ông Trump là “moron/đồ xuẩn độn” rồi không chịu đính chính. Có thể ông sẽ trở lại cầm đầu công ty toàn cầu Exxon-Mobil vì trong thời gian công chức ông giúp công ty bớt được $6 tỷ tiền thuế 2017.
Cuối tháng, bộ trưởng Cựu Chiến Binh Ba đời tổng thống, David Shulkin, cũng bị cách chức bằng “tuýt.” Lý do đưa ra, ông đưa vợ qua Âu Châu có vẻ du lịch hơn làm việc chính phủ. Lý do không đưa ra, ông không mau mắn với việc tư nhân hóa dịch vụ y tế cho cựu chiến binh.
Giới bảo thủ từ thời Tổng Thống Reagan (1980) thích tư nhân hóa, tới Tổng Thống W. Bush (2000) áp dụng “lấy tư nhân làm việc công/out-sourcing” để giới kỹ thương dễ lem nhem làm tiền không mấy kiểm soát. Out-sourcing và tư nhân hóa Medicare là ưu tiên cao của giới này, gồm hai anh em siêu tỷ phú Koch – lâu nay đủ tiền bạc để chọn ai sẽ ra làm tổng thống Cộng Hòa.
Giám Đốc Bảo Vệ Môi Sinh Scott Pruitt lại rất mau mắn dẹp bỏ những luật lệ bảo vệ môi sinh để giới kỹ thương đục đẽo tài sản quốc gia, nhưng có thể ra đi tuần này vì hối lộ từ một tay “lóp-bi” dầu khí, và lạm dụng tối đa chức vụ để du lịch đắt giá.
Trong “thời Trump,” lạm dụng chức vụ để thủ lợi cho mình, hay đẽo đục tài sản quốc gia hằng ngày là khuôn mẫu chung từ gia đình ông đi xuống những quan chức lớn trong chính quyền. Những người lần lượt ra đi vì bị truyền thông vạch mặt gồm Bộ Trưởng Y Tế Tom Price là ví dụ điển hình. Nhiều người khác nữa, Bộ Trưởng Gia Cư Ben Carson lấy tiền quỹ mua một tủ kính cho phòng ăn với giá $31,000 rồi đổ lỗi cho vợ. Bộ Trưởng Giáo Dục Betsy DeVos lấy quỹ công đổ vào trường tư và làm nhục chính mình và chính quyền không biết mấy về giáo dục. Bộ Trưởng Nội Vụ Ryan Zinke mở rộng dầu khí ngoài biển cho cả thế giới khai thác, và du lịch xa hoa. Bộ Trưởng Tài Chánh Steven Mnuchin bị nhiều tiếng xấu, từ “vua kéo nhà” tới mang vợ mới du lịch xa hoa nhiều nơi bằng máy bay nhà nước.
Những người trong sạch cũng có thể rời chính quyền: Phát Ngôn Viên Sarah H. Sanders, vì ông Trump nghĩ mình làm việc này hay hơn. Bộ Trưởng Quốc Phòng James Mattis, không còn hữu hiệu vì sự ra đi của đồng minh Tillerson và Kelly. Ông Trump muốn đuổi và hạ nhục Bộ Trưởng Tư Pháp Jeff Sessions nhiều lần vì điều tra quá nguy hiểm của Công Tố Viên Mueller; một lúc nào đó ông Sessions sẽ ra đi. Hai người mới Mike Pompeio (ngoại giao) và John Bolton (an ninh) hợp ý “hiếu chiến/hawk” ông Trump, nhưng sẽ bị nguy hiểm vì “chống Nga.”
Tới tận gốc
Ba vụ kiện ông Trump ngay khi nhậm chức, về “emoluments/dùng chức vụ để thủ lợi” và dễ bị mua chuộc, đã được xem là chính đáng và được tiến hành. Ông Trump, con gái Ivanka vẫn dính dáng vào Trump Organization có khách sạn, nhà cửa, sân golf quốc tế cao cấp – những nơi khách nước ngoài và tiểu bang tới bỏ tiền để ảnh hưởng vào Tòa Bạch Ốc. Các khách sạn lớn cũng sửa soạn kiện vì Trump International Hotel cạnh tranh bất chính làm họ mất khách ở thủ đô.
Vụ kiện dính tới tình dục với, và mua chuộc im lặng của, một cô đào “phim X” cũng bùng nổ – với chín phụ nữ khác sửa soạn ra mặt. Michael Cohen, luật sư thân tín của ông Trump, đã đưa tiền cho cô, và nay đang lo sợ vì cô muốn trả lại $130,000 mua im lặng; cô muốn tự do ăn nói; cô từng và hiện bị đe dọa ám hại. Đây là chuyện nguy hiểm về luật pháp và chính trị vì ông từng mang tiếng “dâm tặc,” và cách che giấu xem ra đầy vẻ anh chị mafia.
Nguy hiểm nhất là điều tra của ông Mueller về liên hệ Trump-Putin trong bầu cử 2016. Tháng Ba, ông đã đưa ra cáo trạng 19 người và năm công ty Nga hoạt động nhằm triệt hạ ứng viên Clinton để giúp ông Trump đắc cử; tăng cáo trạng 305 năm tù cho cựu Chủ Tịch Tranh Cử Trump Paul Manafort, dính liền với Putin cả chục năm nay.
Cánh tay mặt của Manafort, Richard Gates hợp tác với công tố viên, khai đã đi lại với gián điệp Nga Constantin Kilimnik về tranh cử. Thêm bạn thân ông Trump và đồng nghiệp với Manafort, Roger Stone, bị xem là liên hệ tới “rác rưởi” hại Clinton, mà tin tặc Nga đánh cắp rồi chuyển qua Wikileaks để tung ra. Cố vấn tranh cử Rick Dearborn và John Mashburn bị Thượng Viện vời ra vì thay đổi nghị trình đại hội đảng Cộng Hòa để nhẹ nhàng hơn với Putin. Cố Vấn Ted Malloch cũng vừa bị FBI bắt ở phi trường và tịch thu điện thoại.
Tin sét đánh giữa những giông bão, luật sư chính của ông Trump, David Dowd quyết định ra đi vì ông Trump không nghe lời luật sư. Năm ngoái ông Dowd rồi Trump cũng hứa hẹn hai cố vấn chính sẽ được “bãi tội/pardon” để mua im lặng. Những luật sư chuyên về bãi nhiệm tổng thống khác đều từ chối; ông tìm mãi mới được ba luật sư nhưng họ không là chuyên gia ông cần.
Hôm Thứ Ba, 3 Tháng Tư, ông Van der Zwaan ra tòa về liên hệ Manafort và Kilimnik, rồi bị 30 ngày tù tiên khởi. Thêm tin xấu, công tố viên sẽ chọn đưa ra cáo trạng ông Trump về “ngăn trở công lý,” trước liên hệ Trump-Putin.
Cùng ngày, ông Trump ồn ào đánh lạc hướng và trấn an cử tri trung kiên, trấn lính ở biên giới Mỹ-Mexico, chỉ trích Clinton và giới truyền thông, rút quân khỏi Syria, đòi dầu từ Trung Đông và tiền từ NATO. (Cổ-Lũy)
