Sự hình thành và phát triển của đơn vị quân y SÐND đã đi song song với sự trưởng thành của đơn vị Nhảy Dù Việt Nam qua những giai đoạn chuyển tiếp liên tục từ các đơn vị Nhảy Dù Pháp
Sự hình thành và phát triển của đơn vị quân y SÐND đã đi song song với sự trưởng thành của đơn vị Nhảy Dù Việt Nam qua những giai đoạn chuyển tiếp liên tục từ các đơn vị Nhảy Dù Pháp cho đến năm 1975 khi SÐND gồm 4 Lữ Ðoàn với 15 Tiểu Ðoàn tác chiến cùng các đơn vị yểm trợ biệt lập và trở thành một lực lượng trừ bị thiện chiến hàng đầu của QLVNCH.
Thời kỳ phôi thai:
Lực lượng Nhảy Dù được chuyển tiếp cho Quân Ðội Việt Nam vào ngày 29-9-1954 với 4 Tiểu Ðoàn 1, 3, 5 & 6 Nhảy Dù và được gọi tên là Liên Ðoàn Nhảy Dù. Ðơn vị quân y yểm trợ cho Liên Ðoàn Nhảy Dù lúc bấy giờ do Bác sĩ Ngô Thiên Khai, người Trà Vinh, làm Y-sĩ Trưởng. và được phụ tá bởi Bác sĩ Võ Văn Cửu.
Thời gian này, đơn vị quân y Nhảy Dù còn là một đơn vị nhỏ nằm trong Tiểu Ðoàn Trợ Chiến như các đơn vị yểm trợ khác do Đại úy Trịnh Xuân Nghiêm làm Tiểu Đoàn Trưởng, về sau Đại úy Nghiêm lên làm Tham Mưu Trưởng Liên Đoàn, Ðại úy Nguyễn Thọ Lập được chỉ định thay thế.
Sau đó khoảng 1957, để đáp ứng cho nhu cầu chiến trường, Quân Y Nhảy Dù được tăng cường thêm một số những Bác sĩ quân y nữa mà về sau trở thành những cấp chỉ huy cốt cán của TÐQYND là các Bác sĩ Văn Văn Của, Hoàng Cơ Lân và Bùi Thế Cầu.
Ðể yểm trợ cho các cuộc hành quân, các Bác sĩ thay nhau đi theo các Tiểu Ðoàn Nhảy Dù. Ngoài ra còn một toán ứng trực Nhảy Dù do một Y-sĩ hướng dẫn sẵn sàng đáp ứng nhu cầu chiến trường khi cần đến.
Ngày 26-10-1959 Liên Ðoàn Nhảy Dù được tăng trưởng thành Lữ Ðoàn Nhảy Dù với 2 Tiểu Ðoàn 7 và 8 mới thành lập, Ðại Ðội Quân Y Nhảy Dù được tách ra thành một đơn vị biệt lập do Bác sĩ Văn Văn Của làm Ðại Ðội Trưởng.
Ðến năm 1965 Bác sĩ Hoàng Cơ Lân được đề cử giữ chức vụ Ðại Ðội Trưởng Ðại Ðội Quân Y Nhảy Dù thay thế Bác sĩ Văn Văn Của đảm nhiệm nhiệm vụ khác.
Ðại Ðội Quân Y Nhảy Dù:
Ðại Ðội Quân Y Nhảy Dù tổ chức 6 trạm cứu thương cho 6 Tiểu Ðoàn Nhảy Dù, một dược phòng/phòng thử nghiệm, phòng nha khoa, một bệnh xá, một nhà hộ sinh và Bộ Chỉ Ðại Ðội với các dịch vụ tiếp liệu hành chánh.
Trạm Cứu Thương/Tiểu Ðoàn Nhảy Dù gồm một Bác sĩ và khoảng 20 HSQ & BS y-tá. Mỗi Ðại Ðội Nhảy Dù được biệt phái 2 Y-Tá, số còn lại đi theo BCH/TÐND (Chỉ có Nhảy Dù và TQLC mới có Y-sĩ trưởng đi theo Tiểu Ðoàn tác chiến trong thời kỳ này). Trạm cứu thương được trang bị đầy đủ thuốc men và y cụ cho việc điều trị cấp cứu và phòng ngừa.
Tiểu Ðoàn Quân Y Nhảy Dù:
Ngày 1-12-1966 Cùng với sự tăng trưởng của SÐND, Tiểu Đoàn Quân Y SĐND và Bệnh Viện Đỗ Vinh được thành lập. Bác sĩ Thiếu tá Hoàng Cơ Lân làm Tiểu Đoàn Trưởng kiêm Y-sĩ Trưởng đầu tiên. Tổ chức của TÐQYND gồm các thành phần như sau:
- Bộ Chỉ Huy Tiểu Ðoàn.
- Ðại Ðội Chỉ Huy.
- 3 Ðại Ðội Quân Y yểm trợ cho 3 LÐND.
- Bệnh Viện Đỗ Vinh.
- Dược Phòng.
- Phòng Thí Nghiệm
- Phòng Quang Tuyến.
- Phòng Nha Khoa
- Nhà Hộ Sinh/Khu khám bệnh gia đình Binh sĩ.
Ngoài ra TÐQYND còn phải cung cấp y tá cho các đơn vị biệt lập như Pháo Binh, Công Binh, Truyền Tin, Trung Tâm Huấn Luyện Nhảy Dù...
Quân số của TÐQYND bao gồm 25 Y-sĩ, 5 Dược sĩ, 2 Nha sĩ, 5 sĩ quan Hành Chánh Quân Y và khoảng 500 HSQ & BS y-tá.
Các vị Ðơn Vị Trưởng liên tục:
- Bác sĩ Ngô Thiên Khai (1954 – 1957)
- Bác sĩ Văn Văn Của (1957 – 1965)
- BS Hoàng Cơ Lân (1965 - 1970)
- BS Bùi Thiều (1970 - 1971)
- BS Vũ Khắc Niệm (1971 - 1974)
- BS Trần Ðức Tường (1974 – 1975)
Bộ Chỉ Huy Tiểu Ðoàn:
Gồm Văn phòng TÐT kiêm Y-sĩ Trưởng SÐND, TÐP và các SQ Hành Chánh Quân Y như: SQ quân số (Ban nhân viên), SQ Hành chánh, tài chánh, SQ an ninh, SQ Tâm Lý Chiến, SQ Tiếp Liệu và Thường Vụ Tiểu Ðoàn.
Ðại Ðội Chỉ Huy:
Trách nhiệm yểm trợ, bảo trì, cung cấp nhân lực và các phương tiện tiếp liệu, truyền tin, quân xa... cho Tiểu Ðoàn tại hậu cứ cũng như khi hành quân.
ÐÐ chỉ huy được đặt dưới quyền của một Y-sĩ Ðại Ðội Trưởng, người Ðại Ðội Trưởng đầu tiên là Bác sĩ Lê Văn Châu.
3 Ðại Ðội Quân Y Lữ Ðoàn:
Mỗi Lữ Ðoàn Nhảy Dù có một Ðại Ðội Quân Y yểm trợ gồm có 1 hoặc 2 Y-sĩ, 1 dược sĩ, một Sĩ quan hành chánh quân y để điều hành đơn vị.
1. ÐÐ1 Quân Y Nhảy Dù đồn trú trong căn cứ Hoàng Hoa Thám yểm trợ cho LÐIND, ÐÐT đầu tiên là Bác sĩ Ðoàn Văn Bá.
2. ÐÐ2QYND đồn trú tại Căn Cứ Long Bình yểm trợ cho LÐ2ND. ÐÐT đầu tiên là Bác sĩ Trần Trọng Nghị.
3. ÐÐ3QYND đồn trú trong căn cứ Hoàng Hoa Thám yểm trợ cho LÐ3ND. ÐÐT đầu tiên là Bác sĩ Trần Ðoàn.
Bệnh Viện Đỗ Vinh:
Bệnh Viện mang tên người Y-sĩ Nhảy Dù đầu tiên hy sinh ngày 31-3-1965 tại mặt trận Quảng Tín vì đạn pháo của địch trong lúc ông đang săn sóc cho thương binh. Y-sĩ Trưởng đầu tiên là Bác sĩ Hoàng Cơ Lân.
Bệnh viện lúc đầu chỉ là một bệnh xá nhỏ chừng 20 đến 30 giường trên tầng lầu của TÐQYND để điều trị các thương bệnh binh nhẹ của SÐND, với một phòng ngoại chẩn để khám bệnh và tái khám các thương bệnh binh trước khi trả lại đơn vị. Y-sĩ của bệnh viện cũng còn chịu trách nhiệm khám bệnh cho các tân binh Nhảy Dù trước khi gia nhập đơn vị.
Với đà chiến tranh gia tăng và để giải tỏa phần nào gánh nặng cho Tổng-Y-Viện Cộng Hòa và bằng sự yểm trợ của BTL Không Quân và các cố vấn Hoa Kỳ một khu nhà tiền chế với đầy đủ phương tiện được xây cất trong khuôn viên TÐQYND để bành trướng bệnh viện Đỗ Vinh lên gần 100 giường. Bệnh viện Đỗ Vinh có 4 đến 5 Bác sĩ điều trị và một Y-sĩ Trưởng. Bệnh viện có khả năng giải phẫu tất cả các trường hơp thông thường, tê mê tổng quát và săn sóc hậu giải phẫu. Bệnh viện cũng có khả năng điều trị hầu hết mọi trường hợp nội thương. Bệnh viện Đỗ Vinh cũng được cục Quân Y cho phép thành lập Hội Ðồng Y-Khoa riêng biệt để xét những trường hợp thương tích nặng.
Phòng Nha Khoa:
Phòng Nha Khoa của SÐND trách nhiệm săn sóc, chữa trị và phòng ngừa các chứng bệnh về răng, lợi cho toàn thể quân nhân và gia đình thuộc SÐND. Phòng Nha khoa được điều hành bởi 2 Nha sĩ. Vị Nha sĩ đầu tiên là Nha sĩ Đỗ Thế Duyệt.
Phòng Thí Nghiệm và Dược Phòng:
Phòng thí nghiệm của SÐND có khả năng của một quân y viện với đầy đủ trang thiết bị cho hầu hết các phòng thí nghiệm thông thường. Trưởng phòng thí nghiệm và dược phòng là một Dược sĩ kinh nghiệm kiêm nhiệm trưởng ban tiếp liệu Y Dược. Dược sĩ Phạm Ky là người DS đầu tiên trong chức vụ này.
Phòng Quang Tuyến:
Phòng quang tuyến của SÐND có khả năng chụp tất cả các loại phim thông thường và có chuyên viên thường trực ngày đêm để đáp ứng những trường hợp khẩn cấp.
Nhà Hộ Sinh/Khu Khám Bệnh:
Tọa lạc trong khu gia binh căn cứ Hoàng Hoa Thám, hai cơ sở này là một điểm son của SÐND, vì nó trực tiếp săn sóc sức khỏe cho hằng ngàn gia đình quân nhân Nhảy Dù. Tất cả mọi dịch vụ y khoa đều hoàn toàn miễn phí.
Tài liệu tham khảo:
- Dưa theo tài liệu về Tiểu Đoàn Quân Y/SĐND của BS Vũ Khắc Niệm
Chuẩn tướng Tư lệnh SĐND gắn cấp Thiếu tá cho BS Hoàng Cơ Lân (1965)
Cứu thương giữa chiến trường
