Xưa có một anh chàng xấu xí, nghèo, thất học, phải sinh sống bằng nghề khuân vác mướn ở chợ.

Người ta quen gọi anh là "Thằng Bu". Nhờ làm việc siêng năng nên cuộc sống của anh không chật vật cho lắm. Có điều anh buồn bực vì chẳng được ai kính trọng. Như hầu hết mọi người, anh cũng thèm muốn được ái mộ, thích có quyền uy, nhưng anh đã không đẹp trai, cũng không có một làn hơi thiên phú để ca vọng cổ hay tân nhạc thì không thể tiến thân bằng đường văn nghệ. Anh lại tứ cố vô thân, chẳng tiền của, làm thế nào mua danh vọng chức tước, đã vậy thêm nỗi chữ nghĩa không bằng ai ... Làm cách nào cho thiên hạ ngán mình đây? Suy nghĩ mãi, chàng Bu chợt nảy ra sáng kiến.

Trong làng có miễu bà Chúa Xứ, hương tàn khói lạnh vì không linh thiêng cho lắm, mỗi năm chỉ được dân làng cúng cho một lần. Một hôm, sau khi uống vài ly rượu đế, Bu đến trước cửa miễu, ngồi lắc lư, ợ ngáp liên hồi ... Lúc đầu chỉ có bọn trẻ con tụ tập xung quanh cười nói chỉ trỏ. Lần hồi về sau lại có thêm nhiều người hiếu kỳ, rồi tới các bà con vô công rỗi nghề, dần dần đến cả các bô lão của làng nữa. Người ta nhìn nhau thì thầm: " Thôi đúng là Bà về nhập cho Thằng Bu rồi?!".

Vài mụ đàn bà góp ý, vàng hương hoa quả được mang đến... “Thằng Bu” nghiễm nhiên trở thành cái xác của bà Chúa Xứ. Từ đó, Bu không còn phải đi khuân thuê vác mướn nữa. Người ta gọi anh bằng "Bà" hay bằng "Ngài", xum xoe chào đón những lời õng ẹo thoát ra từ đôi môi xám xịt của Bu. Không còn ai dám gọi cái tục danh “Thằng Bu” nữa! Lúc nào anh cũng mặc áo lụa, quần sa-teng trắng, đi hài cườm, thoa son phấn và đeo nữ trang. Bu đã có vô số người ái mộ, những kẻ trước kia nhìn Bu bằng nửa con mắt, bây giờ kính cẩn lễ bái, khóm róm đón nhận từng mệnh lệnh của anh. Người ta đến xin bùa phép của anh để mua may bán đắt, để được sanh con trai, con gái, đánh đề, đánh bạc, đua ngựa, đá gà, v.v ... và v.v...

Phật và chư vị Bồ Tát ít khi chiều theo những tham vọng của chúng sanh. Thánh thần thì bận với chuyện thưởng thiện phạt ác, còn ma quỷ thì đòi ăn hối lộ ... Duy chỉ có Bu là chẳng đòi hỏi gì hết, chỉ mong được thiên hạ chiều chuộng, tâng bốc, vuốt ve lòng tự ái của mình.

Ngày tháng trôi qua ... những cuộc lên đồng, cầu đảo bất kể ngày đêm đã khiến Bu xuống sắc rõ rệt. Lớp son phấn dầy cộm không che nỗi mặt mày hốc hác, đôi mắt thâm quầng của anh. Càng đông người tin tưởng ái mộ, anh càng phải lên đồng thật xuất sắc. Bu không còn đủ thì giờ để ăn uống ngủ nghỉ.

Những lúc quá mệt mõi, anh ước muốn được nghỉ ngơi để trở lại đời sống bình thường ngày trước, nhưng nghĩ tới chuyện phải trở về với thân phận tầm thường thấp kém của “Thằng Bu” khuân thuê vác mướn mà anh từng chối bỏ, nghĩ tới chuyện chịu đựng những ánh mắt lạnh nhạt, khinh bỉ của người chung quanh, nghĩ tới những tiếng gọi bằng "thằng", bằng "mày"... Anh không thể chấp nhận được, anh phải đồng hóa mình với bà Chúa Xứ, anh phải được mọi người tôn kính dù chỉ ăn hương, uống hoa, sống bằng giọng đàn tiếng địch và những lời xưng tụng của người chung quanh.

Lời bàn

Câu chuyện này xin dừng lại nơi đây, vì tôi bất chợt nhận ra rằng, dường như tôi đang lên một cơn đồng xuất sắc hơn, hợp thời trang hơn ... Đôi khi ta ngỡ rằng mình đã thức giậy, đi ra khỏi cơn mơ, nhưng sau đó thật lâu ta mới vỡ lẽ ra rằng mình chỉ thay đổi tình tiết của giấc mơ mà thôi. Và điều làm chúng ta thấy mình đang lên đồng thật xuất sắc là khi có một hành động nào đó của ta bổng dưng có được nhiều người vỗ tay tán tụng; khi mà từ cái "không", ta trở thành "có", và cái "có" này ngày càng bành trướng nẩy nở ra. Chính những tràng pháo tay đã báo hại chúng ta không ít, nó xui ta cứ tiếp tục ... chiêm bao, để được khen hoài, khen mãi. Có phải thế không? Trong kinh Duy Ma Cật, Bồ Tát khuyên ta cứ làm việc đi, làm mọi việc để được ích lợi cho mình và ích lợi cho người, nhưng phải làm sao để "tam luân" đều "không tịch" nghĩa là không thấy có mình, không thấy có người và không thấy có pháp nữa, chỉ đem thân huyễn mà làm việc huyễn (dĩ huyễn thân tác huyễn sự) mà thôi.

Dầu tại bãi chiến trường
Thắng ngàn ngàn quân địch
Tự thắng mình khó hơn
Chiến thắng ấy tối thượng.
(Pháp Cú 103)

Chỉ có ta làm điều tội lỗi
Chỉ có ta làm cho ta ô nhiễm
Chỉ có ta tránh điều tội lỗi
Chỉ có ta gội rửa cho ta
Trong sạch hay ô nhiễm là tự nơi ta
Không ai có thể làm người khác trở nên trong sạch
(Pháp Cú 145)