Xung đột là chuyện không tránh khỏi trong cuộc sống con người...

(Bài nói chuyện của Bà Maria Đinh Thị Vân Anh,
tại Trung Tâm Mục Vụ - Tổng Giáo Phận Saigon 31-10-2009) 
 
       Xung đột là chuyện không tránh khỏi trong cuộc sống con người, nhất là trong mối quan hệ vợ chồng, ngoài những lo toan cơm áo gạo tiền, vấn đề giáo dục con cái, còn mối liên hệ về tình cảm, tình dục, những khác biệt về nhiều mặt … Tất cả có thể là nguyên nhân dẫn đến xung đột giữa hai vợ chồng.

     Ở đây, trong buổi chia sẻ hôm nay, chúng ta đặc biệt quan tâm đến vần đề: “ Xung đột và cách giải quyết của người vợ Công giáo khi thành công hơn chồng”.

       Đây thực sự là đề tài nhạy cảm trong mối quan hệ Xã hội và Giáo hội hôm nay khi người phụ nữ có nhiều cơ hội để học tập, nâng cao trình độ văn hóa, kiến thức chuyên môn – nghiệp vụ và còn khá nhiều thuận lợi để có thể tham gia vào các lĩnh vực: Chính trị, kinh tế, xã hội … để đảm trách các vai trò quan trọng hoặc có thu nhập cao hơn người đàn ông nơi môi trường làm việc cũng như hơn người chồng trong  gia đình.

       Sự thành công của người phụ nữ trong bất kỳ môi trường nào cũng thường dễ gây ra những xung đột. Trong môi trường gia đình, sự xung đột càng  có nhiều nguy cơ bùng nổ hơn khi người vợ thành công hơn người chồng.

Trước hết chúng ta hãy xem xét:
         
1)  Những nguyên nhân dẫn đến xung đột:

  Có rất nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến xung đột giữa vợ chồng nhưng ở những cặp vợ chồng có người vợ thành công hơn chồng, sự xung đột thường do yếu tố tâm lý nhiều hơn:

* Do người đàn ông mặc cảm vì thua kém vợ:

     Với bất cứ nền văn hóa nào, và ngay cả trong Tin mừng, vai trò người đàn ông cũng được nhắc đến như một trụ cột trong gia đình, một vai trò được định hình là một người “trưởng gia đình”, khi vị thế đó bị lung lay, thay đổi, tâm trạng và suy nghĩ của người đàn ông chưa thể thích nghi với thực tại đó, họ khó chấp nhận được vai trò thua kém, dẫn đến những thay đổi về hành vi và cách sống ….

* Do người phụ nữ quá kiêu hãnh, xem thường chồng:

Khi người phụ nữ có may mắn và có cơ hội thành công hơn chồng, thường ở vị thế mới đó, họ cũng có những thay đổi, điều dễ dàng nhận thấy có thể là sự  tự tin  thái quá, lòng kiêu hãnh được thể hiện rõ nét, dẫn đến hành vi ứng xử thiếu tế nhị và tôn trọng đối với người chồng … đó cũng là những nguyên nhân đầu tiên tạo ra xung đột giữa vợ chồng.

Vì thế Người xưa có câu:

                        Một nhà hai Chủ không hòa,
                        Hai Vua một nước ắt là không yên

*  Những nguyên nhân khách quan khác:

- Do bạn bè, người thân có thái độ hoặc lời nói dễ chạm đến lòng tự trọng của người chồng khi đã đang mang trong mình tự ái và mặc cảm.

- Do con cái thay đổi cách cư xử khi thấy người mẹ là người có quyền lực hơn hoặc khả năng hơn trong gia đình.

- Những đòi hỏi của công việc, của xã hội … tạo ra một người phụ nữ không còn là người của gia đình nữa, họ có thể là người của công việc và của công chúng nhiều hơn…
 
2)  Những nguyên tắc giúp giải quyết xung đột:
 
      * Biện pháp ngăn ngừa:
 
              ° Thái độ:

-         Phải biết thông cảm, hiểu biết, chấp nhận và hy sinh lẫn cho nhau:
Dù rằng trong cuộc sống hiện tại, với khái niệm nam nữ bình đẳng, phần nào cũng có tác động làm thay đổi tư duy của phái nam.

Tuy nhiên người phụ nữ có hoàn cảnh “chồng thấp, vợ cao” cần nên biết khéo léo vận dụng những tác động đó để làm cho gia đình đầm ấm hạnh phúc, bằng cách giúp người chồng biết chia sẻ công việc trong gia đình một cách tự nguyện và trách nhiệm.

Người phụ nữ đã tạo ra được sự thành công  phải kể đến Bà Carly Fiorina, cựu Chủ tịch (CEO) của Cty Hewlett Packard, là người đứng đầu sổ trong số 50 phụ nữ có quyền hành tối cao nhất trên thương trường trong nhiều năm liền, vì chính sự nghiệp của người phụ nữ này có được một phần là do sự hy sinh của người chồng đã chấp nhận “về vườn”, gánh vai trò “nội trợ” để bà thăng tiến. 

-         Luôn tôn trọng, yêu thương, cởi mở và đặt nặng tình nghĩa vợ chồng hơn:

Vì chỉ với tình yêu, trong tình yêu, sự thăng hoa của nghĩa vợ chồng sẽ được thể hiện thật  ngọt ngào, giản dị và sâu sắc... 

Nhà tôi, tôi gọi là Mình,
Mình ơi, tôi gọi Mình là Nhà tôi.

(Thơ trích trong bài giảng Thánh Lễ Hôn nhân do Cha Chủ Tế Vũ Khởi Phụng- Dòng Chúa Cứu Thế, sưu tầm).

    Chính vì tình, vì nghĩa, hai người sẽ cùng nhau gánh vác và sẻ chia trách nhiệm để luôn có được một “ngôi nhà hạnh phúc’’ đầy ắp yêu thương.

-         Hãy chấp nhận thực tại, luôn biết sống đạo đức, khiêm nhường và cầu nguyện để có thể lắng nghe được ý Chúa, sẽ  cảm nhận được dù  cuộc sống có như thế nào đó cũng là Thánh ý… và tất cả là Hồng ân của Chúa.

-         Biết nhìn nhận sự thành công của mình là do Chúa ban, không kiêu ngạo và tỏ ra khinh thường chồng. Vì sự thành công theo lẽ thường tình chỉ được nhìn nhận ở khía cạnh vật chất “tiền, tài, danh vọng”, nhưng với ý nghĩa đầy đủ, nó còn bao gồm cả khía cạnh tinh thần “đức, hạnh, đạo đức” … Nếu hiểu và nhìn nhận như thế hẳn sẽ không có gì để kiêu ngạo và coi thường người khác vì với lòng nhân từ và công bằng của Chúa, Ngài  chẳng để ai là người trắng cả hai tay sống trong cuộc đời này ( đọc Tin mừng Lc 12,22-31 : Tin tưởng vào Chúa quan phòng)
 
            ° Cách xử sự

-         Ăn nói hòa nhã, vui vẻ, lịch sự với mọi người và nhất là với chồng con.

-         Tế nhị và luôn tôn trọng chồng trong suy nghĩ cũng như trong hành động.

-         Tạo sự hiểu biết và tôn trọng của những người xung quanh đối với chồng mình bằng chính sự cư xử của mình.

-         Tránh gây hiểu lầm và tránh những môi trường hoặc những người dễ gây nhạy cảm với lòng tự trọng của chồng mình.

-         Luôn giáo dục con cái về lòng hiếu thảo, sự lễ độ, thái độ biết tôn trọng người khác và các giá trị tinh thần cũng như lòng đạo đức .

Về điểm này chúng ta không thể không học hỏi tấm gương của Nữ hoàng Victoria (Anh), tuy làm Vua một nước, nhưng bà luôn tôn trọng, hỏi ý kiến Đức lang quân trong mọi việc, luôn dành thời gian chăm sóc ông… khi ông chết, bà lưu giữ mọi kỷ vật cũng như sống cùng với các thói quen của ông lúc sinh thời.Trong tình yêu thì thế mà trong cách xử sự, ngoại giao, nhờ sự khôn khéo, mềm mỏng, bà đa nhiều lần cứu vãn tình trạng khó khăn của nước Anh và bà là người phụ nữ có  được cả tình yêu và danh vọng trong cuộc đời.
 
* Khi xảy ra xung đột:
 
° Phương cách giải quyết:

-         Tự chủ, kìm hãm tự ái và nóng nảy, biết nhẫn nhục và biết nhìn lại chính mình. Nên biết lắng nghe nhiều hơn nói vì :

Ăn lắm thì hết miếng ngon,
Nói lắm thì hết lời khôn, hóa rồ.

-         Tìm cách đối thoại chứ không phải đối đầu, trao đổi trong tình thương yêu, nhường nhịn, rộng lượng và tha thứ để hiểu nhau hơn…

Ca dao, Tục ngữ có câu:

              Bên thẳng thì bên phải chùng,
              Hai bên cùng thẳng thì cùng đứt dây.      
           
-         Cầu nguyện và luôn nhìn vào gương của Mẹ Maria và Gia đình Thánh Gia, luôn với thiện chí cải thiện chính mình hơn là kết tội và lên án người khác.

Theo gương Thánh Gia là sống với Tình yêu và những đòi  hỏi  của Tin mừng như thư của Thánh Phao Lô gửi Tín Hữu Ephêsô : Vợ hãy phục tùng Chồng, như thể đối với Chúa, vì chồng là đầu của vợ, cũng như Đức Kitô là đầu của Hội Thánh và Ngài là Cứu Chúa của thân mình, dù sao, như Hội Thánh tùng phục Đức Kitô, thì các người làm vợ cũng hãy phục tùng chồng họ như vậy trong mọi sự… Chồng hãy yêu mến vợ, cũng như Đức Kitô đã yêu mến Hội Thánh… 

Gia đình Thánh Gia đã sống giữa đời thường để làm một tấm gương cho mỗi gia đình chúng ta.

-         Biết chấp nhận người khác như họ là chính họ và tôn trọng nhân vị của chồng chứ không phải điều gì khác,  đó chính là nói lên ý nghĩa của Hôn nhân với lời cam kết “ hứa giữ lòng chung thủy với Anh khi thịnh vượng cũng như lúc gian nan, khi ốm đau cũng như lúc mạnh khỏe, để yêu thương và tôn trọng anh suốt đời em”
 
° Biện pháp hỗ trợ:

-         Giúp chồng có điều kiện cải thiện tình trạng bản thân ( cả tâm lý, thể lý và xã hội).

Trong Cổ học Tinh hoa có câu chuyện về người phu đánh xe cho vị tướng nước Tề, nhờ người vợ khôn khéo đã biết cách sửa sai, cải thiện được tâm tính và giúp  chồng có được cả vị trí xã hội :

Một hôm vợ của người đánh xe nói với chồng: Thiếp thấy quan An Tử tuy vóc dáng thấp bé, nhưng lại làm Tướng nước Tề danh tiếng lẫy lừng thiên hạ, thế mà thiếp xem ông vẫn tỏ vẻ khiêm nhường như chưa bằng ai. Chớ như chàng, cao lớn đẫy đà, chỉ mới làm được một tên đánh xe tầm thường hèn hạ, thế mà thiếp xem chàng đã ra dáng lấy làm vinh hạnh, tưởng không ai bằng. Nên thiếp xin được bỏ chàng, thiếp đi.

Từ hôm ấy, tên đánh xe bỏ được cái bộ vênh váo, chừa được cái tính nông nổi. An Tử thấy thế lấy làm lạ hỏi, tên đánh xe đem việc nhà kể lại. An Tử bèn cất lên cho làm chức Đại phu.

-    Rủ chồng tham dự các khóa Hội thảo và Hội đoàn Công giáo để rèn luyện lòng  đạo đức và có những hoạt động cụ thể cho vấn đề Đức tin.

-         Nhờ những người thân, bạn bè hoặc những người có ảnh hưởng với chồng mình và họ phải thực sự có tinh thần hòa giải, lòng đạo đức và sự hiểu biết để tác động nhằm thay đổi chồng mình theo hướng tích cực.

-         Tạo ra những sinh hoạt gia đình, bạn bè để vui chơi giải trí và thực sự trở thành cầu nối giúp chồng sống thỏa mái, vui vẻ với mọi người xung quanh.
 
Nếu ngày xưa hình ảnh trong ca dao được thể hiện:

          “ Sáng trăng trải chiếu hai hàng,
Bên anh đọc sách, bên nàng quay tơ ’’

                   Thì ngày nay:

                              “Bên anh vi tính, bên nàng ti vi”

                   Hoặc:
                             Bên anh  phục vụ (Giáo hội), bên nàng tham gia (Hội đoàn)
Cuộc sống với những tiện nghi vật chất, cũng như các hoạt động tinh thần, nếu biết sống hài hòa, hạnh phúc sẽ triển nở.

-         Thay đổi chính mình để luôn tạo được hạnh phúc, niềm tin yêu và sự cân bằng trong mái ấm gia đình.

Theo chia sẻ của bà Fiorina khi được hỏi về vai trò làm vợ và làm mẹ trong gia đình, bà nói: “Mỗi khi bước chân vào nhà, việc đầu tiên tôi làm là cởi ngay ra ‘cái áo công việc, xã hội’ rồi treo nó vào tủ khóa lại, sau đó, tôi khoác vào ‘cái áo người vợ, người mẹ’ để còn thụ hưởng cái không khí gọi là ‘gia đình’ tuyệt vời kia chứ”

Còn kinh nghiệm của ông Brian Dyson, cựu CEO của Cty Coca Cola chia sẻ: “Bạn hãy tưởng tượng cuộc đời như một trò chơi tung bóng. Trong tay bạn có năm quả bóng được đặt tên là Công Việc, Gia Đình, Sức Khỏe, Bạn Bè và Tinh Thần. Bạn tung hết tất cả lên không trung. Bạn sẽ nhận biết ngay rằng công việc là quả bóng cao su, bởi vì khi bạn làm nó rơi xuống đất, nó sẽ nhảy tưng lên lại. Thế nhưng bốn quả bóng còn lại là: Gia Đình, Sức Khỏe, Bạn Bè và Tinh Thần – đều là những quả bóng bằng thủy tinh. Nếu bạn lỡ tay đánh rơi một trong những quả bóng đó, nó sẽ bị trầy sướt, bị tì vết, bị nứt, bị hư hỏng, thậm chí bị vỡ tan mà không làm sao có thể làm lành lại được. Chúng sẽ không bao giờ trở về tình trạng như cũ. Bạn phải hiểu điều đó và cố gắng đạt được sự cân bằng trong cuộc sống của bạn.”
 
-         Luôn tạo được sự vững vàng và nhất là sự ổn định về tài chính trong gia đình. Đây thực sự là yếu tố không thể thiếu để giữ được sự bền vững của gia đình và cũng được đánh giá là một tiêu chí thành công của người phụ nữ trong gia đình.
 
GHI NHỚ:
 
 Khi xảy ra xung đột vợ chồng, người vợ Công giáo dù có thành công hơn chồng vẫn luôn:

-         Biết tự chủ, ôn hòa trong việc đối thoại để giải quyết mối xung đột trong tinh thần tôn trọng và yêu thương.

-         Biết nhìn nhận khuyết điểm của mình để cải thiện, biết nhìn về những ưu điểm của chồng để thứ tha.

-         Luôn coi trọng sự lành mạnh và bền vững của Gia Đình vì đó là yếu tố cơ bản để xây dựng Xã hội và Giáo hội tốt đẹp, đó cũng là nhân tố quan trọng để góp phần hình thành nhân cách cho con cháu, là trách nhiệm thiêng liêng mà bậc làm cha mẹ phải giữ gìn.

Đẹp sao hình ảnh bình dị trong ca dao:

“Râu tôm nấu với ruột bầu,
Chồng chan vợ húp, gật đầu khen ngon ’’

-         Cũng nên nhờ những người có lòng đạo đức và thiện chí để hòa giải khi có xung đột xảy ra mà không thể tự giải quyết được. Nhất là khi vợ chồng có lầm lỗi gì quá nặng nề và có thể đưa tới sự tan vỡ gia đình, hãy nhớ tới bài Phúc âm nói về việc Chúa Giêsu làm trọng tài giải quyết việc người phụ nữ ngoại tình bị lên án ném đá… nếu không với sự khôn ngoan, thiện tâm và sự tinh tế đến tuyệt vời của Chúa Giêsu, liệu người phụ nữ đó có cơ hội sống còn để thay đổi không?

-         Hãy cầu nguyện và khiêm nhường lắng nghe ý Chúa. Luôn biết nhìn nhận Mẹ Maria và Gia đình Thánh gia là tấm gương không thể thiếu để hoàn thiện mình và xây dựng gia đình của mình.

Còn nhớ trong bữa tiệc cưới tại Ca-na miền Ga-li-lê, Mẹ Maria đã ‘quan tâm’ biết chủ nhà hết rượu khi tiệc cưới đang dở dang, Mẹ nói với Chúa Giêsu để xin Ngài làm phép lạ giúp họ, mặc dù chưa đến giờ của Ngài, Chúa cũng đã ‘hy sinh’ vâng lời Mẹ biến nước thành rượu, dù Ngài có nói với Mẹ đó không phải việc của chúng ta, nhưng Mẹ vẫn luôn ‘tin tưởng’ Chúa sẽ nhận lời  bất kỳ điều gì Mẹ yêu cầu, vì Mẹ không bao giờ xin điều gì cho mình, mà chỉ luôn xin vì quyền lợi người khác.

Trong Bài viết “Hôn phối: hạnh phúc và hồng phúc’ (Hạt nắng vô tư của Đức cha Giuse Vũ Duy Thống), đã sưu tầm được mấy câu thơ ngộ nghĩnh nhưng lại nói lên được ý nghĩa quan phòng của Thiên Chúa trong mỗi con người và trong mọi sự vật:
 
“        Tình yêu như lợi với răng,
          Không răng thì lợi bỗng băn khoăn buồn.
          Có răng đau, khổ vô cùng,
          Rụng răng thì lợi bỗng buồn băn khoăn ’’
 
Xin được dùng thay cho lời kết… Vì không có việc gì mà Thiên Chúa không làm được và với Thần trí khôn ngoan, Ngài không tạo dựng những sinh vật nào với chỉ những cái dư thừa hoặc chỉ với những khiếm khuyết  và cũng chẳng tạo dựng một sự vật nào mà không có ý nghĩa của nó, có chăng là chúng ta chưa nhìn thấy hết những khuyết điểm nơi mình hoặc sự vật này và những ưu điểm nơi người khác hoặc sự vật khác.

           Mong sao sự chia sẻ này sẽ phần nào giúp ích cho những người Vợ Công giáo khi ở trong lợi thế Chúa ban, luôn được Ơn Thánh Linh soi dẫn để chèo chống con thuyền Gia đình cặp bến bờ hạnh phúc, bình yên.    
 
NHỮNG SÁCH & ĐĨA CẦN THAM KHẢO:
 
1) Kinh Thánh.
2) Giáo lý Hôn nhân và Gia đình (của Ủy Ban Giáo Lý Đức Tin trực thuộc HĐGMVN)
3)    Hạt nắng vô tư ( Bộ sách của ĐC Giuse Vũ Duy Thống)
4)    Bộ đĩa Các Bài Giảng của ĐC Phêrô Nguyễn Văn Khảm.
 
Trung Tâm Mục Vụ Sài Gòn 31.10.2009