“Nước lúc nào cũng là yếu tố quan trọng, ảnh hưởng đến đời sống hàng ngày. Nước lên, giá thực phẩm lên, thì trước sau gì khách hàng cũng phải chịu, như vấn đề chung của người dân."
WESTMINSTER (NV) - Nguồn nước địa phương vốn dĩ không đủ cung cấp cho người dân, Nam California phụ thuộc phần lớn vào hai nguồn bổ sung: hệ thống nước tiểu bang bắt nguồn ở Bắc California và con sông Colorado của vùng Tây Nam Hoa Kỳ. Hiện tại, khi lượng tuyết và mưa tại các vùng này xuống thấp đến mức báo động, người dân Nam California đã, đang, hoặc sẽ phải chuẩn bị tinh thần đối phó với mùa khô sắp tới.
Little Saigon lo thiếu nước
Lo lắng là điểm chung trong những lời chia sẻ của người dân Little Saigon khi trả lời phỏng vấn của nhật báo Người Việt. Tuy nhiên, với mỗi người, mỗi kiểu kinh doanh khác nhau, bày tỏ nỗi lo ở mỗi mức độ khác nhau. Phần lớn người được hỏi đều bày tỏ sự lạc quan và đã sẵn sàng cho mùa khô tới.
Tại một tiệm bán nước lọc ở Little Saigon. Hình minh họa. (Hình: Thiên An/Người Việt)
Anh Linh Nguyễn, gia đình là chủ nhân Chợ Tam Biên, nói: “Nước lúc nào cũng là yếu tố quan trọng, ảnh hưởng đến đời sống hàng ngày. Nước lên, giá thực phẩm lên, thì trước sau gì khách hàng cũng phải chịu, như vấn đề chung của người dân. Giá nước thay đổi thì cán cân giá cả sẽ thay đổi hết. Nhưng chúng ta cũng không đến nỗi phải sợ là không có nước xài. Hy vọng trời sẽ mưa.”
“Từ bữa tới giờ nghe nói sắp hạn hán thì cũng lo một nỗi lo chung,” ông Tùng Lê, chủ nhân Euclid Nursery, chia sẻ. Vườn cây của ông nhập các loại cây từ các vựa ở nơi khác về Orange County, trước khi bán lại cho khách hàng. “Bữa nào có mưa đỡ bữa đó, không phải tưới cây. Khô hạn thiếu mưa thì phải lo tưới. Tụi tôi là kinh doanh nên tiền nước cũng bị giá khác, thêm tiền trả cho bên sở cứu hỏa nữa...”
Ông Tùng Lê cho biết, hiện tại tình hình công việc chưa bị ảnh hưởng gì bởi thời tiết. Tuy vậy, vốn quen dần với tình trạng khô hạn của California trong vài năm qua, gia đình ông “xài nước kỹ lắm” trong các sinh hoạt hàng ngày.
Ông Nguyễn Ngọc Can, chủ vựa mía cung ứng cho nhiều tiệm nước mía ở Little Saigon, và ông Hee Park, chủ nhân vựa cây Ever Green Nursery có bán nhiều loại cây trái cho người Việt Nam ở Little Saigon có cùng nhận xét: “Kinh doanh thì có lúc thắng, lúc thua. Giá cả (nước) lên xuống gì thì mình đối phó, tự gia giảm thôi.”
Sự lạc quan của họ không phải là không có căn cứ. Tốt hơn so với nhiều vùng khác tại Nam California, cơ quan Orange County Water District quản lý hệ thống nước ngầm tại Quận Cam có khả năng cung ứng khoảng một nửa nhu cầu nước địa phương. Có thành phố, đơn cử Fountain Valley, khoảng hai phần ba nước đến các gia đình là từ lòng đất ven sông Santa Ana River và các chương trình tái chế nước của địa hạt, nên ít phụ thuộc vào nước của tiểu bang và sông Colorado của miền Tây Nam.
Tuy vậy, Orange County vẫn cần đến nguồn cung cấp nước của tiểu bang và sông Colorado. Tình trạng khô hạn khiến giá nước tăng liên tục và tăng nhanh từ năm 2010 đến nay và chưa có dấu hiện dừng lại trong mùa hạn tiếp theo này. Ðiều này khiến nhiều tiểu thương kinh doanh nước lọc tiết lộ nhiều khó khăn họ đang và sẽ gặp vì giá nước.
“Giá nước mỗi năm mỗi lên, tiền thuê (mặt bằng) cũng lên. Mùa khô đến, nếu thiếu nước, chính quyền không tăng giá nhiều cho người dân đâu. Họ không dám. Nhưng họ sẽ tăng giá nước lên các cơ sở kinh doanh,” ông Vũ Chung, làm chủ một tiệm nước lọc ở Fountain Valley và trong nghề từ năm 1996.
Ông Chung nói nghề bán nước lọc chỉ cần mua máy chứ không cần chuyên môn, nhưng cũng có nhiều khó khăn như cạnh tranh hay ghi sổ sách. “Không lời nhiều. Người Việt mình làm để nuôi sống bản thân, không phải phụ thuộc vào người khác. Thường tiệm nhỏ, chỉ người nhà làm với nhau, chứ chẳng ai mở lớn hay mướn nhân viên. Giá bán cũng không ai dám tăng. Mà giá nước cứ tăng. ”
Một số tiệm nước lọc khác cũng công nhận tình hình hiện tại, như nhân viên tại An Water ở Garden Grove nói “Họ có lên giá thì tụi tôi cũng phải giữ giá. Từ ngày tivi quảng cáo cái đồ lọc nước gì đó gắn vô vòi nước, làm như người ta ít ra tiệm. Nên mình không muốn tăng giá thêm làm gì.”
Kế hoạch đối phó mùa khô
Thành phố Fountain Valley có kế hoạch cập nhật định kỳ 5 năm một lần để đối phó việc phân phối nước cho năm thường, năm khô và cho đợt hạn kéo dài nhiều năm. Thành phố Westminster tiếp tục thực thi quyết định số 2449 với các quy định giới hạn người dân dùng nước trong những khoảng thời gian và vào những việc nhất định. Trang mạng của thành phố đề cập đến tuyên bố tình trạng khẩn cấp về khô hạn do thống đốc tiểu bang đưa ra hồi Tháng Giêng, 2014.
Ông Joe Berg, nhân viên quản lý chương trình dùng nước hiệu quả “Water Use Efficiency Programs” tại Orange County, cho biết: “Ngân sách cho các chương trình tiết kiệm nước đang được hoạch định để tăng lên gấp đôi trong năm nay.” Ông đại diện cho Municipal Water District of Orange County, cơ quan quản lý nguồn nước từ tiểu bang và sông Colorado phân phối đến địa phương và chịu trách nhiệm thúc đẩy việc sử dụng nước hiệu quả như thay cỏ bằng cây, thay thế các thiết bị nước rò rỉ...
Về nguồn nước ngầm tại địa phương, ông Philip Anthony, giám đốc Cơ Quan Orange County Water District cho biết: “Ðịa hạt chúng ta so với nhiều nơi khác có một hệ thống xử lý và tái chế nước rất tốt. Tuy bên văn phòng Municiple Water District of Orange County (chịu trách nhiệm về nước nhập từ nơi khác đến) là người phụ trách chính về chương trình tiết kiệm nước hiệu quả, chúng tôi (chịu trách nhiệm về nước ngầm tại địa phương) cũng cố gắng bảo đảm công việc được làm tốt trong mùa khô hạn.”
Cho toàn California, Thống Ðốc Jerry Brown hôm 1 Tháng Ba ký ban hành luật cứu nguy hạn hán trị giá $687 triệu, để đối phó với tình trạng thiếu nước, mà ông gọi là “tệ hại nhất ở tiểu bang trong lịch sử hiện đại.” “Luật này đánh dấu một bước tiến quan trọng, tuy vậy, người dân California cần phải tiếp tục tiết kiệm nước.” Ông nói trong một văn bản.
Về chính phủ liên bang, Tổng Thống Obama sau khi cùng phái đoàn đến thăm những nông trại khô cằn ở Central Valley hiện hứa giúp tài chánh để California vượt qua mùa khô sắp đến. Với nền kinh tế và nông nghiệp lớn nhất nước của California, vấn đề khô hạn tại đây là nỗi lo không chỉ của người dân địa phương.
