Cần phải tránh leo thang xung đột tại vùng biển chiến lược, ngăn cản tự do lưu thông hàng hải.

Tổng thống Mỹ Barack Obama tiếp đồng nhiệm Philippines Benigno Aquino tại Nhà trắng (Reuters)

Ngày hôm qua, 08/06/2012, sau khi tiếp tổng thống Philippines Benigno Aquino tại Nhà Trắng, tổng thống Mỹ Barack Obama đã tuyên bố là cần phải có những luật lệ rõ ràng để giải quyết các tranh chấp tại Biển Đông và cả khu vực châu Á-Thái Bình Dương, nơi mà Hoa Kỳ đang cố gắng gia tăng sự hiện diện về quân sự.

Theo tổng thống Obama, điều quan trọng là cần phải tránh leo thang xung đột tại vùng biển chiến lược, ngăn cản tự do lưu thông hàng hải.

Về cuộc gặp với nguyên thủ Philippines, tổng thống Mỹ cho biết : « Chúng tôi không chỉ thảo luận về các vấn đề quân sự và kinh tế mà cả những vấn đề khu vực ». Ông Obama đưa ra ví dụ là cần phải có được các chuẩn mực và quy định quốc tế rõ ràng, vững chắc, để giải quyết các tranh chấp hàng hải trong vùng.

Hoa Kỳ đã tuyên bố giúp đỡ Philippines, một trong những đồng minh của Washington trong khu vực, tăng cường khả năng quân sự, để có thể đương đầu với Trung Quốc trong vụ tranh chấp ở bãi đá Scarborough, ở Biển Đông mà Manila gọi là biển Tây Philippines.

Về phần mình, tổng thống Philippines Aquino không nhắc đến cuộc đối đầu với Trung Quốc tại bãi đá Scarborough, nhưng ông nói rằng cuộc gặp với tổng thống Obama đã củng cố thêm mối quan hệ lâu đời giữa hai nước, nhất là vào lúc cả Mỹ và Philippines đều phải đối mặt với các thách thức.

Nhà Trắng cho biết là lãnh đạo hai nước đã « nhấn mạnh đến tầm quan trọng của các nguyên tắc bảo đảm tự do lưu thông, tôn trọng luật pháp quốc tế và không ngăn cản giao thông thương mại hàng hải » và nguyên thủ hai nuớc đã bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ đối với các nỗ lực ngoại giao của các nước liên quan nhằm giải quyết các tranh chấp lãnh thổ phù hợp với luật pháp quốc tế, không đe dọa dùng sức mạnh hoặc vũ lực.

Từ năm 1898 đến 1946, Philippines là thuộc địa của Hoa Kỳ. Năm 1951, hai bên ký một Hiệp ước liên minh. Cho đến nay, Mỹ vẫn giữ thái độ trung lập trong các tranh chấp về chủ quyền lãnh thổ ở Biển Đông, nhưng Washington khuyến khích giải quyết các tranh chấp này trong khuôn khổ thương lượng đa phương và đây là điều mà Trung Quốc phản đối vì Bắc Kinh muốn khai thác thế mạnh nước lớn, chỉ muốn đàm phán song phương, với từng nước liên quan.

Cũng trong ngày hôm qua, trước khi tổng thống Mỹ tiếp đồng nhiệm Philippines tại Washington, Ngoại trưởng Hillary Clinton đã tuyên bố là Hoa Kỳ không đứng về bên nào trong cuộc đối đầu giữa Philippines và Trung Quốc tại bãi đá Scarborouh, nhưng rất quan tâm đến việc bảo đảm tự do lưu thông, an ninh cho các tuyến vận tải hàng hải quốc tế và ổn định tại Biển Đông.

Lãnh đạo ngành ngoại giao Mỹ khuyến khích đối thoại, giải quyết các tranh chấp một cách hòa bình, chống lại việc sử dụng vũ lực hoặc đe dọa dùng sức mạnh và nhấn mạnh : « Chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi sát tình hình ».