Hai nhà lãnh đạo cũng sẽ thảo luận cách thức tăng cường hợp tác song phương

Tổng thống Mỹ Obama và Tổng thống Philippines Benigno Aquino từng gặp nhau bên lề Thượng đỉnh ASEAN 18/11/2011 (REUTERS)

Trong một thông cáo công bố hôm 25/05/2012, Nhà Trắng xác nhận là Tổng thống Obama sẽ hội đàm với đồng nhiệm Philippines Benigno Aquino tại Washington ngày 08/06 tới đây.

Theo giới quan sát, cuộc tiếp xúc cấp cao này là nhằm biểu thị hậu thuẫn của Mỹ đối với đồng minh Đông Nam Á vào lúc Manila đang bị Bắc Kinh gây sức ép trong cuộc tranh chấp chủ quyền Biển Đông.

Thông cáo của phủ Tổng thống Mỹ nói rõ : “Philippines là một người bạn và đồng minh lâu đời của Hoa Kỳ, và Tổng thống (Obama) mong muốn thảo luận với Tổng thống Aquino về các mối quan hệ chặt chẽ trên bình diện chiến lược, kinh tế và giữa người dân hai nước, và về công cuộc hợp tác của hai bên trong vùng Châu Á-Thái Bình Dương. Hai nhà lãnh đạo cũng sẽ thảo luận cách thức tăng cường hợp tác song phương."

Cuộc họp thượng đỉnh Obama-Aquino là dấu hiệu mới nhất phản ánh chiều hướng càng lúc càng được củng cố thêm của liên minh Mỹ - Philippines, sau một chuyến đồng viếng thăm Washington hiếm hoi của hai bộ trưởng Ngoại giao và Quốc phòng Philippines cuối tháng Tư vừa qua.

Đối với chính quyền Obama, việc củng cố liên minh với Philippines nằm trong chiến lược mới hướng về châu Á, chú ý nhiều hơn đến khu vực Đông Nam Á, thắt chặt quan hệ với một vùng kinh tế năng động, nơi một số quốc gia đang bị vướng vào các tranh chấp lãnh thổ với cường quốc đang lên là Trung Quốc.

Quan hệ giữa Manila với Bắc Kinh đang đặc biệt căng thẳng do tranh chấp chủ quyền trên bãi đá Scarborough Shoal (Panatag theo tiếng Phi, Hoàng Nham theo tiếng Hoa) ngoài Biển Đông.

Từ ngày 10/04 vừa qua, tàu thuyền hai nước đang trực diện nhau tại vùng bãi đá mà Philippines cho là nằm trong vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý của mình, nhưng lại bị Trung Quốc đòi chủ quyền, viện cớ đó là vùng biển lịch sử của họ, tương tự như phần còn lại của Biển Đông nằm trong tấm bản đồ 9 đường gián đoạn mà họ đơn phương áp đặt.

Bị Trung Quốc lấn lướt, Philippines - quốc gia có quân đội yếu nhất trong khu vực - đã cầu viện đến đồng minh chính là Hoa Kỳ, vốn đã ký kết với mình một Hiệp ước Phòng thủ Chung, và đã được đáp ứng phần nào. Tuy vậy, Manila vẫn không muốn gây căng thẳng vô ích với Bắc Kinh.

Sau khi phía Hoa Kỳ loan tin về cuộc họp thượng đỉnh Obama - Aquino vào thượng tuần tháng Sáu, phát ngôn viên phủ Tổng thống Philippines vào hôm nay xác định ngay lập tức rằng : “Sự kiện đó hoàn toàn không có liên hệ gì với cuộc đối đầu hiện nay (với Trung Quốc)”.

 Theo bà Abigail Valte, một phát ngôn viên của Tổng thống Philippines, cuộc gặp đã được lên kế hoạch từ lúc Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton chuyển lời mời của ông Obama, nhân chuyến công du tháng Mười một năm ngoái.