Philippines, Việt Nam, Malaysia và Brunei, dều nhận chủ quyền một phần hay toàn thể khu vực biển...

Tổng thống Philippines Benigno Aquino III - Hình: AP

Tổng thống Philippines nói ASEAN phải duy trì một lập trường chung trong việc đối phó với Bắc Kinh

Tổng thống Philippines Benigno Aquino đang kêu gọi Liên Hiệp các Quốc Gia Đông Nam Á ASEAN hãy hình thành một bộ luật ứng xử cho những tuyên bố nhận chủ quyền trong khu vực Biển Đông, trước khi thương thuyết với Trung Quốc, để giảm bớt tình hình căng thẳng đang lan rộng trong khu vực.

Ông Aquino, lên tiếng hôm thứ Ba tại thủ đô Phnom Penh của Kampuchea, đã lên tiếng trước những nguyên thủ quốc gia khác rằng khối này phải “duy trì một lập trường chung” trong việc đối phó với Bắc Kinh.

Các quốc gia ASEAN và Trung Quốc, không phải là nước thành viên, vẫn đưa ra những tuyên bố nhận chủ quyền trái ngược nhau về những khu vực có tiềm năng cao về trữ lượng khoáng sản và dầu khí trong vùng biển rộng lớn ở đông nam Á.

Trung Quốc vẫn tìm cách thương thuyết riêng lẻ với từng quốc gia một, và hiện vẫn chưa rõ những tiến triển tại hội nghị thương đỉnh hôm thứ Ba có thể dung hòa được hay không, và nếu được thì dung hòa như thế nào?

Thủ tướng Hun Sen của Kampuchea, quốc gia hiện đang giữ chức chủ tịch ASEAN, đã khai mạc hội nghị thượng đỉnh 2 ngày hôm thứ Ba với lời kêu gọi các quốc gia thành viên hãy cùng chung sức làm việc để thu hẹp khoảng cách giữa các quốc gia giàu nhất và nghèo nhất trong khu vực.

Kampuchea vẫn duy trì những quan hệ mật thiết với Bắc kinh và theo giới phân tích thời cuộc dự đoán trước khi diễn ra hội nghị thượng đỉnh, Kampuchea, một quốc gia chủ yếu được Trung Quốc đầu tư rất nhiều, sẽ tìm cách giảm thiểu các vụ tranh chấp lãnh hải trong tư cách nước chủ tịch hội nghị.

Philippines, Việt Nam, Malaysia và Brunei, dều nhận chủ quyền một phần hay toàn thể khu vực biển trong vùng Đông nam Á nơi có tiềm năng cao về tài nguyên thiên nhiên khiến họ xích mích với Trung Quốc, nước hiện đang đòi toàn bộ chủ quyền trong khu vực rộng đến 3 triệu 500 ngàn kilomét vuông.

Cả Philippines và Việt Nam đều tố cáo tàu bè Trung quốc xâm phạm đặc khu kinh tế của hai nước và quấy nhiễu gây trở ngại cho các hoạt động dò tìm dầu khí của họ. Cả Manila và Hà Nội đã thủ đắc những tàu bè mới cho hải quân khi họ nói lên quyết tâm bảo vệ lời tuyên bố nhận chủ quyền, trong lúc Trung quốc có được chiếc hàng không mẫu hạm đầu tiên.

Trong một diễn biến khác hôm thứ Ba, nhiều thành viên ASEAN nêu lên mối quan ngại về vụ phóng tên lửa của Bắc Triều Tiên dự tính thực hiện vào sau này trong tháng. Bình Nhưỡng nói hỏa tiễn này sẽ đưa một vệ tinh theo dõi thời tiết vào quĩ đạo trái đất.

Nhưng Hoa Kỳ và các quốc gia khác nói vụ phóng này vi phạm các lệnh cấm Bình Nhưỡng phóng tên lửa có khả năng mang theo đầu đạn hạt nhân.