Trong năm qua, chỉ có 12 nước có cải thiện ít nhiều

 Tunisia khai mào cho Mùa Xuân Ả Rập một năm trước

Mùa Xuân Ả Rập gây choáng váng cho các chế độ ở Trung Đông nhưng cũng tạo ra thách thức lớn nhất từ 20 năm qua cho các chính quyền độc đoán ở châu Á, theo đánh giá của cơ quan giám sát dân chủ Freedom House.

Nhưng cũng vì thế, trong phản ứng tự vệ, nhiều chế độ ra tay trấn áp các tiếng nói đối kháng, khiến xu hướng dân chủ có vẻ bị xuống thế.

Vào dịp kỷ niệm một năm các biến động bắt đầu tại Bắc Phi, bắt đầu từ Tunisia tháng 1/2011, báo cáo của Freedom House công bố hôm 19/01/2012 nói Trung Quốc đã tăng cường trấn áp các nhà bất đồng chính kiến trong cả nước.

Các tiếng nói đòi dân chủ và đối kháng "ở cả các vùng xa xôi hẻo lánh của Trung Quốc bị trấn áp" với mức độ chưa từng có trong một năm qua, báo cáo viết.

Làn sóng đấu tranh của người dân Bắc Phi và các nước Ả Rập kể từ sau khi nhà độc tài Tunisia Zine el-Abidene Ben Ali bị lật đổ được Freedom House cho là "thách thức lớn nhất cho các hệ thống độc đoán" kể từ khi Liên Xô tan rã.

Tự do xuống cấp

Nhưng bên cạnh các nước đã có thay đổi chế độ vì Mùa Xuân Ả Rập, Freedom House điểm ra các nước khác như Bahrain, Iran, Lebanon, Ả Rập Saudi Syria, Tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất và Yemen như những nơi tình hình dân chủ và tự do bị xuống cấp.

Thậm chí, Freedom House còn cho rằng thế giới trong năm đã hơi nghiêng về xu hướng toàn trị.

Chủ tịch Freedom House, ông David Kramer nói: "Chúng ta có một thời gian đa dạng và các chế độ toàn trị trên thế giới có vẻ như trên đà tiến lên, còn các nền dân chủ thì tụt lùi."

Nhưng năm qua, theo ông, cũng có xu hướng gợi ra hy vọng vì nói diễn ra trong khu vực mà nhiều nhà quan sát từng cho là khó có cơ hội biến đổi dân chủ.

Riêng tại Trung Quốc, chính quyền phản ứng trước các sự kiện ở quảng trường Tahrir, Cairo, "với một chiến dịch gần như hoảng loạn bằng các đợt bắt bớ, giam không thông báo, tăng kiểm duyệt báo chí và kiểm soát mạng Internet", theo Freedom House.

Trong số 26 quốc gia bị nêu tên là "giảm bớt tự do và bao dung" trong năm qua, chỉ có 12 nước có cải thiện ít nhiều.

Các quốc gia được đánh giá theo tiêu chuẩn quyền chính trị và tự do dân sự từ 1 đến 7, căn cứu vào Hiến chương Nhân quyền Liên hiệp quốc 1948.

Vai trò của bộ máy công an tại Trung Quốc được tăng cường

Con số 1 là chỉ dấu của quốc gia tôn trọng tự do nhất, 7 là kém nhất.

Các giá trị được đánh giá còn có tự do bầu cử, chế độ dân chủ đa đảng, nhà nước pháp quyền và cơ hội bình đẳng.

Tại châu Âu, tình hình bị Freedom House cho là đáng lo ngại cho dân chủ có Hungary và Ukraina.

Ở các nơi khác, Nam Phi cũng có dấu hiệu xấu đi như Azerbaijan và Kazakhstan.

Trong số các quốc gia và vùng đất mất tự do nhất thế giới có Eritrea, Guinea Xích Đạo, Bắc Triều Tiên, Ả Rập Saudi, Somalia, Sudan, Syria, Turkmenistan, Uzbekistan và Tây Tạng.

Nhân dịp kỷ niệm Mùa Xuân Ả Rập 25/1/2011-2012, hiện đang có nhiều ý kiến đánh giá trào lưu này và tác động của nó trên toàn cầu.

Báo cáo thường niên về tự do trên thế giới được Freedom House công bố từ 1972.