Chúng ta có thể dễ dàng nhìn thấy đôi khi người dân đợi dấu hiệu để bắt đầu khóc.

Người dân Triều Tiên kêu khóc trong tang lễ là có chỉ đạo?

Biên tập viên thời sự quốc tế của BBC ở Seoul John Simpson phân tích những ‘thủ thuật’ của chính quyền Bắc Hàn trong tang lễ Kim Jong-il và trong việc cai trị đất nước.

 BBC Việt ngữ trân trọng giới thiệu bài viết này.

Việc chuyển giao quyền lực từ một nhà độc tài cũ sang một nhà độc tài mới có thể là khoảng thời gian hết sức căng thẳng, nhất là khi nhà lãnh đạo mới dưới 30 tuổi và không có bất cứ kinh nghiệm chính trị cũng như điều hành gì.

Do đó Bắc Triều Tiên cần phải làm điều gì đó để trấn an người dân.

Màn diễu binh được đạo diễn công phu và hoành tráng trong tang lễ Kim Jong-il và những hình ảnh đám đông thảm thiết khi linh cữu Kim Jong-il di chuyển qua trung tâm Bình Nhưỡng đều có mục đích là đoàn kết đất nước trong nỗi đau buồn và giúp sự chuyển giao quyền lực được chắc chắn hơn.

Những màn trình diễn này còn nhằm để nhấn mạnh rằng Kim Jong-un là thành viên mới nhất của sự nghiệp gia tộc mà ông nội là Kim Il-sung đã tạo dựng. Điểm mạnh nhất của Kim Jong-un là anh ta là ai, chứ không phải anh ta đã làm được gì.

'Gầy gò đói khát'

 
Phần lớn người dân nông thôn Bắc Hàn sống trong cảnh gầy gò đói khát

Nhiều người tham dự tang lễ có thể cảm thấy an lòng trước những hình ảnh này, đúng như chính quyền Bắc Hàn mong muốn.

Nhiều người trong đám đông quần chúng kêu khóc ầm ỹ ăn mặc chỉnh chu theo đúng chuẩn mực của Bắc Triều Tiên. Họ cũng có vẻ được ăn uống tương đối đầy đủ.

Một người đào tẩu từ miền bắc sang miền nam mới đây cho biết nói với BBC rằng ông nghĩ những người dân Bắc Hàn đang than khóc có thể có một chút đau buồn trước cái chết của Kim Jong-il.

Nhưng ông ấy đã nói chuyện qua điện thoại với một vài người ở nông thôn và họ nói thẳng thừng với ông là họ ghét Kim Jong-il vì đã gây ra nạn đói khủng khiếp mà họ phải gánh chịu do hậu quả những chính sách của ông.

Những ai có thể đi xa hơn những khu ngoại ô nghèo khó nhưng ít nhiều trông có vẻ cũng tử tế của Bình Nhưỡng thường thuật lại những cảnh những người dân quê gầy gò đói khát. Những người dân như thế này không có lý do gì để ủng hộ chế độ.

Nhưng ở một đất nước mà các trại lao động tràn ngập tù nhân, sẽ rất nguy hiểm nếu thể hiện sự bất bình với chế độ.

Khi đoàn xe tang của Kim Jong-il đi qua những con đường của Bình Nhưỡng, bất cứ ai trong biển người mà không có vẻ gì đau buồn sẽ gặp tai họa.

Chúng ta có thể dễ dàng nhìn thấy đôi khi người dân đợi dấu hiệu để bắt đầu khóc.

Và ít nhất hai lần những hình ảnh tường thuật trực tiếp trên truyền hình quốc gia tình cờ cho thấy những cảnh công an và các quan chức đang cầm máy quay để thu hình những người đang đứng gần họ. Không thể cho là họ đang quay tư liệu về lễ tang.

Kim Jong-il, người thừa kế nền độc tài toàn trị từ cha là Kim Il-sung, vẫn có thể duy trì sự cai trị trong những hoàn cảnh khắc nghiệt mà không hề hấn gì. Nhưng liệu Kim Jong-un có thể làm được như cha trong một thế giới bỗng dưng nhìn thấy các nhà độc tài ít đi?

Bộ máy tuyên truyền của Kim Jong-un đã bắt đầu tạo dựng hình ảnh của anh ta như là một lãnh đạo quan tâm đến nhân dân.

 Báo chí Bắc Triều Tiên đăng tin rằng anh ta đã ra lệnh cung cấp nước nóng cho những người khóc thương trên đường phố.

Người bạn lớn

Trung Quốc, láng giềng khổng lồ của Bắc Hàn và trên thực tế là người bạn duy nhất của quốc gia này, có tiếng nói quan trọng trong việc hình thành chế độ mới ở nước này.

Trong cuộc đời của mình, Kim Jong-il đôi lần đã làm cho lãnh đạo Trung Quốc phải khó xử. Trung Quốc hiểu tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình ở châu Á trong khi Kim Jong-il kể từ năm 2008 tỏ quyết tâm muốn đối đầu với Hàn Quốc.

Các lãnh đạo Trung Quốc ghét bị cô lập, và mặc dù họ có liên hệ chặt chẽ với nhiều hơn một quốc gia ‘bất hảo’, họ vẫn muốn tạo cho mình hình ảnh tốt trong con mắt của thế giới.

Nếu Kim Jong-un và bè lũ của ông ta muốn tìm cách thiết lập quyền lực của mình bằng cách đe dọa Hàn Quốc, có lẽ với vũ khí hạt nhân thì Trung Quốc sẽ rất giận.

Nhưng một lần nữa, sẽ rất khó cho Trung Quốc ngăn chặn Bắc Triều Tiên.

Trung Quốc cũng đang cố gắng giữ cân bằng giữ tự do hóa và hạn chế sự phản đối. Điều này không hề dễ dàng.

Cách mà Bắc Hàn phát triển có thể có tác động đến tương lai của Trung Quốc.