Bắc Kinh muốn làm cho Ngải Vị Vị lo sợ, nhưng mưu mẹo này không thành.

Ngải Vị Vị cầm giấy chứng nhận đã nộp tiền thế chấp
 Reuters

"Gậy ông đập lưng ông". Khi sử dụng ngón đòn quen thuộc đòi truy thu thuế một khoản tiền rất lớn nhắm vào Ngải Vị Vị, chính quyền Trung Quốc muốn đập tan ý chí phản kháng, bịt miệng người nghệ sĩ nổi tiếng này.

Thế nhưng, Bắc Kinh đã bị bất ngờ : Hàng ngàn người dân Trung Quốc không sợ hãi, công khai góp tiền giúp ông nộp thuế.

Ngày 15/11/2011 là hạn chót mà Ngải Vị Vị phải nộp tiền truy thu thuế là 15 triệu nhân dân tệ (khoảng 1,7 triệu euro). Ông đã có đủ 8 triệu nhân dân tệ (930 ngàn euro) để nộp thế chấp cho phép ông kháng nghị quyết định của sở thuế Bắc Kinh. Đây là số tiền giúp đỡ của 30 ngàn người Trung Quốc.
 
Điều đáng nói là nghệ sĩ Ngải Vị Vị không hề kêu gọi giúp đỡ hay nói là không thể nộp truy thu thuế một khoản tiền lớn như vậy, nhưng làn sóng giúp đỡ ông đã dấy lên một cách nhanh chóng.

Trong một thời gian rất ngắn, kể từ đầu tháng 11, khi Ngải Vị Vị, qua mạng xã hội, lên tiếng tố cáo chính quyền Bắc Kinh đã hành động bất chấp đạo đức và pháp luật, ra quyết định đòi truy thu thuế đối với ông, đến nay, Ngải Vị Vị đã nhận được gần một triệu euro tiền giúp đỡ qua phiếu chuyển tiền, ngân phiếu, tiền chuyển qua ngân hàng vào tài khoản. Thậm chí, nhiều người còn cuộn tiền hoặc gập thành máy bay, ném vào sân văn phòng kiến trúc sư của ông ở Bắc Kinh.
 
Nhiều nghệ sĩ, nhà ly khai và đông đảo những người dân bình thường vô danh khác đã đi hàng trăm cây số, từ các tỉnh thành về Bắc Kinh để biểu thị sự ủng hộ đối với Ngải Vị Vị. Những người quyên góp khẳng định là họ coi các đóng góp giúp đỡ này như một hình thức bỏ phiếu tỏ thái độ bất bình đối với chính quyền.
 
Theo ông Renaud de Spens, chuyên gia về internet tại Trung Quốc, được AFP trích dẫn, thì đó là một sự diễu cợt khủng khiếp đối với chính quyền. Bắc Kinh muốn làm cho Ngải Vị Vị lo sợ, nhưng mưu mẹo này không thành.
 
Ông Trương Diệu Kiệt, thuộc Viện Mỹ thuật Trung Hoa cũng nhận định là « chính phủ bị mất mặt » và sẽ « phải hối tiếc về quyết định » đòi truy thu thuế đối với Ngải Vị Vị. Chính quyền đã không ngờ tới sự phản ứng mạnh mẽ của xã hội trong thời đại internet.
 
Về phần mình, chuyên gia về Trung Quốc Jean Philippe Béja, thuộc Trung tâm Nghiên cứu Quan hệ Quốc tế - CERI – Pháp cho rằng giới lãnh đạo ở Bắc Kinh muốn bịt miệng Ngải Vị Vị, thế nhưng, qua việc đòi truy thu thuế, họ đã làm lộ rõ sự ủng hộ đối với người nghệ sĩ này.

 « Ngải Vị Vị đã thành công trong việc biến đổi việc phạt thuế thành một sự biểu thị thái độ bất tin tưởng vào chính quyền ». Ông nhấn mạnh, sự kiện này cho thấy một bộ phận dân chúng không sợ hãi. Họ công khai cho biết tên của mình khi góp tiền.
 
Đầu tháng 4/2011, Ngải Vị Vị đã bị bắt giam biệt tích trong vòng 81 ngày. Kể từ khi được trả tự do vào cuối tháng Sáu và bị cấm rời khỏi Bắc Kinh, ông vẫn bác bỏ mọi cáo buộc trốn thuế. Theo luật sư của Ngải Vị Vị thì quyết định đòi truy thu thuế không tuân thủ luật pháp. Các sổ sách kế toán của công ty thì bị công an giữ. Do vậy, Ngải Vị Vị và các luật sư của ông đã quyết định kháng nghị.
 
Là họa sĩ, nhà điêu khắc, kiến trúc sư, Ngải Vị Vị là một nghệ sĩ tài năng. Một trong những công trình nổi tiếng của ông là sân vận động Olympic « Tổ chim » ở Bắc Kinh. Nhưng ông là cái gai đối với chính quyền. Ông bị cáo buộc đa thê, rồi trốn thuế. Trước làn sóng quyên tiền ủng hộ ông, đã có lúc Ngải Vị Vị bị đe dọa là « huy động vốn bất hợp pháp ».
 
Ngải Vị Vị sinh ra trong một gia đình mà bố là một nhà thơ lớn, một lão thành cách mạng.

Những người không ưa ông thì cho rằng đó là loại « con ông cháu cha », được nuông chiều đâm hư hỏng, thậm chí kiêu căng. Thế nhưng, Ngải Vị Vị, năm nay 54 tuổi, biết khai thác thế mạnh của Internet và các phương tiện truyền thông của ngoại quốc vì ông nói tiếng Anh trôi chảy. Ông có một vị trí đặc biệt trong giới ly khai Trung Quốc.
 
Mặc dù được Tạp chí Nghệ Thuật Art Review bình chọn là « nhân vật có ảnh hưởng nhất trên sân khấu nghệ thuật thế giới », Ngải Vị Vị vẫn phải thừa nhận là dưới chế độ hiện nay ở Trung Quốc, mặc dù nổi tiếng, ông cũng khó tránh khỏi những sự phiền toái.

 Việc kháng nghị về quyết định truy thu thuế cũng khó được chấp nhận. Tuy vậy, Ngải Vị Vị nói với AFP rằng ông vẫn giữ vững tinh thần nhờ có sự giúp đỡ quyên góp tài chính của mọi người.