Dự án « Đối tác xuyên Thái Bình Dương » ( TPP ) trong cuộc họp giữa 10 nước có liên quan ...

Lãnh đạo các nước tham gia đàm phán TPP
AFP

Nhân Hội nghị Thượng đỉnh APEC khai mạc hôm nay, 12/11/2011, ở Honolulu, Hawai, 10 quốc gia vùng Thái Bình Dương sẽ cụ thể hóa dự án khu vực tự do mậu dịch do Mỹ chủ xướng, một khối sẽ không có sự tham gia của Trung Quốc, cường quốc kinh tế thứ nhì thế giới.

 
Tại Honululu hôm nay, tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama sẽ loan báo những nét chính của dự án « Đối tác xuyên Thái Bình Dương » ( TPP ) trong cuộc họp giữa 10 nước có liên quan, bao gồm Úc, Brunei, Chilê, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Malaysia, New Zealand, Peru, Singapore và Việt Nam.
 
Riêng Nhật Bản, cường quốc kinh tế thứ ba thế giới, chỉ mới vừa bày tỏ ý định tham gia TPP hôm qua.

Sự kiện này được xem là tác nhân quan trọng thúc đẩy việc hình thành khu vực tự do mậu dịch xuyên Thái Bình Dương, mặc dù chưa ai biết là lịch trình thương lượng của Nhật Bản cụ thể sẽ diễn ra như thế nào.

Ngay cả Canada, một thành viên quan trọng của APEC, hôm qua cũng cho biết đang nghiên cứu dự án TPP, tuy chưa quyết định là có sẽ tham gia thương lượng hay không.
 
Khi đề ra dự án TPP, tham vọng của Hoa Kỳ là thuyết phục các nước tham gia chấp nhận những chuẩn mực về xã hội và môi trường, đổi lại việc tự do hóa mậu dịch. Đối với đại diện thương mại của Mỹ Ron Kirk, TPP sẽ là « hiệp ước cho thế kỷ 21 ».
 
Nhưng còn nhiều trở ngại đang chờ đón khu vực tự do mậu dịch xuyên Thái Bình Dương.

 Trước hết, với việc Nhật Bản tỏ ý định tham gia TPP, dự án này càng cô lập thêm Trung Quốc, quốc gia vẫn chưa được mời tham gia và như vậy Bắc Kinh lại càng xem TPP là mưu toan của Hoa Kỳ nhằm tạo vành đai bao vây Trung Quốc về mặt kinh tế, gạt nước này ra khỏi mậu dịch quốc tế.
 
Sau khi Nhật Bản loan báo ý định tham gia thương lượng gia nhập TPP, hôm qua, trợ lý bộ trưởng Thương mại Du Kiến Hoa tuyên bố là Trung Quốc sẽ xem xét việc tham gia dự án này nếu được mời.
 
Thật ra thì Hoa Kỳ không bao giờ nói thẳng là muốn loại trừ Trung Quốc trong dự án TPP, nhưng Washington vẫn nhấn mạnh rằng gia nhập khu vực tự do mậu dịch này đòi hỏi phải tuân thủ những tiêu chuẩn rất gắt gao về minh bạch và môi trường, hai lĩnh vực mà Bắc Kinh thường xuyên bị chỉ trích.
 
Một số quốc gia khác cũng chưa chắc sẽ hội đủ các tiêu chuẩn gia nhập TPP.

 Ngay cả Nhật Bản chưa biết là có sẵn sàng sửa đổi chính sách thương mại hay không, vì nước này cho tới nay vẫn bảo vệ rất chặt chẽ thị trường nội địa của mình. Theo một quan chức cao cấp của Mỹ, Tokyo phải đáp ứng những quan ngại của Mỹ về hàng rào thuế quan trong các lĩnh vực nông nghiệp, dịch vụ và công nghiệp.
 
Về lâu dài, dự án TPP có nguy cơ làm trầm trọng thêm thế đối đầu Mỹ - Trung.

Bắc Kinh đã ký hiệp định tự do mậu dịch với ASEAN và Ấn Độ và để cạnh tranh với TPP.

Trung Quốc có thể mở rộng khối tự do mậu dịch này sang Hàn Quốc và Nhật Bản. Như vậy, vùng châu Á - Thái Bình Dương sẽ lại càng bị chia thành hai khu vực ảnh hưởng kinh tế Trung Quốc - Hoa Kỳ, một hiểm họa mà Washington đang tìm cách ngăn chận.
 
Gần đây, trên tạp chí Foreign Policy, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton đã bảo đảm rằng Hoa Kỳ quyết tâm củng cố APEC để diễn đàn này thật sự là đinh chế kinh tế bao trùm toàn bộ châu Á - Thái Bình Dương.