Hoa Kỳ đang ở thời điểm chuyển hướng sau 10 năm chiến tranh.

Bộ trưởng quốc phòng Mỹ Leon Panetta tại Seoul. Ảnh chụp ngày 28/10/2011 (REUTERS)

Cùng với việc rút quân khỏi Irak và giảm bớt số lính ở Afghanistan, giới quân sự Mỹ hy vọng từ nay, Hoa Kỳ có thể chuyển hướng, tập trung chú ý hơn tới châu Á, nơi được đánh giá là có vị trí chiến lược trong chính sách đối ngoại của Washington, bất chấp áp lực cắt giảm ngân sách.

 
Vào tháng 10, trong chuyến công du đầu tiên tới khu vực châu Á-Thái Bình Dương, kể từ khi nhậm chức, bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta đã liên tục nhắc lại rằng Hoa Kỳ đang ở thời điểm chuyển hướng sau 10 năm chiến tranh.
 
Khi dừng chân tại Nhật Bản, bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ nói, « Chúng tôi có cơ hội để tăng cường sự hiện diện ở Thái Bình Dương và chúng tôi sẽ làm việc này ».

Thông điệp hướng tới các đồng minh và đối tác trong khu vực rất rõ ràng.

Trong một tài liệu gửi các nhân viên bộ Quốc phòng, ông Panetta viết : Hoa Kỳ cam kết duy trì và gia tăng sự hiện diện quân sự trong khu vực.
 
Giới phân tích cho rằng Washington đưa ra những cam kết như trên để làm giảm bớt những lo ngại của các đồng minh hiện đang phải đối mặt với sức mạnh và thái độ quyết đoán của Trung Quốc, cũng như những rủi ro nguy hiểm đến từ chế độ Bắc Triều Tiên.
 
Ông Ralph Cossa, chủ tịch Diễn đàn Thái Bình Dương, thuộc viện Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế - CSIS tại Honolulu nói với AFP rằng ở châu Á, có một mối quan ngại là Trung Quốc ngày càng mạnh và tìm cách đẩy Mỹ ra khỏi khu vực. Do vậy, những việc mà Hoa Kỳ làm hiện nay là nhằm trấn an mọi người rằng Mỹ không có kế hoạch rời bỏ nơi đây.
 
Theo các quan chức Hoa Kỳ, việc quân đội Mỹ chấm dứt sự hiện diện tại Irak và từng bước rút hết quân ra khỏi Afghanistan vào trước cuối năm 2015 đã tạo ra một sự chuyển hướng quan trọng nhắm sang châu Á-Thái Bình Dương.
 
Trên tạp chí Foreign Policy, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton viết, tổng thống Barack Obama đã đề ra « hướng chiến lược » tập trung vào châu Á ngay từ đầu nhiệm kỳ của ông.
 
Diễn đàn kinh tế châu Á-Thái Bình Dương APEC, được tổ chức vào cuối tuần này tại Hawaii là dịp để Washington khẳng định lại sự gắn bó với khu vực, đặc biệt là qua việc thúc đẩy tiến trình đàm phán một hiệp định tự do mậu dịch.
 
Sau chuyến công du Nhật Bản, Hàn Quốc và Indonesia của bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Panetta vào tháng 10, tổng thống Barack Obama sẽ tới dự Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á ở Bali, Indonesia, vào trung tuần tháng 11. Các hoạt động ngoại giao này thể hiện sự cam kết ở mức độ cao của Mỹ đối với châu Á.
 
Chuyên gia Cossa nhận định, các chính quyền của đảng Cộng Hòa và Dân Chủ đều có chính sách đối ngoại rõ ràng, mạch lạc tại châu Á. Đó là « tập trung vào việc duy trì liên minh, thúc đẩy quan hệ đối tác, đẩy mạnh hợp tác và tự do mậu dịch và những điều này đã không hề thay đổi ».
 
Bộ trưởng Panetta cho biết là vai trò quân sự của Mỹ tại châu Á không nằm trong kế hoạch cắt giảm ngân sách quốc phòng, được dự tính lên tới 450 tỷ đô la trong 10 năm tới. Thế nhưng, theo giới chuyên gia, chưa có dấu hiệu gì cho thấy quân đội Mỹ có những kế hoạch mở rộng sự hiện diện tại Thái Bình Dương.
 
Hiện nay có khoảng 85 000 nhân viên quân sự Mỹ được triển khai trong khu vực, chủ yếu ở Nhật Bản và Hàn Quốc, trong những năm tới, Hoa Kỳ có kế hoạch giảm bớt quân số tại đây.
 
Một số chuyên gia quân sự cho biết là hải quân Mỹ cũng giảm số tàu chiến trong vùng, từ 320 tàu vào năm 2001 xuống còn 284. Có khả năng Washington loại bỏ một trong số 11 hàng không mẫu hạm để tiết kiệm.
 
Trước sức ép cắt giảm ngân sách, một số tướng lãnh Mỹ đề xuất giải pháp « triển khai trước » : Xây dựng cơ sở hạ tầng tại châu Á và đưa thêm tàu chiến đến khu vực này, như vậy, vừa bớt được tốn kém về nhiên liệu, vừa tăng cường được sự hiện diện quân sự tại đây. Ví dụ đầu năm nay, Washington thông báo có kế hoạch đưa một số tàu chiến đến Singapore.