Một thập niên chiến tranh triền miên, tiếp theo là khủng hoảng tài chính, đã khiến Mỹ kiệt quệ.

Liệu Washington đã 'đuối sức' trong các chính sách đối ngoại và quốc phòng?

Hoàn Cầu Thời báo, một tờ báo theo trường phái cứng rắn tại Trung Quốc, tiếp tục loạt bài đả phá chính sách của Hoa Kỳ tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Ấn bản tiếng Anh của báo này hôm thứ Hai 30/10 có bài bình luận của tác giả Long Đào, một chuyên gia từ Ủy hội Quỹ tài chính về Năng lượng Trung Quốc, nói về sự tham gia của Mỹ trong các vấn đề khu vực.

 Trung Quốc là một tổ chức phi chính phủ chuyên nghiên cứu các vấn đề chính sách.

Bài viết của ông Long Đào mang tựa đề "Mỹ không có bụng dạ đâu cho việc đụng độ quân sự tại Nam Hải (Biển Đông)", phân tích rằng Hoa Kỳ nay đã không còn đủ sức lực và ý chí để tham gia xung đột vũ trang.

Tác giả nhìn vào bối cảnh quân đội Mỹ đang tăng cường hợp tác với Việt Nam và vừa thực hiện tập trận hàng năm với Philippines từ 17/10-28/10.

"Như thường lệ, cả Mỹ và Trung Quốc đều tuyên bố rằng hoạt động này không nhằm vào Trung Quốc."

Tuy nhiên, quan điểm của chuyên gia Trung Quốc là "hoạt động tập trận kiểu thế này thật vô nghĩa lý, vì nó khiến các nước nhỏ cảm thấy quá tự tin về khả năng của mình, trong khi thực ra Mỹ không còn dũng khí để khơi gợi xung đột vũ trang với Trung Quốc tại Biển Đông".

Chính sách của Mỹ

Theo Long Đào, mục tiêu chiến lược của Hoa Kỳ tại Biển Đông là duy trì trạng thái không có chiến tranh nhưng cũng chẳng hòa bình.

"Mỹ không có liên quan trực tiếp gì trong các tranh chấp biển tại Á châu. Vậy thì tại sao Washington lại đóng vai trò mạnh mẽ như vậy trong quá trình tranh chấp?"

Tác giả bài viết nói đó là vì chính sách toàn cầu của Mỹ là cân bằng quyền lực tại các nơi khác nhau, và Mỹ đã thường xuyên làm điều này trong quá khứ.

Ông Long Đào nhận định rằng Mỹ đã can thiệp vào các vấn đề Đài Loan, bán đảo Triều Tiên, nhưng chưa thấy đủ nên đang tìm cách khuấy động vùng Đông Nam Á để gây phiền toái cho Trung Quốc.

"Hoa Kỳ có thể thủ lợi khi các quốc gia liên quan tìm kiếm trợ giúp của nước này."

Theo bài viết, Mỹ lo nhất là khi phải đưa ra lựa chọn lúc tình thế cân bằng bị phá vỡ vì dù nghiêng về phía nước nào thì Hoa Kỳ cũng phải trả giá.

Kịch bản của Washington như nhận định trong bài viết là thách thức Trung Quốc một cách thận trọng.

 "Nếu Trung Quốc không phản ứng mạnh, thì Mỹ sẽ thúc các nước nhỏ tìm cách thử lòng Trung Quốc. Nhưng nếu Trung Quốc phản ứng mạnh mẽ, thì Mỹ sẽ dừng tay ngay."

"Hoa Kỳ sẽ không bao giờ để các hành động khiêu khích của các nước nhỏ biến thành một cuộc chiến."

Long Đào nói Mỹ đã hết sức lực để đương đầu với một cuộc chiến mới. Một thập niên chiến tranh triền miên, tiếp theo là khủng hoảng tài chính, đã khiến Mỹ kiệt quệ.

Bằng chứng là trong cuộc chiến Libya "Mỹ đã tìm cách chuyển quyền lãnh đạo cho châu Âu, không phải vì Obama yêu hòa bình mà bởi vì Mỹ sa vào tình cảnh xấu."

Báo Hoàn Cầu đã nhiều lần kêu gọi Bắc Kinh có thái độ cứng rắn tại Biển Đông

Chuyên gia phân tích Trung Quốc chỉ ra rằng động lực chủ chốt cho mọi quyết định đều là lý do tài chính, mà Mỹ thì nay đã hết tiền.

Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton mới đây khi nói về chính sách của Hợp Chúng Quốc ở Á châu đã khẳng định không thể để quan hệ Mỹ-Trung lâm vào căng thẳng quân sự.

"Cuộc chiến liên Triều mang lợi cho Nhật Bản, còn nếu chiến tranh bùng lên ở Biển Đông thì Nga sẽ là người chiến thắng", ông Long Đào nhận định.

Vậy thì đối sách của Trung Quốc sẽ phải như thế nào? Theo tác giả bài viết, Bắc Kinh cần cương quyết nói với Hoa Kỳ rằng chính sách cân bằng quyền lực của nước này sẽ không có tác dụng tại Biển Đông.

"Trung Quốc luôn muốn có hòa bình.... [Nhưng] chúng ta cần thôi không cố theo đuổi hòa bình nếu các nước khác tiếp tục thách thức sự kiên nhẫn của chúng ta."

"Chừng nào mà Trung Quốc tự bản thân trở nên mạnh mẽ và quyền lực, thì các quốc gia vốn quan tâm trước tiên tới an ninh của chính họ sẽ chấm dứt thái độ thách thức và quay lại làm người bạn và đối tác với các nước láng giềng."

Hoàn Cầu Thời báo trong nhiều bài viết gần đây đã luôn kêu gọi Bắc Kinh có thái độ cứng rắn và trừng phạt các nước muốn phản kháng trước sự thống lĩnh của Trung Quốc trong các vấn đề quốc tế và khu vực.

Chính phủ Trung Quốc gần đây qua lời bà Khương Du nói quan điểm của báo này không phải của chính quyền.