Mansour Daw,một cựu sĩ quan cấp tướng,tuỳ tùng Mouammar Kadhafi ở Syrte,kể lại những ngày trốn chạy của đại tá Kadhafi cho đến lúc bị chết.

Mansour Daw

Những tuần lễ sau cùng của cuối cuộc đời ông ta, Moammar Kadhafi đã phải trốn chạy từ nơi ẩn nấp này đến nơi ẩn nấp khác ở Syrte,thành phố nơi ông ta được sinh ra,theo như lời kể của Mansour Daw,sĩ quan tuỳ tùng cấp tướng cùng bị bắt một lúc với ông và trong khi ông Kadhafi đã bị chết trong một hoàn cảnh bi đát,cũng như con trai ông là Moatassim Kadhafi, ông Mansour Daw đã được sống sót và hiện đang bị giam giữ.

Trong thời gian ở Syrte,Kadhafi đã có những cơn thịnh nộ và những phút giây buồn thảm.Căn cứ vào chúc thư được một site net của Libye phổ biến,người ta thấy ông đã tuyệt vọng nhưng quyết định tiếp tục chiến đấu!

Những điều kể lại của viên tướng thân cận với Kadhafi đã được các báo New York Times và tạp chí Paris Match ghi lại đã để cho người ta thấy diễn tiến việc trốn chạy khỏi Tripoli của người Hướng Dẫn Libye mà người ta đã không tìm thấy tung tích sau khi Tripoli thất thủ,cho tới lúc ông ta bị bắt và chết trong một hoàn cảnh mờ ám.

Mouatassim Kadhafi

Cố đại tá Mouammar Kadhafi,người Hướng Dẫn Libye bị rớt đài trong cuộc chiến chống quân nổi dậy CNT,cuối cùng đã được mai táng cùng với con trai ông ta,Mouatassim Kadhafi, tại một nơi được giữ mật trong vùng sa mạc vào ngày thứ ba 25.10. Mộ không có ghi chú,nhưng theo lời viên chức hữu quyền của CNT, không xa Misrata!

Tướng Mansour Daw,chỉ huy trưởng lực lượng an ninh của Libye,vào ngày thứ hai 24.10 đã kể lại sự việc trong một phòng hội thuộc bộ tư lệnh quân 'cách-mạng' ở Misrata,nơi ông ta đang bị tạm giữ .Được biết Mansour Daw là một trong những sĩ quan thân tín của Mouammar Kadhafi,đã giữ chức chỉ huy trưởng đội cận vệ của ông này trong những năm 90 trước khi trở thành chỉ huy trưởng lực lượng an ninh của Libye.

Theo lời kể của Mansour Daw,ông Kadhafi đã rời Tripoli vào ngày 18 hay 19.08,trước khi quân nổi dậy tiến chiếm Tripoli. Cuộc tháo chạy rất vội vã,không mang theo vàng hay tiền bạc chi cả. Ngày 21.08, Kadhafi cùng với Muotassim, đi thẳng về Syrte trong khi Saîf al-Islam đi về Bani Walid, còn cựu thủ lãnh tình báo Abdallah al-Senoussis làm 'con thoi' giữa Syrte và Shaba. Như thế,sau khi Tripoli thất thủ,còn ba tiền đồn đặt dưới sự lãnh đạo của phe theo Kadhafi. Mansour Daw đã đến với Kadhafi khoảng một tuần lễ sau đó. Theo lời Mansour Daw, lực lượng tháp tùng theo Kadhafi do Mouatassim chỉ huy, lên đến khoảng 350 người. Vào ngày cuối ở Syrte, lực lượng này chỉ còn khoảng 150 người, trừ số bị chết, số còn lại đã bỏ trốn.Sau khi Syrte thất thủ,Bani Walid cũng thất thủ nhưng Saïf Al Islam và Abdallah al-Senoussi đã trốn thoát.Có tin những người này trốn sang Niger,nơi đã có khoảng 10 thành viên của chế độ cũ ở Tripoli đến trú ẩn.

Theo lời Mansour Daw,các cố vấn của Kadhafi đã khuyên ông này nên rời bỏ quyền hành và đi lưu vong nhưng ông ta đã từ chối, bảo rằng ông ta muốn chết trên đất nước của tổ tiên! Mansour Daw nói rằng ông ta đau xót cho Kadhafi bởi vì ông này đã đánh giá thấp tình hình. Ông ta đã có thể ra đi,rời bỏ đất nướcvà sống một đời sung sướng! (Điều này Kadhafi cũng nói đến trong chúc thư là ông có nhiều đề nghị nhưng đã lựa chọn đứng ở chiến tuyến vì nhiệm vụ và danh dự!)

Trong thời gian bị săn lùng, Mouammar Kadhafi và những người tùy tùng trung thành, cương quyết, đã bị hoàn toàn cắt đứt với thế giới bên ngoài, sống trong những ngôi nhà không điện thoại, không truyền hình,không điện. Điện thoại di động của Mouatassim được dùng để chuyển các thông điệp của Kadhafi. Chính các con của Kadhafi lo việc chiến đấu, cả ngày, Kadhafi đọc sác kinh Coran,viết , pha trà. nhưng ông ta không điều động cuộc chiến và cũng không có một kế hoạch nào. Mọi người đều e ngại các cuộc oanh tạc và oanh kích của không quân nhưng Mansour cũng nhấn mạnh là Kadhafi không có vẻ hoảng sợ. Những ngày cuối cùng, lương thực bị thiếu, mọi người phải ăn bánh mì với nước đường. Những ngày đầu tháng mười, Kadhafi biết tình hình vô vọng.Ông chờ đợi cái chết!

Ở Syrte, bị OTAN oanh tạc và bị CNT vây hãm, Kadhafi và các người thân cận phải thường xuyên dời chỗ. Họ e ngại các cuộc không tập nhiều hơn là e ngại quân CNT.Mouatassim tổ chức một cuộc thoát thân, cho tổ chức các đoàn xe có trang bị bọc sắt nhẹ và vũ khí nhiên liệu. Ngày 20.10, họ thoát thân về hướng tây Syrte, Mouammar Kadhafi và Mansour Daw ở cuối đoàn công voa. Quân CNT đã không nhận thấy, nhưng đoàn xe không thoát được sự quan sát của một phi cơ tự hành (drone) của OTAN. Phi cơ này đã bắn một hoả tiễn gần xe của Kadhafi, làm bật 'air bag' và làm Kadhafi bị thương ở đầu. Xe của Mouatassim tiếp tục chạy. Daw dìu Kadhafi đi và tìm thấy một ống thoát nước,nhưng quá nhỏ để có thể trốn cả hai người. Ông này để Kadhafi ở đó và đi ngược lại. Kadhafi sau đó đã bị một toán quân của CNT gồm sáu người tìm ra và bị bắt, sau đó bị chết trong một khung cảnh mờ ám. Một cuộc điều tra đang được mở ra nhưng sự thật e rằng chỉ có thể biết vào một vài chục năm nữa.

Daw và Mouatassim sau đó cũng bị bắt nhưng trong khi Daw đưỡc sống sót, Mouatassim cũng bị chết vì một viên đạn vào cổ,một hình thức hành quyết.

*Như trong mọi cuộc nổi dậy, nếu vị lãnh đạo bị hạ bệ không đào thoát được ra nước ngoài,số phận của họ thường là bi thảm. Trường hợp Việt Nam năm 1963 với cái chết của Tổng Thống Ngô Đình Diệm và bào đệ của ông là cố vấn Ngô Đình Nhu. Trường hợp Roumanie với hai vợ chồng Ceausescu. Trường hợp của Mouammar Kadhafi và người con Mouatassim không phải là một biệt lệ. Có thể Syrie rút tỉa bài học của Libye? Bằng cách giao chánh quyền cho dân nổi dậy mà cũng như CNT, họ không có một tổ chức có cơ sở chánh trị nào cả! Hay là chánh quyền sẽ phải đàn áp khốc liệt hơn với 'được ăn cả,ngã về không'? Hay là phải thoả mãn giới tài phiệt quốc tế với những ưu đãi để giới này làm áp lực với chánh quyền của họ?

Trước mắt,CNT đã yêu cầu triển hạn hoạt động của OTAN tại Libye. Điều cho thấy họ không có khả năng để bảo vệ an ninh của đất nước họ dù chế độ Kadhafi đã hoàn toàn sụp đổ. Qatar cho biết có sự tham dự quân sự của họ trên đất liền cạnh CNT. Quyết nghị 1973 không nói đến việc can thiệp quân sự trên đất liền. Thẩm quyền của LHQ có lẽ sẽ là điều phải đặt lại trước việc thi hành ngoài ủy mệnh của LHQ do OTAN và Qatar thực hiện. Điều vui cho Libye: nước này không còn đặt dưới sự cai trị của một nhà độc tài. Điều buồn cho Libye:nước này đang ở trước một tương lai bất định!

Những hình ảnh lúc Kadhafi vừa bị bắt và còn sống trước khi bị bắn chết