Hôm qua George Washington thuộc Đệ thất Hạm đội Hoa Kỳ, dừng lại ngoài khơi miền Nam Việt Nam

Tàu sân bay George Washington Reuters

Đúng vào lúc Trung Quốc phô trương chiếc tàu sân bay đầu tiên trên biển Hoa Đông, Hoa Kỳ lặng lẽ cho hàng không mẫu hạm của mình tỏa ra khu vực chung quanh Biển Đông, từ Thái Lan, Việt Nam ngược lên Philippines, Hồng Kông.

Theo giới phân tích, động thái này rõ ràng là nhằm khẳng định thêm quyết tâm của Mỹ tiếp tục duy trì sự hiện diện hải quân trong vùng, đồng thời trấn an các nước Đông Nam Á đang lo ngại về tiềm lực quân sự gia tăng của Trung Quốc.

Được chú ý nhiều nhất, cho dù không được quảng bá rộng rãi, chính là sự kiện chiếc hàng không mẫu hạm hạt nhân George Washington thuộc Đệ thất Hạm đội Hoa Kỳ, dừng lại ngoài khơi miền Nam Việt Nam vào hôm qua, 13/08/2011.

 Điểm được công luận trong và ngoài nước ghi nhận là một lần nữa, một phái đoàn quan chức Việt Nam cùng với nhiều nhà báo đã được không vận ra vùng biển quốc tế tiếp giáp hải phận Việt Nam, để tham quan chiếc hàng không mẫu hạm, được mệnh danh là ngôi sao của hạm đội Thái Bình Dương Hoa Kỳ.

Đây không phải là lần đầu tiên mà chiếc George Washington được phái đến vùng biển gần hải phận Việt Nam để thực hiện điều có thể gọi là một « công tác giao tế ».

 Cách nay đúng một năm, cũng vào tháng Tám, chiếc tàu sân bay này cũng đã đến neo đậu ngoài khơi Đà Nẵng, và khi ấy phía Mỹ cũng mời quan khách chính phủ và quân đội Việt Nam lên thăm.

Trong một chừng mực nào đó, có thể nói rằng bối cảnh của hai chuyến gọi là « ghé thăm hữu nghị » này khá giống nhau. Đó là vào lúc quan hệ Việt Nam Trung Quốc đang căng thẳng vì những động thái hung hăng của Bắc Kinh nhằm áp đặt đòi hỏi chủ quyền của họ trên hầu như toàn bộ vùng Biển Đông.

Vào năm 2010, đó là một loạt hành động bắt giữ tàu đánh cá và ngư dân Việt Nam hoạt động tại các vùng biển vốn là ngư trường truyền thống của Việt Nam, nhưng lại bị Trung Quốc coi là thuộc chủ quyền của họ.

Còn năm nay, ngoài các hành vi sách nhiễu ngư dân, Bắc Kinh còn cho tàu của họ vào sâu trong vùng thềm lục địa của Việt Nam ở miền Trung và miền Nam để cắt cáp tàu thăm dò dầu khí của Việt Nam.

Trong bối cảnh Việt Nam, cũng như nhiều nước châu Á khác, đang lo ngại trước thái độ ngày càng quyết đoán của Trung Quốc, một mối quan ngại đã gia tăng hẳn lên sau khi Trung Quốc cho hạ thủy chiếc tàu sân bay đầu tiên của họ hôm 10/08, việc mời các giới chức chính quyền và quân đội Việt Nam lên tham quan hàng không mẫu hạm Mỹ còn được cho là nhằm mục đích phô trương một cách cụ thể ưu thế của hải quân Hoa Kỳ so với Trung Quốc, qua đó trấn an được các nước đang muốn Mỹ hiện diện trong vùng để cân bằng uy lực của Bắc Kinh.

Dụng tâm này thể hiện rõ trong phát biểu hôm qua của ông David A. Lausman, sĩ quan chỉ huy của tàu sân bay USS George Washington, khi ông xác định với hãng tin Mỹ AP rằng một con tàu trơ trọi không có giá trị gì, nếu không có kinh nghiệm hoạt động và một thủy thủ đoàn lành nghề.

Vào lúc Trung Quốc mới bắt đầu cho chiến đấu cơ J-15 của họ tập bay lên và đáp xuống chiếc tàu sân bay mới hạ thủy, chỉ huy hàng không mẫu hạm Mỹ cho biết :

 « Thông thường, chúng tôi tiến hành khoảng 100 lần cất cánh và hạ cánh mỗi ngày. Đây là công việc mà chúng tôi có thể làm từ ngày này qua ngày khác, vì cần phải thường xuyên huấn luyện. Chính những điều đó tạo nên một hàng không mẫu hạm thực thụ, chứ không phải là cho một con con tàu lớn nổi lên trên biển là xong. »

Theo giới quan sát, chuyến ghé Việt Nam chỉ là một phần trong hoạt động của hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ trong thời gian gần đây.

 Trước lúc đến vùng biển tiếp giáp Việt Nam, chiếc George Washington đã ghé cảng Thái Lan, và cũng tiếp đón quan khách Thái Lan lên thăm tàu. Sau Việt Nam, chiếc tàu sẽ trực chỉ căn cứ Yokosuka, Nhật Bản, nơi hàng không mẫu hạm này đặt bản doanh.

Ngoài chiếc George Washington, từ ngày 12/08, một hàng không mẫu hạm khác của Mỹ là USS Ronald Reagan với thủy thủ đoàn hơn 5.000 người cũng bắt đầu ghé cảng Hồng Kông trong bốn ngày.

Dù chuyến thăm đã được dự tính từ lâu, và được Trung Quốc chấp thuận, thế nhưng sự kiện này cũng có thể được xem là một phương thức mà hải quân Mỹ sử dụng để khẳng định sự hiện diện của họ trong khu vực.

Điều có thể gọi là chiến lược « ngoại giao mẫu hạm » của Mỹ tại vùng Biển Đông sẽ đạt đỉnh cao cuối tháng này, khi toàn bộ hải đội hàng không mẫu hạm tấn công số ba của Hạm đội 7 Hoa Kỳ, với tàu sân bay hạt nhân USS John Stennis cùng tất cả đội tàu và phi cơ hộ tống, sẽ đến Manila biểu dương lực lượng, nhân kỷ niệm 60 năm ngày ký kết Hiệp ước Phòng thủ Hỗ tương Mỹ - Philippines.

Cuộc phô trương thanh thế này cũng diễn ra trong bối cảnh Philipinnes đang bị Trung Quốc lấn lướt ở Biển Đông và đã cầu viện đến đồng minh Mỹ.