Khi còn cầm quyền, thủ tướng Thaksin có mối quan hệ khá tốt với chính quyền ông Hun Sen

Trong cuộc bầu cử Quốc hội trước thời hạn đầu tháng Bẩy, đảng Puea Thai của bà Yingluck, em gái ông Thaksin Sinawatra, đã giành được thắng lợi áp đảo.

 Sự kiện này sẽ tác động đến quan hệ Thái Lan-Cam Bốt, vốn đang căng thẳng do tranh chấp chủ quyền tại khu vực đền cổ Préah Vihear. Hơn nữa, ông Thaksin lại có mối bang giao thân thiết với thủ tướng Cam Bốt Hun Sen.

Từ  Phnom Penh, thông tín viên Phạm Phan phân tích.
Cam Bốt vui mừng và ủng hộ sự thắng cử của Đảng Puea Thai (đảng Vì Nước Thái)

Vào ngày 6/7, khi cùng đại Sứ Trung Quốc tại Phnom Penh ông Pan Guangxue đến thị trấn Takhmao làm lễ động thổ xây cây cầu thứ tư bắc qua sông Mekong do Trung Quốc viện trợ, thủ tướng Hun Sen tuyên bố:

“Một kỷ nguyên mới” về sự hợp tác giữa Thái Lan và Cam Bốt đã được khởi đầu sau chiến thắng vang dội của đảng Vì Nước Thái thân cựu Thủ Tướng Thaksin.

Cựu thủ tướng Thái Lan Thaksin Shinawatra (phải) và thủ tướng Cam Bốt Hun Sen, Phnom Penh, 10/112009 REUTERS

Ông Hun Sen bày tỏ sự lạc quan về sự lãnh đạo nước Thái trong tương lai của đảng Vì Nước Thái, qua đó, sẽ giúp tìm ra các giải pháp hòa bình để giải quyết vấn đề tranh chấp biên giới với Cam Bốt.

Thủ tướng Cam Bốt hy vọng “tất cả mọi vấn đề” giữa Thái và Cam Bốt sẽ được giải quyết trên căn bản đàm phán, thương lượng không có vũ lực. Ông Hun Sen phát biểu rằng, người dân và quân đội ở hai bên biên giới vui mừng vì chiến thắng của đảng Vì Nước Thái.

Trước đó, vào ngày 04/07, thủ tướng Hun Sen đã gởi bức thư cho vị thủ tướng Thái tương lai, bà Yingluck Sinawatra, trong đó, ông Hun Sen bày tỏ “sự vui mừng chân thành” về thắng lợi quá lớn của đảng Vì Nước Thái, trong cuộc bầu cử Quốc Hội vừa qua.

Ông cũng viết trong thư là giờ đây đảng Vì Nước Thái đã nhận được sự ủng hộ rộng khắp của nhân dân để lãnh đạo quốc gia đi vào một chương sử mới thanh bình trong dòng lịch sử chính trị Thái.

Cạnh đó, trong số báo mạng ghi ngày 07/07, Bangkok Post đã trích dẫn lời của ông Narongchai Akraseranee, thành viên Ủy Ban Phát Triển Kinh Tế Xã Hội Quốc Gia nói, mối quan hệ Thái – Cam Bốt có nhiều cơ may để cải tiến tốt đẹp hơn sau khi đảng Vì Nước Thái lên nắm quyền.

Chính quyền Phnom Penh trước đây có quan hệ thân thiết với cựu thủ tướng Thaksin

Bà Yingluck Sinawatra là em gái út của cựu thủ tướng Thaksin Sinawatra, người bị phe quân đội tiến hành đảo chính một cách vi hiến vào ngày 19 tháng 9 năm 2006. Phe Áo Đỏ, một lực lượng chính trị gồm đa số là dân nghèo thân ông Thaksin, đã góp phần lớn cho chiến thắng của đảng Vì Nước Thái vào ngày 03/07 vừa qua.

Khi còn cầm quyền, thủ tướng Thaksin có mối quan hệ khá tốt với chính quyền ông Hun Sen. Chính quyền Thái lúc đó đã có chương trình viện trợ cho Cam Bốt. Ngoài ra, ông Thaksin cũng có dự trù đầu tư làm ăn tại tỉnh đảo Koh Kong sát biên giới Thái.

Khi sống lưu vong tại Dubai, ông Thaksin từng được thủ tướng Hun Sen mời làm cố vấn kinh tế cho chính quyền Cam Bốt. Và ông Thaksin có ý định dùng lãnh thổ Cam Bốt để tiếp tay cho phe Áo Đỏ xây dựng lại lực lượng chính trị cho cá nhân ông. Dù không chính thức công nhận điều này, nhưng chính quyền ông Hun Sen đã tạo một số điều kiện ưu đãi cho cá nhân ông Thaksin, như sẵn lòng dung chứa nếu ông Thaksin muốn sống lưu vong trên đất Cam Bốt.

Điểm đáng chú ý là trong suốt thời kỳ ông Thaksin làm thủ tướng không hề có tranh chấp hay xung đột vũ trang giữa hai quốc gia. Nhưng cũng cần ghi nhận rằng, UNESCO công nhận đền Preah Vihear nằm trên đất Chùa Tháp là một di sản văn hóa nhân loại vào tháng 07/2008, vào lúc đó, ông Thaksin không còn cầm quyền.

Trong lúc nổ ra tranh chấp biên giới giữa Thái và Cam Bốt sau thời điểm tháng 07/2008, dù có phê phán chính quyền thủ tướng Abhisit Vejjajiva và phe Áo Vàng, người ta cũng chưa rõ ông Thaksin không muốn tranh chấp biên giới và giành ngôi đền Preah Vihear với láng giềng Cam Bốt hay vì quyền lợi chính trị của cá nhân, nên ông Thaksin lên tiếng tố cáo đối thủ chính trị là chính quyền ông Abhisit Vejjajiva.

Phe Áo Đỏ sẽ ủng hộ bà Yingluck tiến hành đàm phán hòa bình với Cam Bốt?

Trong thời gian ông Somchai Wongsawat lên nắm quyền thủ tướng (vị thủ tướng thứ 26 của nước Thái) từ ngày 9 tháng 9 năm 2008 đến ngày 2 tháng 12 năm 2008, giữa Cam Bốt và Thái đã diễn ra xung đột quân sự gần ngôi đền Preah Vihear làm chết 1 lính Thái và 3 lính Cam Bốt.

 Ông Somchai Wongsawat cầm đầu đảng Sức Mạnh Người Dân (PPP), một chính đảng có nguồn gốc từ Đảng Thái Rak Thái của ông Thaksin.

Ông Somchai Wongsawat sinh năm 1947, hành nghề luật sư, cũng là em rể của ông Thaksin, và vì bị thôi thúc từ các cuộc biểu tình chính trị do phe Áo Vàng tiến hành, nên thủ tướng Somchai Wongsawat đã ra lịnh cho quân đóng tại biên giới nổ súng đánh vào đất Cam Bốt. Dù không khẳng định Thái nổ súng trước, nhưng xung đột quân sự gần đền Preah Vihear từng diễn ra lúc ông em rể của cựu thủ tướng Thaksin nắm quyền. Điều này cũng cho thấy, những người nằm trong phe ông Thaksin không hẳn lúc nào cũng muốn giao hảo tốt với láng giềng, tất nhiên ưu tiên hàng đầu là quyền lợi chính trị của họ và quyền lợi quốc gia Thái.

Hiện nay, đứng về phía Phnom Penh, những người trong chính quyền ông Hun Sen có quyền hy vọng một tình thế mới sẽ mở ra để tránh xung đột đổ máu. Chỉ trong cuộc chiến vào đầu năm nay đã có 28 người bị chết và gần 100.000 dân cư hai nước phải sống trong tình trạng di tản vì chiến tranh.

Ngay trước cuộc bầu cử Thái có mấy ngày, Cam Bốt đã điều quân đến các ngôi đền cổ để phòng ngừa Thái tấn công. Chỉ mới hoạt động điều quân không thôi đã khiến cho khoảng 55 gia đình nông dân Khmer sống gần biên giới đã phải bồng bế chạy tản cư vì lo sợ trọng pháo khai hỏa gây chết người mà họ từng chứng kiến.

Sau cuộc bầu cử ngày 03/07, người phát ngôn phong trào PAD (Người Dân Hành Động Vì Dân Chủ), có liên hệ với phe Áo Vàng đã cho biết, họ đang quan sát động tĩnh của bà Yingluck. Nếu ông Thaksin trở về Thái tham chính hoặc chính quyền mới có những chủ trương không hợp với quan điểm với phong trào PAD, họ sẽ sách động người của họ xuống đường biểu tình.

Nếu điều này xảy ra, chính trường Thái sẽ sôi động trở lại, và liệu rằng lúc đó, các giải pháp hòa bình mà bà Yingluck và đảng Vì Nước Thái tiến hành với láng giềng Cam Bốt sẽ được thực thi theo chiều hướng thủ tướng Hun Sen đang mong đợi hay là tinh thần quốc gia cực đoan của một số người Thái sẽ làm cho cuộc chiến giành ngôi đền Praeh Vihear bùng nổ trở lại? Người ta chỉ còn biết chờ đợi thời gian để có câu trả lời chính xác.