Bộ trưởng Robert Gates thừa nhận Mỹ đang phải đối diện với các khó khăn về tài chính.

Xuất hiện tại Đối thoại Shangri-La vào sáng thứ Bảy 04/06, ông Gates đã đọc bài diễn văn mang tựa đề 'Các thách thức an ninh mới ở châu Á-Thái Bình Dương'.

Đây là lần thứ 5 và cũng là lần cuối ông Gates tham dự và có bài phát biểu tại diễn đàn an ninh khu vực tại Singapore với tư cách bộ trưởng ngoại giao.

Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Robert Gates nói nếu không có quy tắc rõ ràng, các cuộc đụng độ tại Biển Đông sẽ tiếp tục xảy ra.

Tuy nhiên, giới bình luận nói dù vẫn tuyên bố tự do lưu thông hàng hải là 'quyền lợi quốc gia', diễn văn của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ năm nay không mạnh mẽ về Biển Đông như năm 2010.

Tại Đối thoại Shangri-La 9, Hoa Kỳ cứng rắn và kiên quyết phản đối việc sử dụng vũ lực và các hành động ngằm cản quyền tự do lưu thông hàng hải.

Cùng dịp này năm ngoái, ông Gates tuyên bố: "Chúng tôi phản đối bất cứ hành động nào nhằm sách nhiễu các công ty của Mỹ cũng như của các quốc gia khác đang thực hiện hoạt động kinh tế hợp pháp tại Biển Đông."

Cả bài diễn văn năm nay của ông bộ trưởng không thấy cụm từ 'Biển Đông', tuy ông có đề cập tới vấn đề an ninh hàng hải.

Theo ông Gates, an ninh biển vẫn là vấn đề đặc biệt quan trọng cho khu vực, gây thách thức cho sự ổn định và thịnh vượng tại nơi đây.

"Lập trường của Hoa Kỳ về an ninh hàng hải vẫn rõ ràng như cũ: chúng tôi có quyền lợi quốc gia trong tự do lưu thông, phát triển kinh tế và thương mại không bị cản trở, và tôn trọng luật pháp quốc tế."

Ông bộ trưởng kêu gọi một nỗ lực hợp tác đa phương để có thể đi tới một cơ chế giải quyết bất đồng, nhằm giảm thiểu nguy cơ căng thẳng.

Trả lời câu hỏi của cử tọa, ông nói: "Tôi sợ rằng nếu không có quy tắc, không có các cách tiếp cận thống nhất để giải quyết các vấn đề thì các cuộc đụng độ sẽ lại xảy ra".

"Đều này không có lợi cho ai cả.... Chúng ta cần mau chóng không để lãng phí thời gian."

Cược 100 đôla

Ông bộ trưởng quốc phòng trong chuyến đi lần này đang tìm cách trấn an các đồng minh thân cận, vốn quan ngại rằng Mỹ sẽ thu hẹp hiện diện ở khu vực và theo đuổi một chính sách quốc phòng hướng nội hơn.

Bộ trưởng Robert Gates thừa nhận Mỹ đang phải đối diện với các khó khăn về tài chính.

Tôi sợ rằng nếu không có quy tắc, không có các cách tiếp cận thống nhất để giải quyết các vấn đề thì các cuộc đụng độ sẽ lại xảy ra (trong khu vực)/Bộ trưởng Robert Gates

Hồi tháng Tư, Tổng thống Barack Obama đã loan báo kế hoạch giảm chi phí quốc phòng đi 400 tỷ đô la trong 12 năm tới và cũng đang có kêu gọi cắt giảm hơn nữa.

Lẽ dĩ nhiên, điều này sẽ có ảnh hưởng tới phát triển quân sự của Hoa Kỳ, nhưng ông Gates nói cần phải xem xét sự hiện diện của Mỹ tại khu vực không chỉ qua quân số, mà còn phải tính tới các hoạt động khác của quân đội Mỹ như các chuyến thăm viếng, diễn tập, huấn luyện và hoạt động chung đa quốc gia.

Ông nhận xét trong suốt 40 năm phụng sự nước Mỹ dưới tám đời tổng thống, chưa bao giờ ông chứng kiến việc các nước lại quan tâm phát triển quan hệ giữa quân đội với quân đội Hoa Kỳ như bây giờ.

Bộ trưởng Gates kết thúc sự xuất hiện lần cuối của mình tại Đối thoại Shangri-La với một câu đùa, rằng ông sẵn sàng đặt cược 100 đôla để cá rằng 5 năm tới hiện diện của Mỹ tại châu Á-Thái Bình Dương sẽ còn mạnh hơn bây giờ.

Mức cá cược 'cò con' này chắc hẳn không làm các đồng minh của Mỹ yên lòng.

Các phân tích gia nói chung nhận định rằng quan hệ đang được cải thiện giữa quân đội Mỹ và Trung Quốc là một trong các lý do chính để Mỹ không thể nhằm trực diện Bắc Kinh trong các chỉ trích về an ninh hàng hải.

Ngay hôm đầu tiên tới Đối thoại Shangri-La, ông Gates đã có cuộc tiếp xúc tay đôi với Thượng tướng Lương Quang Liệt, bộ trưởng quốc phòng Trung Quốc.

Với Việt Nam, quốc gia cựu thù nay thành đối tác, đoàn Hoa Kỳ sẽ có cuộc gặp vào sáng Chủ nhật 05/06.