Sông Mississippi và phụ lưu của nó tạo thành hệ thống sông ngòi lớn nhất của khu vực bắc châu Mỹ

Cũng như sông Hồng ở miền bắc và sông Tiền, sông Hậu ở miền nam Việt Nam, Mississippi, con sông lớn nhất nước Mỹ, thường dâng nước gây ngập lụt hằng năm, mang đến những thiệt hại cho các vùng thấp ở hai bên bờ. Năm nay, nước sông dâng cao đến mức kỷ lục, làm ngập lụt đồng ruộng và nhiều nơi ở các bang dọc theo sông.

Trong câu chuyện nước Mỹ tuần này, Lan Phương mời quí vị theo dõi một số chi tiết về con sông và ảnh hưởng kinh tế của vụ lụt lội năm nay qua cuộc phỏng vấn giáo sư John M.Riley, đại học bang Mississippi; ông Webster Franklin, giám đốc điều hành Văn phòng đặc trách Du lịch và Nghị hội tại quận Tunica, bang Mississippi và ông Diệp Thế Lân một cư dân tại thành phố Biloxy, ở miền nam bang này.

 
Hình: AP / Thành phố Memphis, bang Tennessee, đến hôm thứ ba vừa qua khi nước sông dâng cao nhất, mức thiệt hại vào khoảng 320 triệu đô la

Sông Mississippi và phụ lưu của nó tạo thành hệ thống sông ngòi lớn nhất của khu vực bắc châu Mỹ, bắt nguồn từ Hồ Itasca, bang Minnesota, uốn khúc qua nhiều bang, qua chặng cuối là Louisiana rồi chảy vào vịnh Mexico ở miền nam nước Mỹ.

Sông Mississippi dài 3.730 kilomét, con sông lớn hàng thứ tư trên thế giới, đem đến những nguồn lợi cho dân chúng hai bên bờ. Nó là thủy lộ quan yếu, mang tôm cá đến cho người dân và trong những ngày nước lớn, mang phù sa đến bồi đắp cho vườn ruộng hai bên bờ.

Nhưng cứ đến mùa xuân hằng năm khi tuyết tan chảy, nước sông dâng cao, dân chúng hai bên bờ thấp thỏm vì sợ ngập lụt. Năm nay nước sông còn dâng cao bất thường, lên tới mức kỷ lục kể từ năm 1927 đến nay.

Điển hình là bang Mississippi, một trong những bang chịu thiệt hại nặng nhất trong mùa nước sông dâng cao năm nay. Kinh tế của bang lệ thuộc rất nhiều vào nông nghiệp.

 Giáo sư phụ khảo John M.Riley, khoa kinh tế nông nghiệp đại học Mississippi, cho biết khu vực được gọi là châu thổ sông tại bang Mississippi bị ngập lụt, ảnh hưởng đến những vụ mùa chính ở đây là đậu nành, bông vải, bắp, lúa mỳ và cả lúa gạo nữa. Ông cho biết về tình trạng hoa màu bị thất thu trong mùa lụt năm nay:

"Lúa mỳ hoặc đã sẵn sàng để gặt hái ngay bây giờ, hoặc trong vòng mấy tuần lễ nữa, vì thế ngập lụt ảnh hưởng đến vụ lúa mỳ nhiều nhất, vì không còn cơ may nào để gieo trồng thêm một vụ nữa trong năm nay. Trong mấy tuần qua, bắp đã được gieo trồng trong khu vực này, và có phần chắc cũng bị tiêu tan. Chúng ta hoặc phải gieo trồng lại bắp, hoặc tìm một loại hoa màu khác để thay thế. Do đó đây là 2 vụ mùa bị ảnh hưởng nặng nhất."

Ngoài lúa mỳ và bắp, bang Mississippi còn là nơi chủ yếu sản xuất cá catfish của nước Mỹ. Trong tình trạng ngập lụt, các hồ cá bị đe dọa. Giáo sư John Riley giải thích:

"Mississippi là bang sản xuất nhiều cá catfish nhất, chúng tôi cung ứng từ 50 đến 55% tổng sản lượng cá catfish cho toàn nước Mỹ. Tính về số lượng trại nuôi cá catfish thì con số đó ít thôi, nhưng tính về diện tích thì lại rất lớn.

Theo các chuyên viên được gửi tới các trại này ước tính thì có đến 5 hay 6 trại lớn có thể bị ngập lụt. Và khi bị ngập nước, cá sẽ có thể thoát ra khỏi hồ, bơi đi nơi khác. Lại có nguy cơ những chủng loại khác xâm nhập vào các hồ cá catfish mà chủ nhân không muốn chúng hiện diện trong những hồ này, vì thế để hồi phục lại những hồ cá đó phải mất rất nhiều thời gian và công sức."

Giáo sư Riley cho biết hiện thời còn quá sớm, chưa thể đưa ra con số chính xác, nhưng thiệt hại tổng cộng về nông nghiệp cho bang Mississippi trong năm nay có thể sẽ lên tới 800 triệu đô la, và cho nông nghiệp ở toàn thể các bang bị ảnh hưởng có thể lên tới 4 tỉ đô la.

Ngoài nông nghiệp, kinh tế bang Mississippi còn lệ thuộc vào thu nhập từ các sòng bài. Ông Webster Franklin, giám đốc điều hành văn phòng Du lịch và Nghị hội quận Tunica, bang Mississippi cho biết về tình hình hôm thứ Tư vừa qua tại địa phương:

"Ngay lúc này đây, tại quận Tunica bang Mississippi, cách phía nam thành phố Memphis, bang Tennessee nửa giờ lái xe, chúng tôi có 9 sòng bài bị ngập nước, cùng với một vùng bị cô lập vì lụt có chừng 380 căn nhà với khoảng 500 đến 600 người sống trong đó."

Ông Franklin giải thích về những thiệt hại kinh tế khi các sòng bài phải đóng cửa:

"9 sòng bài đó thu nhập chừng 87 triệu đô la một tháng, và đóng thuế cho bang cũng như cho địa phương khoảng 10 triệu rưỡi đô la. Vì thế nếu mỗi tháng chúng tôi phải đóng cửa thì ảnh hưởng cho vùng này rất nặng. Có 4,600 phòng khách sạn phải đóng cửa. Bình thường thu nhập do khách sạn mang về được ước tính chừng 6 triệu rưỡi đô la mỗi tháng, và đây là ảnh hưởng trực tiếp của nạn lụt."

Sòng bài đóng cửa, nhân viên phải nghỉ làm, chuyện này ảnh hưởng không ít đến lợi tức của dân chúng trong vùng. Giám đốc điều hành văn phòng du lịch quận Tunica cho biết tiếp:

"Lại còn 9.600 nhân viên của chúng tôi làm việc tại các sòng bài đó nữa, hiện tại họ không đi làm được, chuyện này ảnh hưởng đến đồng lương của họ, tổng cộng khoảng 18 triệu đô la một tháng. Vì vậy ảnh hưởng kinh tế cuả trận lụt đối với quận Tunica quả là một vấn đề."

Ông Franklin cho biết bình thường mỗi ngày có khoảng 20 đến 25 ngàn khách đến quận Tunica để đánh bài, chơi golf, giải trí, xem trình diễn nhạc blues, mua sắm ở những thương xá. Từ hai tuần nay, các sòng bài đóng cửa vì ngập lụt nên địa phương mất đi vô số những nguồn thu nhập.

Trong khi đó, ông Diệp Thế Lân, một cư dân ở Biloxi, thành phố sát biển ở phía nam của bang này, cho biết người dân ở đây không mấy lo ngại:

"Người ta dự đoán là trong vài ngày hay một tuần nữa thì có thể là nước sông sẽ dâng lên. Nhưng nói về sự lo ngại của cộng đồng dưới đây, tôi nghĩ từ bão Katrina cho đến vụ đổ dầu, các cộng đồng sống dọc theo duyên hải bang Mississippi lần này không lo lắm."

Arkansas, mức thiệt hại sơ khởi được ước tính khoảng 500 triệu đô la. Riêng thành phố Memphis, bang Tennessee, đến hôm thứ ba vừa qua khi nước sông dâng cao nhất, mức thiệt hại vào khoảng 320 triệu đô la.

Hiện tại thì người ta chưa thể biết chính xác mức tổn thất của lũ lụt do sông Mississippi gây nên trong năm nay là bao nhiêu, nhưng chắc chắn con số đó sẽ lên tới nhiều tỉ đô la.