Toàn cảnh vụ tiêu diệt trùm khủng bố bin Laden

TP - Sau 10 năm bị truy nã gắt gao nhất thế giới, cuối cùng, ngày 1-5 tại Pakistan, Osama bin Laden bị lính đặc nhiệm Mỹ bắn chết trong một chiến dịch chớp nhoáng được chỉ đạo trực tiếp từ Nhà Trắng, do đặc nhiệm hải quân Mỹ thực hiện.

Truyền hình trực tiếp tới Nhà Trắng

Đêm định mệnh của bin Laden bắt đầu với bốn máy bay trực thăng MH-60 cải tiến cất cánh từ một căn cứ quân sự của Mỹ ở Afghanistan thẳng hướng thủ đô Islamabad của Pakistan.

Chiến dịch chớp nhoáng tiêu diệt kẻ cầm đầu mạng lưới khủng bố al-Qaeda được Tổng thống Mỹ Barack Obama phê duyệt sáng thứ sáu tuần trước nhưng sau phải hoãn đến sáng chủ nhật vì thời tiết xấu.

Dù là đồng minh của Mỹ nhưng Pakistan không được thông báo vì người ta ngờ rằng, thông tin về các chiến dịch tương tự trước đây thường bị tiết lộ.

Các quan chức Mỹ đang cân nhắc công bố video và ảnh bin Laden bị bắn chết vì hình ảnh thi thể trùm khủng bố và lễ tang chớp nhoáng ở biển có thể kích động nhiều tín đồ Hồi giáo.

Cố vấn chống khủng bố của Nhà Trắng, John Brennan, nói, Mỹ đang phân tích những vật thu được tại hiện trường vụ đột kích, gồm ổ cứng máy tính, DVD, tài liệu… có thể dùng để phân tích hoạt động của al-Qaeda và dẫn tới việc săn lùng Ayman al-Zawahri (nhân vật được cho là sẽ kế nhiệm bin Laden).

Lực lượng đặc nhiệm Mỹ cũng tìm thấy 23 trẻ em, chín phụ nữ và một người đưa tin của bin Laden trong tòa nhà bị đột kích.

Tình báo Mỹ mất nhiều năm tìm kiếm Sheikh Abu Ahmed - người đưa tin của bin Laden sau khi có được tên hiệu của người này nhờ thẩm vấn các tù nhân.

Giữa năm 2010, người đưa tin này gọi điện thoại và từ cú điện thoại bị nghe lén này, CIA lần ra tòa nhà.
Trực thăng chở nhóm nhỏ thuộc lực lượng đặc nhiệm hải quân (SEAL) bay thấp, nhanh, sát khe núi, thung lũng… để tránh bị radar phát hiện. Sau nửa đêm thì toán đặc nhiệm Mỹ có mặt tại dinh thự của bin Laden ở thị trấn miền núi Abbottabad, cách Islamabad khoảng 60km.

Theo Cục Tình báo Trung ương Mỹ (CIA), tòa nhà ba tầng trị giá một triệu USD, được xây năm năm trước, có nhiều camera giám sát và lính gác, song không có hệ thống điện thoại và internet.

“Các bức tường quanh tòa nhà cao tới 5,5m, quanh ban công cũng có tường cao 2m, phía trên dày đặc dây kẽm gai. Những người trong tòa nhà tự đốt rác (không sử dụng dịch vụ thu gom rác từ bên ngoài vì lý do bảo mật), một mật vụ cao cấp của Mỹ nói hôm 2-5.

John Brennan, cố vấn chống khủng bố của Tổng thống Obama, nhận xét: “Tòa nhà có vẻ bề ngoài của một pháo đài”. Hai trực thăng chở khoảng 2 tá lính SEAL và nhân viên CIA hạ cánh xuống khu vực dinh thự của trùm khủng bố, trong khi hai máy bay còn lại ẩn mình gần đó.

Họ nhanh chóng khai hỏa vì trực thăng dễ bị tiêu diệt bằng một quả rocket hoặc loạt đạn súng thường. Lính gác trên nóc tòa nhà nổ súng khi thấy máy bay, còn bin Laden dùng tiểu liên AK47 bắn qua cửa sổ phòng ngủ.

Cách hiện trường 11.000km, trong Phòng Tình hình tại Nhà Trắng, Tổng thống Barack Obama, Phó Tổng thống Joe Biden, Bộ trưởng Quốc phòng Robert Gates, Ngoại trưởng Hillary Clinton cùng một số cố vấn an ninh và sĩ quan quân đội chăm chú xem truyền hình trực tiếp.

Máy quay đặc biệt gắn trên mũ của lính đặc nhiệm truyền hình ảnh chiến dịch về Nhà Trắng theo thời gian thực để các quan chức đánh giá tình hình. Nhóm an ninh quốc gia đứng ngồi lặng lẽ trước màn hình video. Các chuyên gia tình báo nói rằng, họ không chắc bin Laden đang ở trong tòa nhà.

Họ nói với ông Obama rằng, xác suất là 50 - 80%. Các quan chức tình báo Mỹ nói, họ theo dõi tòa nhà từ tháng 8 - 2010, khi một đối tượng bị tình nghi là người đưa tin của bin Laden bắt đầu sống tại đó cùng anh trai mình.

“Mọi thứ chúng tôi thấy như mức độ an ninh cực cao, lai lịch hai anh em người đưa tin, hành vi của họ, vị trí và thiết kế của tòa nhà... hoàn toàn phù hợp với nhận định của các chuyên gia của chúng tôi. Đó có vẻ là nơi ẩn náu của bin Laden. Các nhà phân tích của chúng tôi đã xem xét ở mọi góc cạnh, sau đó chúng tôi diễn tập nhiều tình huống an ninh”, một quan chức Nhà Trắng cho biết hôm 2-5.

Ban đầu, Mỹ thảo luận kế hoạch đánh bom tòa nhà để giảm thiểu nguy cơ thương vong cho những người tham gia chiến dịch, nhưng sau thống nhất phương án dùng lực lượng đặc nhiệm đột kích để có được xác bin Laden làm bằng chứng trùm khủng bố đã chết.

Tại hiện trường, các thành viên SEAL nhanh chóng trượt dây từ trực thăng xuống đất (tổng số 80 người tham gia, kể cả trên không và trên mặt đất).

Một máy bay mất sức nâng (vì các bức tường cao của tòa nhà cản trở luồng khí hỗ trợ) nên phải hạ cánh chật vật. Do áp lực thời gian, lính đặc nhiệm quyết định phá hủy thay vì cứu chiếc máy bay. Lính đặc nhiệm nã hàng trăm phát đạn khi họ đột nhập tòa nhà, lục soát từng phòng ở tầng 1.

Nhờ giám sát qua vệ tinh, lực lượng Mỹ biết rằng, họ có thể tìm thấy gia đình bin Laden ở tầng hai và tầng ba. Ở phút thứ 20 của chiến dịch đột kích kéo dài 40 phút, lực lượng quân sự Pakistan gần đó bắt đầu có dấu hiệu có phản ứng đầu tiên vụ tấn công nên giới chức Mỹ lo rằng sẽ có đụng độ giữa hai đồng minh.

Khi lính đặc nhiệm vào được trong tòa nhà, các quan chức ở Washington bắt đầu toát mồ hôi. “Đó có lẽ là một trong những thời điểm hồi hộp nhất trong đời những người có mặt ở đây hôm qua... Từng phút trôi qua dài như vài ngày... Rất căng thẳng. Nhiều người nín thở”, ông Brennan nói ngày 2-5.

Trong khi đó, tiếng súng trong tòa nhà vang lên không ngớt. Một phụ nữ được cho là một trong bốn bà vợ của bin Laden bị thương khi lính đặc nhiệm xông vào một căn phòng.

“Vị trí của người phụ nữ cho thấy, người này bị sử dụng làm lá chắn sống. Không biết bin Laden, con trai ông ta hay ai khác đặt người phụ nữ vào vị trí đó”, ông Brennan nói.

Sau đó, tại Nhà Trắng, một giọng nói kỳ cục vang lên trong loa: “Chúng tôi đã xác định được Geronimo”. Geronimo là mã hiệu dành cho kẻ thù bị truy nã gắt gao nhất của Mỹ.

Sau đó, lính đặc nhiệm xác nhận Geronimo (tức Osama bin Laden) đã bị tiêu diệt cùng ba người khác, trong đó có một con trai của trùm khủng bố. Họ cũng nói bắt sống gần 20 người. Không may mắn như trong đợt vây bắt của Mỹ và Afghanistan dọc biên giới Afghanistan-Pakistan hồi tháng 12-2001, bin Laden thiệt mạng trong tư dinh của mình.

Một lính SEAL đã bắn trúng mặt bin Laden (phía trên mắt trái), thổi bay một phần xương sọ của trùm khủng bố, một quan chức Nhà Trắng cho biết.

Lúc đó là một giờ sáng ở Pakistan.

Phía Mỹ không có thương vong. Ba máy bay trực thăng chở toán lính đặc nhiệm và thi thể trùm khủng bố rời khỏi hiện trường vụ đột kích.

Bin Laden xuất hiện trên truyền hình bên cạnh khẩu AK47 quen thuộc Ảnh: ABC News
Bin Laden xuất hiện trên truyền hình bên cạnh khẩu AK47 quen thuộc Ảnh: ABC News.

Vì sao phải hải táng?

Sau khi được kiểm tra ADN ở Afghanistan, xác bin Laden được chở tới tàu sân bay Carl Vinson của Mỹ. Thi thể được rửa sạch, quấn trong vải trắng và đặt trong túi chứa vật nặng. Một quan chức quân sự đọc vài đoạn văn tôn giáo bằng tiếng Ảrập, sau đó xác bin Laden được thả xuống biển Bắc Ảrập.

Các quan chức Mỹ nói rằng, họ phải thủy táng bin Laden vì khó tìm được nước chấp nhận chôn cất trùm khủng bố, đồng thời lo ngại vấn đề an ninh tại lễ tang, trong khi theo phong tục Hồi giáo, lễ an táng phải thực hiện trong vòng 24 giờ sau khi người theo đạo Hồi chết.

Sau khi biết tin bin Laden đã chết, lãnh đạo Liên Hợp Quốc và một số nước cùng nhiều người dân Mỹ, đặc biệt là người nhà nạn nhân vụ 11-9, bày tỏ vui mừng.

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon nói: “Tuyên bố về cái chết của bin Laden mang tính bước ngoặt trong cuộc chiến chống khủng bố toàn cầu... Tội ác của al-Qaeda có ở hầu hết châu lục, khiến hàng nghìn người thiệt mạng”.

Đầu mối thông tin dẫn tới vụ đột kích bắt đầu bốn năm trước khi các tù nhân bị thẩm vấn, tra tấn tại nhà tù Guantanamo khai một người đưa tin của bin Laden. Nhân vật to béo, râu rậm này được cho là đồ đệ của Khalid Sheik Mohammed (người thiết kế vụ tấn công khủng bố 11-9) và là một trong số ít người mà bin Laden tin tưởng.

Đối với bin Laden (người không dám dùng điện thoại suốt bảy năm), sử dụng những người đưa tin là cách duy nhất để liên lạc với thế giới bên ngoài, đặc biệt là các trại huấn luyện vùng sâu vùng xa – nơi nuôi dưỡng thế hệ al-Qaeda kế tiếp.

Sẽ có làn sóng tấn công khủng bố mới?

Nơi ở và số phận của Ayman al-Zawahiri, phó tướng của bin Laden, vẫn chưa được xác định. Không ai rõ liệu cái chết của trùm khủng bố sẽ châm ngòi cho bạo lực bùng nổ hay đánh dấu sự chấm hết của lực lượng al-Qaeda.

Al-Zawahiri, một bác sĩ gốc Ai Cập, gần đây, khuyến khích các tín đồ Hồi giáo chống Mỹ và những đồng minh của nước này ở Libya.

“Tôi muốn các anh em Hồi giáo ở Libya, Tunisia, Algeria và các nước Hồi giáo khác chú ý rằng, nếu Mỹ và lực lượng NATO vào Libya, các anh em phải đứng lên chiến đấu”, Zawahiri kêu gọi.

Một số chuyên gia an ninh ví việc tiêu diệt bin Laden như cắt bỏ một khối u ung thư. Đây là một tín hiệu tốt nhưng căn bệnh khó chữa trị tận gốc. Họ lo ngại rằng, Pakistan, cụ thể là khu vực rừng núi Abbottabad, có thể đã, đang và sẽ là nơi ẩn náu lý tưởng của một số lãnh đạo al-Qaeda.

Abbottabad là nơi ở của nhiều sĩ quan quân đội Pakistan nghỉ hưu nên nhiều người chưa thể lý giải được tại sao bin Laden sống ở đó hàng tháng, thậm chí hàng năm trời mà không bị phát hiện.