Thánh giá trên núi Mount Soledad được dựng lần đầu năm 1913

LOS ANGELES (Reuters) - Một tòa Kháng Án Liên Bang hôm Thứ Ba ra phán quyết, rằng sự hiện diện của một cột Thánh giá cao chừng 13 m ở đài tưởng niệm chiến sĩ trận vong trên một miếng đất công là vi phạm Hiến Pháp Hoa Kỳ.

 
Thánh giá trên núi Mount Soledad, biểu tượng gây tranh cãi liên quan đến sự độc lập của tôn giáo với chính quyền Hoa Kỳ. (Hình: Wikipedia)
 
Phán quyết nói, Hiến Pháp Hoa Kỳ cấm chính phủ không được bày tỏ sự ủng hộ đối với bất cứ tôn giáo nào.

Phán quyết của tòa Kháng Án số 9 Hoa Kỳ (9th U.S. Circuit Court of Appeals) đánh dấu khúc quanh mới của cuộc tranh chấp pháp lý có từ cuối thập niên 80s. Và quyết định này chính là sự hủy bỏ quyết định của tòa dưới, không cứu xét đơn kiện về cột Thánh giá của một nhóm người có ý muốn bảo vệ quyền lợi của các cựu chiến binh theo Do Thái Giáo.

Hội đồng xét xử gồm ba thẩm phán, kết luận trong phán quyết dầy 47 trang, rằng tòa dưới đã lầm lẫn khi cho rằng đài tưởng niệm nói chung là không thiên về một tôn giáo nào, và vì vậy có phán quyết thuận lợi cho chính phủ Hoa Kỳ cùng những người ủng hộ đài tưởng niệm.

Một nhóm từng nộp đơn bày tỏ sự ủng hộ từ 25 thành viên Quốc Hội Hoa Kỳ đối với đài tưởng niệm “Mount Soledad Veterans Memorial” lên án phán quyết này, gọi đây là “một cái tát pháp lý vào mặt cựu chiến binh của chúng ta.”

Tòa Kháng Án, công nhận những quan điểm mạnh mẽ từ cả hai phía trong vụ xử, viết rằng các cựu chiến binh Mỹ có thể và nên được vinh danh, “nhưng không qua hình thức một tôn giáo được chính phủ công nhận.”

Trong quyết định đồng thuận 3-0 này, tòa Kháng Án không ra lệnh tháo gỡ cột Thánh giá và để ngỏ khả năng đài tưởng niệm có thể đưa ra những thay đổi về kiến trúc để vượt qua được những thách đố về Hiến Pháp.

David Blair-Loy, giám đốc pháp lý tại chi nhánh San Diego của tổ chức bảo vệ dân quyền (American Civil Liberties Union - ACLU), nói rằng thẩm phán tòa Sơ Thẩm Larry Burns có thể ra lệnh cho các bên thương thảo với nhau để đạt giải pháp sau cùng cho vụ này.

Hiện chưa rõ chính phủ Obama có yêu cầu Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ duyệt xét lại quyết định này không.

Ðịa điểm có cột Thánh giá cao 43 feet (khoảng hơn 13 m), nhìn ra biển Thái Bình Dương, được chính quyền liên bang lấy từ thành phố San Diego vào năm 2006.

Việc chuyển nhượng này được Quốc Hội Hoa Kỳ biểu quyết cho phép và được Tổng Thống George W. Bush ký ban hành sau khi thành phố San Diego bị tòa ra lệnh phải tháo gỡ cột Thánh giá trong một phán quyết trước đó.

Thánh giá trên núi Mount Soledad được dựng lần đầu năm 1913 và là nơi tổ chức các buổi cầu nguyện vào dịp lễ Phục Sinh hàng năm.