Sau vụ Bắc Triều Tiên nã pháo vào một hòn đảo của Hàn Quốc hôm thứ ba vừa qua, có nên nối lại đàm phán với Bình Nhưỡng, hiện đang rất cần viện trợ kinh tế hay không ?

 Hay là cố tình làm giảm nhẹ mức độ nghiêm trọng của vụ việc ? Ngược lại, nếu tỏ lập trường cứng rắn thì không loại trừ nguy cơ xung đột quân sự leo thang trên bán đảo Triều Tiên. Nhiều câu hỏi không dễ trả lời được đặt ra cho Hoa Kỳ lúc này.

Ngoại trưởng Hàn Quốc và đặc sứ Mỹ Bosworth tại Seoul ngày 22/11/2010, trước hôm nổ ra vụ Bắc Triều Tiên nã pháo vào hòn đảo của Hàn Quốc

Chính quyền Obama sẽ đối phó ra sao với cuộc khủng hoảng Bắc Triều Tiên ? Rõ ràng là cách tiếp cận vấn đề của chính quyền Hoa Kỳ qua giải pháp ngoại giao không mang lại hiệu quả. Thế nhưng, theo giới phân tích Mỹ, cũng không có nhiều lựa chọn khác. Nhà ngoại giao Mỹ Victor Cha, làm việc tại Nhà Trắng trong thời gian từ 2004 đến 2007 nhận định một cách mỉa mai rằng trong hồ sơ Bắc Triều Tiên thì Washington chỉ có thể lựa chọn giữa ba khả năng : xấu, rất xấu và tồi tệ nhất.

Quả thực là có nhiều câu hỏi được đặt ra sau vụ Bắc Triều Tiên nã pháo vào một hòn đảo của Hàn Quốc hôm thứ ba vừa qua : Có nên nối lại đàm phán với Bình Nhưỡng, hiện đang rất cần viện trợ kinh tế hay không ? Nếu làm như vậy thì không khác nào là một món quà tặng thưởng cho Bắc Triều Tiên sau mỗi hành động khiêu khích của chính quyền nước này. Hay là cố tình làm giảm nhẹ mức độ nghiêm trọng của vụ việc ? Có thể Bắc Triều Tiên  sẽ coi đây như một sự chùn bước và sẽ lấn tới, lại tiếp tục khiêu khích.

Ngược lại, nếu tỏ lập trường cứng rắn thì không loại trừ nguy cơ xung đột quân sự leo thang trên bán đảo Triều Tiên. Đại diện của Nhà Trắng cho AFP biết là ngày hôm qua, 24/11, tổng thống Barack Obama đã được thông báo nhiều lần về diễn biến tình hình quan hệ giữa Bắc Triều Tiên và Hàn Quốc và chính quyền Mỹ theo dõi hồ sơ này 24 giờ trên 24.

Trong quá trình vận động tranh cử tổng thống trước đây, khác hẳn với đối thủ của đảng Cộng hòa, thượng nghị sĩ John McCain, ông Obama đã tuyên bố muốn tiếp tục chính sách ngoại giao cởi mở đối với Bình Nhưỡng. Thực tế cho thấy là chỉ vài tháng sau khi nhậm chức tổng thống, ông Obama đã buộc phải thay đổi thái độ khi Bắc Triều Tiên tiến hành một vụ thử nguyên tử và từ chối quay trở lại bàn đàm phán sáu bên về hạt nhân. Từ đó đến nay, Washington không chấp nhận đối thoại trực tiếp song phương mà chủ trương nói chuyện với Bình Nhưỡng trong khuôn khổ vòng thương lượng đa phương sáu bên.

Vẫn theo nhà ngoại giao Victor Cha, thì tất cả các chính quyền Mỹ đều rơi vào tình thế lưỡng nan khi đối mặt với hồ sơ Bắc Triều Tiên và trong hoàn cảnh hiện nay, giải pháp đỡ tồi tệ nhất là nối lại các cuộc thương lượng.
Thế nhưng, trên nhật báo Wall Street, các ông Michael Green và William Tobey, làm việc trong chính quyền Mỹ dưới thời tổng thống George Bush, lại cho rằng việc quay lại đàm phán là một « sai lầm to lớn ». Trong một bài viết phê phán sự thất bại trong chính sách của Mỹ đối với Bình Nhưỡng kể từ những năm 90 đến nay, hai nhà ngoại giao này nhấn mạnh đến chính sách ngăn chặn, phòng thủ và gây áp lực trong quan hệ Bắc Triều Tiên.

Về phần mình, ông Christopher Hill, nguyên là đặc phái viên Hoa Kỳ, phụ trách vấn đề phi hạt nhân hóa Bắc Triều Tiên, từ năm 2005 đến 2009 nói thẳng là chưa bao giờ có được những giải pháp tốt trong hồ sơ Bắc Triều Tiên. Nhà ngoại giao kỳ cựu này phản đối việc đàm phán trực tiếp với Bình Nhưỡng vì điều này có thể làm cho Hàn Quốc bị lép vế và có lợi cho Trung Quốc.

Giải thích thái độ thận trọng của Trung Quốc trong hồ sơ này, ông Hill cho rằng nguyên nhân chính là có tranh cãi trong nội bộ ban lãnh đạo ở Bắc Kinh, giữa một bên là phe, từ trước đến nay, vẫn ủng hộ vô điều kiện Bắc Triều Tiên và bên kia là các nhóm tỏ thái độ lo lắng về những diễn tiến trong chính quyền Bình Nhưỡng. Trong bối cảnh đó, giải pháp là càng gây áp lực đối với Trung Quốc thì càng tốt. Bộ Ngoại giao Mỹ đã đi theo hướng này và kêu gọi Trung Quốc có thái độ « rõ ràng như các nước phương Tây » và « sử dụng ảnh hưởng của mình» để làm dịu cuộc khủng hoảng.

Cựu đặc sứ Mỹ khẳng định, trong mọi trường hợp, ưu tiên hàng đầu của Hoa Kỳ là phải chứng tỏ luôn luôn ủng hộ, đứng bên cạnh Hàn Quốc, « không nên tạo cảm giác là chúng ta hành động dưới mức cần thiết » và « cũng không nên tạo cảm giác là chúng ta không biết đến mối lo ngại của các bên về một cuộc xung đột ».

 Reuters
Đức Tâm