Càng thêm thâm thủng

SACRAMENTO (LA Times) - Ngân quỹ tiểu bang California dành cho việc trả tiền trợ cấp thất nghiệp coi như cạn sạch.

Với tình trạng cứ 8 người trong thành phần lao động thì hết một người thất nghiệp, tiểu bang đang phải mượn hàng tỉ dollars từ chính quyền liên bang để trả cho chi phí này, hiện lên tới khoảng $40 triệu mỗi ngày.

Số nợ, nay lên tới $8.6 tỉ, dự trù sẽ lên đến $10.3 tỉ vào cuối năm nay, tăng khoảng 70% so với năm ngoái. Tệ hại hơn nữa, mức thâm thủng được dự trù sẽ lên đến mức $13.4 tỉ vào cuối năm tới và $16 tỉ vào năm 2012, theo Cơ Quan Phát Triển Nhân Lực California (California Employment Development Department EDD), thường được gọi nôm na là sở Thất Nghiệp, cơ quan điều hành chương trình này.

Tiền lời của số nợ hiện nay sẽ nhanh chóng tăng cao, buộc tiểu bang California phải kiếm ra $362 triệu để trả cho Washington vào cuối tháng 9 năm tới. Ðây là số tiền đáng lý ra phải được dùng để cho vào quỹ điều hành tiểu bang hầu chi trả cho việc tuyển dụng thêm giáo chức, cung cấp dịch vụ y tế cho trẻ em và tăng cường việc bảo vệ an ninh.

Việc tiếp tục mượn tiền của liên bang cũng có nghĩa là giới chủ nhân sẽ phải đối diện với việc tự động tăng thuế bảo hiểm thất nghiệp liên bang, đẩy chi phí phải trả cho mỗi nhân viên lên thêm $21 mỗi năm.

Các phí tổn này dự trù sẽ tăng hơn gấp đôi trong vòng 5 năm tới nếu California tiếp tục mượn nợ liên bang như hiện nay.

Quốc Hội tiểu bang cho đến nay đã bác bỏ hai dự luật nhằm tăng thuế sổ lương (payroll tax) để giải quyết tình trạng thiếu hụt này và cũng bác bỏ đề nghị tương tự từ Thống Ðốc Arnold Schwarzenegger.

Nay thống đốc tân cử, Jerry Brown, phải tìm ra phương cách để giảm thiểu gánh nặng thuế trên lưng giới chủ nhân mà không phải cắt giảm quá nhiều quyền lợi của người thất nghiệp, và có được sự đồng ý của Quốc Hội.

California hiện đứng đầu danh sách gồm 32 tiểu bang phải mượn số tiền tổng cộng là $41 tỉ cho đến nay từ chính quyền liên bang để trả cho các chi phí trợ cấp thất nghiệp.

Tạo sự cân bằng trong việc thu chi của quỹ này, trên lý thuyết, không phải là điều quá khó khăn theo các chuyên gia.

“Chúng ta có thể gia tăng việc đóng tiền vào quỹ, giảm bớt tiền chi cho các trợ cấp, hay làm cả hai điều này,” theo phát ngôn viên EDD Loree Levy. “Nhưng sự thiếu hụt sẽ ngày càng lớn nếu chúng ta cứ tiếp tục bỏ qua vấn đề này.”

Chương trình bảo hiểm thất nghiệp của California bắt đầu gặp khó khăn khi mức độ thất nghiệp trong tiểu bang khởi sự tăng cao vào cuối năm 2007. Trong ba năm qua, tổng số tiền trợ cấp thất nghiệp tiểu bang phải trả tăng 122% và con số người nộp đơn xin trợ cấp tăng 119%.

Năm ngoái, tiểu bang trả khoảng $11.3 tỉ tiền trợ cấp thất nghiệp trong khi chỉ thu được $4.2 tỉ từ thuế sổ lương đánh vào giới chủ nhân.

Khoảng cách này trầm trọng hơn bởi một đạo luật thông qua năm 2001 theo đó tăng gần như gấp đôi tiền trợ cấp tối đa mỗi tuần, lên đến khoảng $450, cho tới 26 tuần, nhưng không tăng thuế sổ lương. Mức trợ cấp trung bình hiện nay là $307 một tuần cho 17 tuần.

Hiện đang có đề nghị từ văn phòng phân tích tài chánh Quốc Hội California theo đó nên tăng mức thuế bảo hiểm thất nghiệp cũng như nâng giới hạn lợi tức cá nhân phải chịu thuế thất nghiệp từ $7,000 lên khoảng $14,000.

Trước đó, Thống Ðốc Schwarzenegger cũng đưa ra đề nghị tăng mức lợi tức phải chịu thuế bảo hiểm thất nghiệp lên tối đa là $10,500 mỗi người, thay vì $7,000 như hiện nay, và tăng mức thuế tối đa từ 6.2% hiện nay lên 8.1%. Nhưng đề nghị của ông Schwarzenegger không được chấp nhận vì “phía Cộng Hòa không muốn tăng thuế, và phía Dân Chủ không muốn giảm quyền lợi trợ cấp. Ðó là vấn đề của chúng ta,” theo lời Jeff Wyly, một phát ngôn viên của ông Schwarzenegger.