MOSCOW, Nga (AP) - Thủ Tướng Nga Vladimir Putin hôm Thứ Ba nói rằng học sinh Nga cần phải đọc cuốn “Quần Ðảo Ngục Tù” của nhà văn Alexander Solzhenitsyn.

Ðây quả là điều hiếm, khi lời kêu gọi này lại từ miệng của một nhà cựu tình báo KGB, lại đi ca ngợi một cuốn sách nói về tội ác của chế độ Xô Viết.

Thủ Tướng Nga Vladimir Putin bắt tay bà Natalya, quả phụ của văn hào Solzhenitsyn, ở Moscow hôm Thứ Ba.  Ông nói học sinh Nga cần đọc cuốn “Quần Ðảo Ngục Tù” để có được cái hiểu biết toàn diện về đất nước. (Hình: AP/RIA Novosti/Alexei Nikolsky)

Thủ Tướng Putin phát biểu trong cuộc gặp gỡ bà Natalya, quả phụ của văn hào Solzhenitsyn, nhân lúc bàn thảo về ấn bản mới nhất của cuốn truyện này, được in cho chương trình trung học Nga, mà học sinh bắt buộc phải đọc. Lời ca ngợi của ông Putin về cuốn này trái ngược với nỗ lực trước đây của ông, khi cố làm sống lại niềm tự hào không thể phai nhạt được của chế độ Xô Viết.

Ông Putin có nhận định như trên, có thể nhằm đánh tan những chỉ trích tố cáo hồi còn làm tổng thống, ông muốn tẩy não lịch sử, và khích lệ người ta có một cái nhìn tích cực hơn đối với nhà độc tài Josef Stalin.

Phát biểu với bà Natalya Solzhenitsyn, người giản lược từ bộ sách gồm ba tập dầy, ông Putin nói: “Không có kiến thức về cuốn này chúng ta không thể có một cái hiểu biết toàn diện về đất nước, và khó cho chúng ta có thể nghĩ về tương lai.”

Ông Putin ca ngợi ấn bản dành cho học sinh này như là một “bước ngoặt quan trọng,” và thêm rằng, nó xuất hiện ngay trước khi Nga làm lễ tưởng niệm nạn nhân áp bức thời Xô Viết vào cuối tuần này.

Thủ Tướng Putin vốn là một nhân viên tình báo, thường né tránh ca tụng hay chỉ trích Stalin công khai.

Các sử gia ước chừng có đến 700,000 người bị xử tử trong những cuộc thanh lọc, mà cao điểm là vào thời kỳ Ðại Khủng Bố vào cuối thập niên 1930, và hàng chục triệu người bị đưa đi lưu đày trong các trại tù, nơi hàng triệu phải bỏ mình vì không chịu nổi công việc lao động quá nặng nhọc và cách đối xử hết sức tàn bạo.

Văn hào Solzhenitsyn ở Vladivostok, lúc vừa từ cuộc sống lưu đày trở về đến Nga vào mùa Hè năm 1994. (Hình: Mikhail Evstafiev/Wikipedia)

Nhà văn Solzhenitsyn, người đoạt giải Nobel Văn Chương 1970, dựa theo kinh nghiệm bản thân và lời kể của hàng trăm đồng tù khổ sai khác, để ghi lại những nỗi kinh hoàng vốn lan tràn trong hệ thống các trại tù Xô Viết, được biết dưới chữ viết tắt của tiếng Nga là Gulag.

Xuất bản lần đầu tiên ở Tây Phương vào năm 1973, “The Gulag Archipelago” (trước 75 ở miền Nam có người dịch là Quần Ðảo Ngục Tù), lập tức nó đã gây phẫn nộ trong giới lãnh đạo Xô Viết, khiến họ trục xuất ông Solzhenitsyn ra khỏi Liên Bang Xô Viết vào năm 1974.

Sau khi bị đuổi ra khỏi nước, Solzhenitsyn và vợ ông sống một cuộc đời ẩn dật ở Vermont. Ông làm nhiều người kinh ngạc khi trở nên chỉ trích gay gắt cách sống quá phóng túng của Tây Phương.

Ðến khi được trở về quê hương vào năm 1994, ông tỏ vẻ thất vọng khi được biết hầu hết dân Nga chưa từng đọc sách của ông. Ông Solzhenitsyn gặp Putin và ca ngợi ông này dù quá khứ của ông Putin từng là người của KGB. Solzhenitsyn qua đời hồi Tháng Tám 2008 vì bệnh tim, thọ 89 tuổi. (TP)