Triển lãm chống Trung Cộng.

Trong bài báo gởi từ Hà Nội vào hôm nay, nhật báo Mỹ The Washington Post đã nêu bật một sự kiện mà tờ báo này gọi là bước ngoặt lịch sử của chế độ cộng sản Việt Nam. Đó là nêu bật vấn đề : Trung Quốc là đối thủ của người Việt Nam.  Tuy nhiên, theo tờ báo, ảnh hưởng của Trung Quốc ở Việt Nam vẫn mạnh mẽ.

Viện Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam (DR)

Cách đây ba tuần, một cuộc triển lãm khai mạc Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam. Dọc theo một bên tường của một căn phòng dài là vật kỷ niệm 25 năm cuộc chiến chống Mỹ và Pháp của Việt Nam.

 Các bức thư xin đầu hàng, lời trích của chủ tịch Hồ Chí Minh, lựu đạn và súng AK-47 chạy dài theo bức tường. Phần này hoàn toàn không có gì mới lạ.

Thế nhưng ở phía tường bên kia, Viện Bảo tàng Lịch sử đã thực sự làm nên lịch sử. Trên tường, người ta đã treo dao găm, tranh vẽ và những câu trích dẫn liên quan đến cuộc đấu tranh của Việt Nam với một đối thủ khác : đế quốc Trung Hoa. Các trận đánh vào những năm 1077, 1258, và thế kỷ 14 và 18 đã được minh họa một cách chi li.

Đưa Trung Quốc lên ngang hàng với "Kẻ xâm lược phương Tây" đánh dấu một bước đột phá tâm lý đối với quân đội Việt Nam, đồng thời là một thông tin đáng phiền cho Bắc Kinh.

Trong nhiều năm trời, Trung Quốc đã cố gắng để gầy dựng một mối quan hệ đặc biệt với chính quyền Cộng sản Việt Nam. Tuy nhiên sự vươn lên của Trung Quốc - và thái độ ngày càng hung hăng đối với Việt Nam - đã gióng lên tiếng chuông báo động nơi giới lãnh đạo của đất nước 90 triệu dân này, thúc đẩy họ nhìn người láng giềng của họ một cách khác đi.

Bắc Kinh nguy cơ bị mất đi tư thế một đối tác cộng sản anh em đối với Việt Nam, để bị đẩy trở lại vị trí lâu năm trước đây của họ. Đó là đế chế phương Bắc đã từng nhào nặn và dày vò Việt Nam trong nhiều thế kỷ.

Thay đổi về nhận thức nói trên đã chuyển Việt Nam vào một hướng đi khác thường : đó là làm bạn với thế giới để có hàng rào chống lại Trung Quốc. Và nổi bật trong số bạn tri kỷ mới của Việt Nam lại là Hoa Kỳ, vốn cũng rất muốn tìm đối tác giúp mình đối phó với Bắc Kinh.

"Có thêm một người bạn mới luôn luôn là điều tốt", Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Việt Nam Nguyễn Chí Vinh đã cho biết như trên trong một cuộc phỏng vấn. "Thậm chí lại còn tốt hơn khi người bạn đó từng là kẻ thù của mình."

Biểu hiện về mối quan hệ thân hữu Mỹ-Việt đã được phô bày hôm thứ sáu 29/10/2010 khi Ngoại trưởng Hoa Kỳ Hillary Rodham Clinton đến Hà Nội trong chuyến công du Việt Nam thứ hai của bà trong vòng bốn tháng. Không đấy ba tuần trước đó, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert M. Gates cũng đã có mặt ở đây.

 Vào tháng 08/2010, Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ đã tham gia cuộc đối thoại an ninh đầu tiên của họ với đối tác Việt Nam tại Hà Nội. Ba chiếc tàu Hải quân Hoa Kỳ cũng đã đến Việt Nam trong năm qua. Hơn 30 sĩ quan Việt Nam đang theo học tại các học viện quân sự Mỹ.

« Mỹ đã tham chiến tại Việt Nam để kềm chế đà bành trướng của Trung Quốc » và « bây giờ họ phát huy quan hệ hữu nghị với Việt Nam... cũng để kềm hãm sự vươn lên của Trung Quốc ». Một cựu quan chức cao cấp Việt Nam không được quyền nói chuyện với phóng viên báo chí đã nhận định như trên.

Việt Nam và Hoa Kỳ đang hoàn chỉnh một thỏa thuận cho phép Việt Nam thủ đắc công nghệ năng lượng hạt nhân của Mỹ. Theo các quan chức Việt Nam, điều đó có thể giúp Hà Nội chấm dứt sự lệ thuộc vào nguồn điện từ Trung Quốc. Cùng lúc, các quan chức quốc phòng Việt Nam cho biết họ rất muốn mua công nghệ quân sự Mỹ, trong đó có thiết bị sonar để theo dõi các tàu ngầm của Trung Quốc. Hà Nội cũng tham gia các cuộc đàm phán để có phụ tùng cho kho máy bay trực thăng Mỹ UH-1 Iroquois, một biểu tượng của Chiến tranh Việt Nam. Và bất chấp áp lực từ Trung Quốc, ba công ty dầu của Mỹ đang tiến hành thăm dò ngoài khơi trong vùng biển của Việt Nam.

Tuy vậy, theo Washington Post, ảnh hưởng của Trung Quốc ở Việt Nam vẫn mạnh mẽ. Cải cách kinh tế của Việt Nam - được gọi là đổi mới - đã lấy cảm hứng từ Trung Quốc, và các lực lượng an ninh Việt Nam đã học được rất nhiều từ đối tác Trung Quốc về cách duy trì chế độ độc đảng.

Như vậy, Hà Nội cẩn thận tránh làm phiền Bắc Kinh, hoặc không làm phiền quá nhiều. Tại Viện Bảo tàng Quân đội Việt Nam chẳng hạn, có một cuộc chiến không hề được nhắc đến : đó là cuộc xung đột biên giới đẫm máu Việt Nam - Trung Quốc vào năm năm 1979.

Giới kiểm duyệt Việt Nam cũng thường xuyên cấm loan tin tức chống Trung Quốc. Hôm thứ năm, Bộ Ngoại giao Việt Nam đã ra lệnh cho Vietnamnet, tờ báo trên mạng hàng đầu của Việt Nam là phải rút một bài viết dự đoán rằng các nước Đông Nam Á sẽ có lập trường cứng rắn với Trung Quốc trên vấn đề tranh chấp vùng biển và những vấn đề khác.