Vào hôm nay, một quan chức Philippines cao cấp, ông Paquito Ochoa Jr, Thư ký điều hành phủ Tổng Thống Philippines

đã xác định trở lại là bản Tuyên bố về Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (DoC) vẫn là "trung tâm" của tiến trình hợp tác ASEAN - Trung Quốc nhằm bảo đảm hòa bình trong vùng biển Đông bất chấp các tranh chấp chủ quyền trong khu vực.

Máy bay vận tải quân đội Philippines trên đảo Thị Tứ (Trường Sa) Ẩnh tư liệu : paf.mil.ph

Trong một bản tuyên bố chuyển đến Bộ Ngoại giao Philippines, ông Ochoa xác định : "DOC là một tài liệu quan trọng để duy trì hòa bình và ổn định và xây dựng lòng tin và hợp tác tại Biển Đông", tái khẳng định là chính quyền của ông Benigno Aquino cam kết làm việc chặt chẽ với Trung Quốc để thực thi các nỗ lực chung trong DOC.

Philippines, Brunei, Trung Quốc, Malaysia, Đài Loan, và Việt Nam đang khẳng định chủ quyền trên toàn bộ hoặc một phần quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa ở Biển Đông, nơi được cho là có tiềm năng tài nguyên dồi dào.

Theo ông Ochoa, "Philippines nhận thức rõ về sự cần thiết phải phát huy một môi trường hòa bình, thân thiện và hài hòa để tăng cường hòa bình, ổn định, tăng trưởng kinh tế và thịnh vượng trong khu vực". Tuy nhiên, bên cạnh đó, với tư cách là một quốc gia có chủ quyền, Philippines có nhiệm vụ bảo vệ sự toàn vẹn lãnh thổ, lợi ích quốc gia và quyền tự quyết của mình.

Tuyên bố của nhân vật được xem là người thân cận nhất của đương kim Tổng Thống, và được mệnh danh là “Tiểu Tổng thống Philippines”, được đưa ra vào lúc quan hệ Manila – Bắc Kinh lại có dấu hiệu căng thẳng trên vấn đề tranh chấp chủ quyền tại vùng Trường Sa.

Sau khi quân đội Philippines cho biết kế hoạch sửa chữa và bảo trì các tiền đồn và đường băng sân bay trên đảo Kalayaan thuộc vùng quần đảo Trường Sa hiện do Philippines trấn giữ, vào trung tuần tháng 9 này, phía Trung Quốc đã chính thức lên tiếng phản đối.

Đại sứ Trung Quốc tại Philippines, ông Lưu Kiến Siêu đã gọi cho bộ Ngoại giao Philippines để cảnh cáo rằng kế hoạch sửa chữa cơ sở vật chất tại vùng quần đảo Trường Sa là điều không nên làm vào lúc hai nước chưa giải quyết xong các vấn đề liên quan đến vụ 8 con tin Hồng Kông bị bắn chết tại Manila ngày 23/08.

Thái độ can thiệp của Đại sứ Trung Quốc đã khiến quân đội Philippines bất bình. Phát ngôn viên Hải quân Philippines đã lập tức xác định là họ vẫn xúc tiến kế hoạch dự trù vì cần phải bảo đảm việc tiếp tế cho các đơn vị quân đội đóng trên đảo.