Việt Nam có kế hoạch dùng vốn và công nghệ tàu Shinkansen của Nhật Bản

Tiến sỹ Lê Đăng Doanh, người từng đứng đầu ngành nghiên cứu kinh tế của VN trong nhiều năm, đã lên tiếng phản đối dự án tàu cao tốc mà chi phí ước tính sẽ lên tới hàng chục tỷ đôla theo con số chính phủ Việt Nam đưa ra.

Trả lời phỏng vấn BBC giữa lúc thăm dò ý kiến đại biểu quốc hội về dự án cho thấy số đông đại biểu ủng hộ xây đường sắt cao tốc, cựu Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (1993-2001) nói chi phí thực của dự án sẽ rất lớn và tính hiệu quả không cao.

"Tôi không thấy có lý do gì để ủng hộ [dự án] về mặt kinh tế cả vì đầu tư rất lớn

"Hơn nữa là cái số chi phí đầu tư mà nói ra ở đấy thì hoàn toàn dưới mức đầu tư mà nhiều chuyên gia khác đã đánh giá.

"Cá nhân tôi cũng đánh giá là cái đầu tư thực phải ở khoảng ít nhất là 100 tỷ đôla nếu so sánh với các con số của Trung Quốc và các nước."

Nếu như có dự án này thì mức vay nợ sẽ nhảy vọt từ 50% lên 110% GDP, như vậy là quá cao./Tiến sỹ Lê Đăng Doanh
Kinh tế gia này cũng đưa ra một số lý do khác khiến ông không ủng hộ xây đường sắt cao tốc vào thời điểm hiện nay.

Ông nói: "Thứ hai nữa là cái số hành khách thực sự có nhu cầu thanh toán được để mà đi chắc chắn sẽ không cao.

"Thứ ba nếu làm cả đoạn đường dài như thế, từ Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh thì không thể cạnh tranh được với máy bay."

Tiến sỹ Doanh nói tàu cao tốc chỉ có thể có tính cạnh tranh ở cung đường từ 400-800km. Theo ông dự án sẽ phải cạnh tranh với xe hơi nếu chạy ở độ dài dưới 400km và với máy bay khi khoảng cách lên trên 800km.

Tuy vậy tại Châu Âu hệ thống tàu cao tốc Eurostar nối Anh, Pháp, Bỉ vẫn có lượng khách sử dụng cao bất chấp sự cạnh tranh của ngành hàng không trong đó có các hãng máy bay giá rẻ.

Mặc dù vậy Anh, Pháp, Bỉ đều là những quốc gia phát triển và khả năng chi trả cho các phương tiện giao thông của họ lớn hơn nhiều so với Việt Nam.

'Bức bách'

Ông Doanh nói hiện Việt Nam đang có nhiều khó khăn về kinh tế vĩ mô và cần "thận trọng" với việc xây dựng hệ thống tàu cao tốc Hà Nội - thành phố Hồ Chí Minh.

Tiến sỹ kinh tế nói với BBC từ Cần Thơ, nơi ông đang đi công tác hôm 16/6: "Ý của tôi là dự án này hiện nay chưa nên bắt đầu và để khoảng 10 năm nữa hãy bắt đầu bằng một dự án ngắn thôi ở một cung đoạn ngắn.

"Nếu như có dự án này thì mức vay nợ sẽ nhảy vọt từ 50% lên 110% GDP, như vậy là quá cao."

Bình luận về chuyện Phó Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Sinh Hùng nói ông không lo lắng về dự án này và chuyện vay nợ ở mức 50% GDP vẫn là 'an toàn', tiến sỹ Doanh nói: