Vấn đề Biển Đông cần phải được xử lý tại một diễn đàn đa phương.

 Quan chức Hoa Kỳ hiện đang ở thăm Việt Nam đồng thanh đề cập chuyện Biển Đông trong khi có tin Trung Quốc gây áp lực lên các nước Asean về chủ đề này.

Trong cùng một hôm thứ Hai 07/06, có hai cuộc họp báo của Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ chuyên trách các vấn đề chính trị-quân sự Andrew Shapiro và Tư lệnh Bộ chỉ huy Quân đội Mỹ ở Thái Bình Dương Robert Willard.

Đô đốc Willard là chỉ huy quân sự cao cấp nhất của Mỹ tại châu Á-TBD 

Hai ông cùng tới Việt Nam hôm Chủ nhật 06/06 sau khi tham dự diễn đàn an ninh Đối thoại Shangri-La 2010 ở Singapore.

Tại diễn đàn, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates đã dành một phần quan trọng của bài phát biểu cho chủ đề Biển Đông, phản đối các hạn chế đi lại cũng như kinh doanh làm ăn đối với tàu bè và công ty Hoa Kỳ tại khu vực biển còn nhiều tranh chấp này.

Phát biểu của ông Gates được đánh giá là phản ánh quan ngại mạnh mẽ nhất từ trước tới nay của Mỹ về Biển Đông.

Nhắc lại lập trường của ông Gates, Đô đốc Willard nói tại cuộc họp báo hôm thứ Hai: "Thương mại của Mỹ tại khu vực này lên tới 1.300 tỷ đôla/năm. Hầu hết việc vận chuyển khối hàng hóa đó đều qua hải phận và không phận Biển Đông".

Báo Tiền Phong trích lời ông Willard, chỉ huy quân sự cao nhất của Mỹ tại châu Á-Thái Bình Dương, nói: "Mỹ phản đối việc một bên nào đó đòi quyền sở hữu toàn bộ khu vực thông qua những biện pháp không hòa bình hoặc không tuân theo các công ước quốc tế".

Ông cũng nhắc lại quan điểm của Mỹ rằng Mỹ mong muốn các bên thực hiện Tuyên bố Ứng xử của các bên tại Biển Đông (DOC) trong nỗ lực đạt một bộ Quy tắc Ứng xử (COC) chặt chẽ hơn trong tương lai.

Ông đô đốc nói: "Vấn đề Biển Đông cần phải được xử lý tại một diễn đàn đa phương. Asean chính là diễn đàn để giải quyết vấn đề như vậy".

Vấn đề biển Đông cần phải được xử lý tại một diễn đàn đa phương. Asean chính là diễn đàn để giải quyết vấn đề như vậy.
Đô đốc Robert Willard.

Về phần mình, ông Andrew Shapiro cũng nói sẽ mang chủ đề Biển Đông ra thảo luận với phía Việt Nam tại Đối thoại chiến lược lần thứ ba về chính trị, an ninh và quốc phòng Việt Mỹ.

Ông Shapiro là trưởng đoàn Hoa Kỳ tham gia cuộc họp thường niên diễn ra trong ngày 08/06.

Báo Tuổi Trẻ trích lời ông nói: "Chúng tôi muốn nghe quan điểm và đánh giá của Việt Nam về vấn đề Biển Đông. Chúng tôi cho rằng đây là một vấn đề nhạy cảm”.

Áp lực của Trung Quốc?

Quan chức Việt Nam hiện đang giữ thái độ thận trọng chừng mực khi nói về chủ đề "nhạy cảm" này.

Trung Quốc cũng giữ thái độ yên lặng, nhưng giới phân tích khu vực nói là vì lý do khác.

Tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng đặt tại Hong Kong cho hay Bắc Kinh đang gây áp lực với các nước Asean về việc không mang chủ đề mà Trung Quốc luôn coi là "song phương" này ra bàn hội nghị khối hoặc thảo luận đa phương.

Việt Nam hiện nắm giữ chức chủ tịch Asean, nhưng chiếc ghế này sẽ chuyển sang Indonesia năm 2011.

Báo Hong Kong trích nguồn ngoại giao nói Trung Quốc đã bắt đầu gây áp lực lên Indonesia về chủ đề Biển Đông.

Hà Nội đang hy vọng sẽ mang tranh chấp Biển Đông ra bàn ở Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng Asean mở rộng (ADMM+) vào tháng 10 tới. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng nỗ lực đa phương hóa của Việt Nam đang gặp cản trở ngay ở trong khối.

Đồng minh lâu năm của Việt Nam là Campuchia đã ngừng ủng hộ Việt Nam nói về chủ đề Biển Đông tại các cuộc họp Asean.

Báo Bưu điện Hoa Nam nói nếu thể theo nguyên tắc của Asean là đồng thuận, thì chỉ cần một quốc gia thành viên không ủng hộ là nỗ lực đã bất thành.